ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Η Τουρκία δεν είναι Ρωσία και η Κύπρος Κριμαία

Η νίκη του Ερσίν Τατάρ στις «προεδρικές εκλογές» πυροδότησε στην Κύπρο ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Ορισμένοι ε/κ και τ/κ αναλυτές και δημοσιογράφοι προβληματίζονται για το ενδεχόμενο της προσάρτησης των κατεχομένων στην Τουρκία σε βάθος χρόνου.
Την παραπάνω άποψη εξέφρασε πριν από λίγες ημέρες στην ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων και ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης. Από ότι φαίνεται ο φίλος Νίκος θεωρεί ότι στόχος της Τουρκίας στην νέα περίοδο του Κυπριακού είναι η σταδιακή προσάρτηση του βόρειου τμήματος του νησιού, μέχρι τις τουρκικές προεδρικές εκλογές του 2023. Ο ΥΠΕΞ σχετίζει αυτήν την υπόθεση με τις κινήσεις της Τουρκίας σε Ιράκ και Συρία, το γεγονός ότι η Τουρκία επιχειρεί το τελευταίο διάστημα να διευρύνει την επικράτεια της εις βάρος σειρά γειτονικών χωρών.

Ο συγγραφέας του συγκεκριμένου σύντομου άρθρου καθώς και προσεκτικοί αναλυτές στην Τουρκία προσεγγίζουν με επιφυλακτικότητα την παραπάνω θέση. Και αυτό διότι, όπως γνωρίζουν πολύ καλά οι επιστήμονες και αναλυτές που ασχολούνται με την σύγχρονη πολιτική επιστήμη και την διπλωματία οι στόχοι, οι επιθυμίες πολλές φορές δεν συμβαδίζουν με την ισχύ. Υπενθυμίζουμε ότι υπογραμμίσαμε σε αυτήν την στήλη πριν από σύντομο χρονικό διάστημα: Άλλο πράγμα να ζητά ο κ. Τατάρ λύση δυο κρατών και άλλο πράγμα ο βαθμός εφαρμογής-υλοποίησης αυτού του σχεδίου, δηλαδή -με απλά λόγια- το αν αυτό το σχέδιο θα υλοποιηθεί ή όχι στο τέλος της ημέρας.
Ακριβώς η παραπάνω θέση-διαπίστωση αποτελεί το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης της Τουρκάλας αναλύτριας-δημοσιογράφου Ζεϊνέπ Γκιούρτζανλι, η οποία σε πρόσφατο άρθρο γνώμης εστιάζει στην αλλαγή γραμμής της Άγκυρας στο Κυπριακό. Η κ. Γκιούρτζανλι δεν είναι μια τυχαία δημοσιογράφος. Φέρει μεγάλη εμπειρία στο πεδίο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και στα αμερικανοτουρκικά και το τελευταίο διάστημα συνεχίζει την δημοσιογραφική καριέρα της στον αντιπολιτευόμενο τύπο της Τουρκίας. Πριν από λίγο καιρό ξεκίνησε να αρθρογραφεί στην ιστορική οικονομική εφημερίδα της Τουρκίας, στην «Ντουνγιά».

Η κ. Γκιούρτζανλι θέτει ένα σημαντικό ερώτημα: Για ποιο λόγο σήμερα η Τουρκία επιστρέφει στην γραμμή-ρητορική του Ραούφ Ντενκτάς; Απαντώντας σε αυτό το ερώτημα, η Τουρκάλα δημοσιογράφος επισημαίνει τα εξής: «Η νέα ρητορική της συνομοσπονδίας θα μπορούσε να συμβάλλει στην ενίσχυση της εικόνας του ηγέτη της Τουρκίας που αντιμετωπίζει μόνος του ολόκληρο τον κόσμο. Επιπλέον, η επιστροφή στις πολιτικές του Ραούφ Ντενκτάς στην Κύπρο παρέχει στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) μεγάλη στήριξη στο εσωτερικό. Στο εξωτερικό δε, για την αλλαγή παραμέτρων (λύσης του Κυπριακού) πρώτα επιλέγεται η διπλωματία. Σε περίπτωση που το μέτωπο Ελλάδας-Κύπρου αντιταχθεί σε αυτήν την αλλαγή, θα μπορούσε να ανοίξει η πόρτα για πιο ριζοσπαστικές μεθόδους, όπως η προσάρτηση. Δεδομένης της σιωπής του κόσμου –εκτός από μερικές αναποτελεσματικές δέσμες κυρώσεων– κατά της εισβολής της Ρωσίας στην Κριμαία, η Άγκυρα δεν θα μπορούσε να σκεφθεί ότι «αφού η ΕΕ θα επιβάλει κυρώσεις για την κρίση φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο ούτως ή άλλως, ας επιβάλλει κυρώσεις και για την προσάρτηση»»;

