Αμερικανικά σχέδια για Κύπρο και Μέση Ανατολή

Την στιγμή που γραφόταν το συγκεκριμένο άρθρο γνώμης, ο υπηρεσιακός Πρωθυπουργός και ο αρχηγός του μεγαλύτερου κόμματος του Ισραήλ ετοιμαζόντουσαν να συναντήσουν τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Ο Ντόναλτ Τραμπ το τελευταίο διάστημα εστιάζει σε ένα σχέδιο επίλυσης του Παλαιστινιακού Προβλήματος, το οποίο ο Λευκός Οίκος παρουσιάζει ως «σχέδιο του αιώνα». Εν συντομία, το σχέδιο προβλέπει σημαντικά κέρδη για το Ισραήλ (εδαφικά) και ανταλλάγματα (διπλωματικά και οικονομικά) για την Παλαιστίνη. Μέχρι στιγμής η διοίκηση της Παλαιστίνης δεν έχει ανταποκριθεί θετικά στο νέο εγχείρημα του κ. Τραμπ.
Στην Ουάσιγκτον και στις πρωτεύουσες της περιοχής μας η πρώτη εντύπωση σχετικά με την νέα κίνηση της ηγεσίας του κ. Τραμπ σχετίζεται με τα δρώμενα στο εσωτερικό πολιτικό πεδίο των ΗΠΑ. Αναλυτές, πολιτικοί και διπλωμάτες καταλήγουν στο εξής συμπέρασμα: «Αντιμέτωπος με μια πολιτική θύελλα στην Ουάσιγκτον και λίγο πριν τις Προεδρικές, ο Πρόεδρος Τραμπ σπεύδει να εντυπωσιάσει την συντηρητική εκλογική βάση του και την διεθνή κοινή γνώμη παρουσιάζοντας ένα μεγαλόπνοο σχέδιο, το οποίο παρά το γεγονός ότι θα αντιμετωπίσει θύελλα αντιδράσεων, στην χειρότερη περίπτωση για το εκλογικό επιτελείο του κ. Τραμπ, θα είναι αρκετό για να προσελκύσει την προσοχή της αμερικανικής κοινής γνώμης σε νέα ζητήματα και πεδία».
Η παρούσα στήλη, παρά το γεγονός ότι δεν αμφισβητεί στο σύνολο της την προαναφερόμενη ανάγνωση, διαφωνεί ως προς τον τελικό στόχο του κ. Τραμπ. Και αυτό διότι υπάρχουν δυο σημαντικές πληροφορίες που μας δείχνουν ότι η νέα κίνηση του κ. Τραμπ, το λεγόμενο σχέδιο του αιώνα ενδέχεται να μην είναι μια απλή κίνηση αντιπερισπασμού. Παρακάτω επεξηγούμε το σκεπτικό μας με βάση δυο νέες εξελίξεις-πληροφορίες της τελευταίας περιόδου.
Πρώτον, στους συντηρητικούς κύκλους του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, στην Ουάσιγκτον και σε άλλα «οχηρά» του κινήματος σε ολόκληρες τις ΗΠΑ, το τελευταίο διάστημα κυκλοφορεί η ιδέα-όραμα της δημιουργίας ενός «νέου ΝΑΤΟ» στην Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή. Το όλο σχέδιο αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο και για αυτόν τον λόγο στον τίτλο του συγκεκριμένου σύντομου άρθρου γνώμης επιλέξαμε να δώσουμε έμφαση στην κυπριακή πτυχή της όλης εξέλιξης.
Ο James Carafano, είναι ο Αντιπρόεδρος του αμερικανικού «The Heritage Foundation», το οποίο παρέχει με τις αναλύσεις και τις εκθέσεις του υποστήριξη στην ηγεσία του Ντόναλτ Τραμπ. Το ίδρυμα υποστηρίζει την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από την Συρία, εναντιώνεται στις «επεκτατικές βλέψεις» του Ιράν και της Ρωσίας και τάσσεται υπέρ τους διαλόγου στον άξονα Ουάσιγκτον-Άγκυρας-σουνιτικού κόσμου.
