«Χαλαρή ομοσπονδία». Το motto των τελευτεών ημερών σε όλες τις συζητήσεις για το Κυπριακό. Περίπου ενάμισι χρόνο μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντάνα και αντιμέτωπος με μεγάλους προβληματισμούς σε ότι αφορά το επίμαχο «βέτο» των τ/κ στην νέα ομοσπονδία, η ε/κ ηγεσία επέλεξε την παρούσα στιγμή να φέρει στο προσκήνιο την συγκεκριμένη «φόρμουλα». Οι ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες της Κ δείχνουν ότι λίγο πριν την δημοσιοποίηση του όρου «χαλαρή ομοσπονδία» στην πρόσφατη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου, στο εξωτερικό, η συγκεκριμένη φόρμουλα πλαισιώθηκε και συνοδεύτηκε σε διάφορους διπλωματικούς κύκλους με εναλλακτικές ιδέες τύπου βελούδινο διαζύγιο, λύση δυο κρατών κ.ο.κ.
Λίγο μετά την δημοσιοποίηση της νέας φόρμουλας της ε/κ πλευράς, πολλοί αναλυτές και εμπειρογνώμονες έσπευσαν να δώσουν την δική τους ερμηνεία στον όρο «χαλαρή ομοσπονδία». Όπως συνέβη ανέκαθεν, ο μέσος αναγνώστης χάθηκε ανάμεσα σε τεχνικούς όρους και λεπτομέρειες του όλου εγχειρήματος, την στιγμή που η ε/κ πλευρά άφηνε να εννοηθεί ότι πρόκειται για μια ιδέα που τίθεται προς δημόσια διαβούλευση, δίχως να έχουν ληφθεί τελικές αποφάσεις κ.ο.κ.
Πέρα από τις τεχνικές, νομικής και συνταγματικής υφής λεπτομέρειες, τι σηματοδοτεί την παρούσα ιστορική στιγμή η έναρξη της συζήτησης για την χαλαρή ομοσπονδία; Τι συμβολίζει πολιτικά η συγκεκριμένη συζήτηση, στην οποία ετοιμάζεται να εστιάσει ο Μουσταφά Ακιντζί στην επικείμενη συνάντηση των δυο ηγετών;
Προσωπική μου άποψη είναι ότι στο σημείο που έχουν έφτασαν σήμερα οι εξελίξεις, λίγους μήνες πριν την καταληκτική απόφαση του ΟΗΕ για την ειρηνευτική δύναμη και συνεπώς για το ίδιο το Κυπριακό, οι εμπλεκόμενες πλευρές ξεκινούν να εστιάζουν στο μέλλον της «δομής» που θα προκύψει από την συμφωνία για το Κυπριακό, στο βόρειο τμήμα του νησιού. Αργά ή γρήγορα, η ε/κ πλευρά καταλήγει με πικρία και έντονο προβληματισμό στο συμπέρασμα ότι εφόσον υπάρχουν «προβλήματα» σε κεντρικό, ομόσπονδο επίπεδο είναι καταλληλότερο και προτιμότερο να εξασφαλιστούν περισσότερα περιθώρια αυτόνομων κινήσεων στο βόρειο τμήμα του νησιού.
Είμαι σίγουρος ότι διάφοροι κύκλοι στην ε/κ πλευρά σπεύδουν να ερμηνεύσουν την τελευταία εξέλιξη ως μια «εθνική ήττα», αποδοχή του εγχειρήματος της σχολής Ντενκτάς περί συνομοσπονδίας και συνεπώς ως αποδοχή του ίδιου του Taksim. Τα μέχρι στιγμής δεδομένα και από τις δυο πλευρές της Πράσινης Γραμμής διαψεύδουν αυτήν την άποψη. Και αυτό διότι καμία πλευρά δεν συζητεί επισήμως (ανεξάρτητα από όσα ακούγονται παρασκηνιακά) δυο ξεχωριστές αναγνωρισμένες οντότητες.