Η κ. Γκιούρτζανλι στην συνέχεια του άρθρου της υπενθυμίζει στον αναγνώστη ότι το τελευταίο διάστημα η Άγκυρα επιλέγει «ανορθόδοξες» πολιτικές και στρατηγικές σε σειρά ζητημάτων όπως λ.χ. στην κρίση της Λιβύης, στον πόλεμο της Συρίας και στον Πόλεμο του Καραμπάχ. Παράλληλα, αναπτύσσει μεγαλόπνοα στρατιωτικά σχέδια όπως την δημιουργία στρατιωτικών βάσεων σε Σομαλία και Κατάρ.
Υπό την σκιά των προαναφερόμενων λοιπόν, η κ. Γκιούρτζανλι καταλήγει σε ένα σημαντικό συμπέρασμα, το οποίο μας βρίσκει σύμφωνους. Μπορεί τα σχέδια, οράματα, οι επιθυμίες της Άγκυρας σε πολλά ζητήματα να είναι μεγαλόπνοα ωστόσο αυτή η εξέλιξη δεν πρέπει να μας οδηγήσει σε πρόωρα και λανθασμένα συμπεράσματα. Αυτές οι πολιτικές μπορεί να φέρουν την έγκριση του ψηφοφόρου του ΑΚΡ ωστόσο η επιτυχία τους στο διπλωματικό πεδίο είναι συζητήσιμη. Η Τουρκάλα συνάδελφος τονίζει: «Η εικόνα μιας Τουρκίας εκτός του τραπεζιού των διαπραγματεύσεων στη Λιβύη και το Καραμπάχ, το τέλος του οράματος τουρκικής βάσης στο νησί Σεβακίν του Σουδάν με το πραξικόπημα σε αυτήν την αφρικανική χώρα και η σιωπηλή αποχώρηση από τα παρατηρητήρια στο Ιντλίμπ της Συρίας είναι εξελίξεις που μιλούν από μόνες τους».

Η κ. Γκιούρτζανλι λοιπόν προειδοποιεί ότι το όραμα της προσάρτησης των κατεχομένων ενδέχεται να οδηγήσει σε «κατάρρευση» την τουρκική εξωτερική πολιτική. Ο βασικός προβληματισμός της Τουρκάλας δημοσιογράφου είναι ξεκάθαρος: Άλλο πράγμα τα εθνικιστικά οράματα, τα σχέδια ορισμένων αντιδυτικών, εθνικιστών συμμάχων της τουρκικής κυβέρνησης, τα «θέλω» των ψηφοφόρων του ΑΚΡ και άλλο πράγμα το «realpolitik» και φυσικά η ισχύ ενός πρωταγωνιστή (ο βαθμός επιβολής ενός σχεδίου). Για αυτόν άλλωστε τον λόγο στον τίτλο αυτού του άρθρου γνώμης υπενθυμίζουμε ότι η Ρωσία και η Κριμαία δεν μοιάζουν με την Τουρκία και την Κύπρο αντιστοίχως. Προσωπικά δεν θα μου προκαλούσε έκπληξη ένα «σενάριο» στο Κυπριακό, στο οποίο η πρώτη σκηνή θα ξεκινούσε με μαξιμαλιστικές-υπερβολικές προτάσεις των εμπλεκόμενων πλευρών και η αυλαία θα έπεφτε με ένα είδος συμβιβασμού, τον οποίο η κάθε πλευρά θα ερμήνευε με τον τρόπο που επιθυμεί. Για μια πρώτη ανάγνωση εισηγούμαι μια ματιά στο τι συνέβη από τον Αύγουστο του 1958 μέχρι τον Φλεβάρη του 1959 στο Κυπριακό.

ΥΓ1. Το άρθρο γνώμης της κ. Γκιούρτζανλι στα τουρκικά: Zeynep Gürcanlı, “Kıbrıs’ta Parametre Değişikliği ve Ötesi,” Dünya (Dünya Gazetesi, November 17, 2020), https://www.dunya.com/kose-yazisi/kibrista-parametre-degisikligi-ve-otesi/600416.

ΥΓ2. Την επόμενη εβδομάδα η συγκεκριμένη στήλη θα απουσιάσει προσωρινά για μια μικρή ανάπαυλα μιας εβδομάδας.

 

 

X