Ο κ. Carafano σε μια νέα τοποθέτηση του τάσσεται υπέρ της άμεσης δημιουργίας της «Στρατηγικής Συμμαχίας Μέσης Ανατολής [Middle Eastern Strategic Alliance,MESA])», ένα νέο εγχείρημα-σχέδιο της αμερικανικής διπλωματίας, το οποίο παρουσιάζει ο ίδιος ως μια νέα εκδοχή της νατοϊκής συμμαχίας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Ο Αμερικανός μελετητής παρουσιάζει το σχέδιο ως αναγκαίο συστατικό της προσπάθειας του ελέγχου των «επεκτατικών βλέψεων» της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν και εκφράζει θλίψη για το γεγονός ότι η δημιουργία της συμμαχία καθυστερεί εξαιτίας του κλίματος ασυνεννοησίας που επικρατεί στις σχέσεις των σουνιτικών συμμάχων των ΗΠΑ.
Δεύτερον, ξεχωρίζοντας το γεγονός ότι το σχέδιο για την δημιουργία της MESA έρχεται σε μια στιγμή που ΗΠΑ και Ιράν φτάνουν στα πρόθυρα μιας ανοιχτής αντιπαράθεσης (σ.σ. το βράδυ της Κυριακής η Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Βαγδάτη δέχθηκε νέα πυρά), το γεγονός ότι οι ΗΠΑ το τελευταίο διάστημα ρίχνουν το βάρος τους στην Α. Μεσόγειο, στην συνεργασία με χώρες όπως η Ρουμανία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και Αίγυπτος και ότι η συζήτηση για την MESA ξεκινά ταυτόχρονα με την δημοσιοποίηση του «σχεδίου του αιώνα», καταλήγουμε-εστιάζουμε σε μια άλλη πληροφορία-εξέλιξη. Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, πριν από λίγο καιρό, στην Σαουδική Αραβία, στην Ιορδανία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έλαβαν χώρα τρεις συναντήσεις-συσκέψεις, στις οποίες συμμετείχαν εκπρόσωποι των αραβικών μοναρχιών, της σουνιτικής κοινότητας του Ιράκ και του Ισραήλ.
Ποιο θέμα νομίζεται ότι βρέθηκε στο επίκεντρο των συζητήσεων στις προαναφερόμενες συσκέψεις; Το ενδεχόμενο του διαμελισμού του Ιράκ και της Συρίας, και η δημιουργία μιας συμμαχικής, αυτόνομης σουνιτικής οντότητας (ενδεχομένως πρώτα στο Ιράκ και στην συνέχεια στην Συρία).
Εν συντομία λοιπόν, λίγο πριν το τέλος της «χαοτικής» θητείας του Ντόναλτ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η Ουάσιγκτον οραματίζεται μια νέα συμμαχία στην Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, η οποία από την μια θα επιχειρεί να διευθετήσει το Παλαιστινιακό Ζήτημα και από την άλλη θα αντιτίθεται στους ανταγωνιστές των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή.
Ανεξάρτητα από το αν τα νέα, μεγαλόπνοα σχέδια των ΗΠΑ είναι εφαρμόσιμα ή πρόκειται να σημειώσουν επιτυχία ή όχι, δική μας ευθύνη να καταγράψουμε τις εξελίξεις που αφορούν άμεσα την Λευκωσία και την Αθήνα στην ευρύτερη περιοχή. Η διαλεκτικού τύπου κριτική αυτών των εξελίξεων-σχεδίων αφορά μελλοντικές μας τοποθετήσεις.
Υ.Γ. Ο συγγραφέας της παρούσας στήλης είναι σε ευχάριστη θέση να ανακοινώσει ότι πριν από λίγες ημέρες από τον βρετανικό εκδοτικό οίκο «Cambridge Scholars» κυκλοφόρησε η νέα μελέτη του, η οποία εστιάζει στο προβληματικό κοινωνικοπολιτικό πεδίο της Τουρκίας, στο «φαινόμενο» του Ερντογανισμού ως προϊόν του προηγούμενου αιώνα και της στρατιωτικής χούντας του 1980, με τίτλο «The Ailing Turkish Democracy».