Μετά την λύση η Κύπρος θα έχει μια και μοναδική αναγνωρισμένη ταυτότητα διεθνώς. Strike 1 για λύση και λογαριασμό της ε/κ πλευράς που είμαι σίγουρος ότι θα σπεύσει να παρουσιάσει στην δική της κοινότητα αυτήν την εξέλιξη ως «μετεξέλιξη της Κυπριακή Δημοκρατία». Την ίδια στιγμή, στο βόρειο τμήμα του νησιού θα αναδυθεί μια αυτόνομη, ευρωπαϊκή και τουρκοκυπριακή κρατική οντότητα με ενιαίο εδαφικό και πληθυσμιακό χαρακτήρα. Strike 2 για λύση και λογαριασμό της τ/κ πλευράς, η οποία ενδεχομένως θα σπεύσει να παρουσιάσει αυτήν την εξέλιξη ως μετεξέλιξη ή νομιμοποίηση της «ΤΔΒΚ» μέσω της ομοσπονδιακής λύσης με απώλεια της διεκδίκησης για διεθνής αναγνώριση ως αντάλλαγμα για την λύση. Η τ/κ Δεξιά και η αντιπολίτευση της Τουρκίας ενδέχεται να επιχειρήσουν να εστιάσουν στην τελευταία εξέλιξη, στο «αντάλλαγμα», ωστόσο τα κέρδη για την τουρκική πλευρά από μια λύση θα είναι μεγάλα, και αυτά τα κέρδη θα είναι σε θέση να προβάλλει κατά τους επόμενους μήνες πολιτικά στο εσωτερικό της Τουρκίας ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν;
Ποια είναι αυτά τα κέρδη; Ο αναγνώστης της κυριακάτικης έκδοσης της Κ πλέον γνωρίζει πολύ καλά την απάντηση αυτού του ερωτήματος. Αυτά τα κέρδη ακούν στο όνομα «φυσικό αέριο». Σε μια περίοδο που αυξάνονται οι περιφερειακές φιλοδοξίες και ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας, η Άγκυρα δεν έχει την πολυτέλεια να γυρίσει την πλάτη της στα μεγάλα κέρδη που θα έρθουν από τα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου. Πως θα εξασφαλιστούν αυτά τα κέρδη; Με ένταση, με επίδειξη ισχύος, με φρεγάτες και πολεμικού χαρακτήρα ανακοινωθέντα; Ή με συνεργασία με βάση ένα «flexible» πλαίσιο συμφωνίας και συνεργασίας.
«Πριν από κάθε αυγή επικρατεί ένα βαθύ σκοτάδι. Το απλό μάτι φέρει την ψευδαίσθηση ότι αυτό το σκοτάδι δεν έχει τέλος. Και όμως, σε λίγα λεπτά ο ουρανός αλλάζει χρώμα και ο ήλιος εμφανίζεται στον ορίζοντα», επεσήμανε χαρακτηριστικά την προηγούμενη εβδομάδα σε αυτήν την στήλη μια πηγή, η οποία το επόμενο διάστημα θα λάβει σημαντικό ρόλο στο Κυπριακό, για λογαριασμό της τουρκικής πλευράς. Η πηγή μας δεν αποκλείει το ενδεχόμενο του τελικού αδιεξόδου στο Κυπριακού, μια εξέλιξη για την οποία θεωρεί υπεύθυνη την ηγεσία του Νίκου Αναστασιάδη. «Ωστόσο», προσθέτει, «υπάρχουν ακόμη λιγοστές αλλά πειστικές ενδείξεις και εξελίξεις που θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν σε έναν νέο ελληνοτουρκικό συνεταιρισμό» στην Ανατολική Μεσόγειο… Για να δούμε… Λίγοι μονάχα μήνες μας χωρίζουν πλέον από την τελική απόφαση του ΟΗΕ… Λίγη υπομονή λοιπόν…
