ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Κινούμενη άμμος η Ανατολική Μεσόγειος

Προτελευταίο σαββατοκύριακο του 2019. Οι εξελίξεις σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο είναι σαρωτικές. Από διάφορες πηγές, τουρκικές, αραβικές, κουρδικές και ισραηλινές στην Κ φτάνουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Το ένα μήνυμα ακολουθεί το άλλο. Οι νέες πληροφορίες αφορούν κυρίως το «μέτωπο» της Λιβύης, ωστόσο εντάσσονται σε ευρύτερα πλαίσια. 

«Η Πολεμική Αεροπορία της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου βομβαρδίζει αυτήν την ώρα θέσεις των δυνάμεων της Τρίπολης, την στιγμή που τεθωρακισμένα άρματα μάχης και οχήματα της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αρβαικών Εμιράτων εισέρχονται στα ανατολικά εδάφη της Λιβύης, τα οποία ελέγχουν οι δυνάμεις του Στρατηγού Χαλίφα Μπιν Χάφταρ», αναφέρει ένα γραπτό μήνυμα, την νύχτα της Παρασκευής. Λίγη ώρα μετά, ένα άλλο μήνυμα στα τουρκικά μας προειδοποιεί ότι οι δυνάμεις της ανατολικής Λιβύης ετοιμάζονται να «εξουδετερώσουν» τουρκικά αεροπορικά και ναυτικά μέσα στα περίχωρα της Λιβύης.

Τις παραπάνω πληροφορίες ακολουθούν άλλες σημαντικές εξελίξεις. Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών σπεύδει στο Βενγκάζι για να συναντήσει τον Στρατηγό Χαφτάρ. Αμέσως μετά φτάνει στην Λάρνακα, όπου συναντά τον δικό μας Υπουργό Εξωτερικών. Την ίδια ώρα, στην Νικομήδεια, ο Τούρκος Πρόεδρος ανοίγει το κεφάλαιο των νησιών και νησίδων του Αιγίου, το καθεστώς ιδιοκτησίας των οποίων αμφισβητεί εδώ και δεκαετίες η Τουρκία. Ο Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν υπερασπίζεται τα τελευταία βήματα της χώρας του στην Ανατολική Μεσόγειο και προειδοποιεί την Ελλάδα και την Ευρώπη με νέα κύμα προσφύγων από το Ιντλίμπ της Συρίας.

Η Κ καταγράφει όλες αυτές τις κρίσιμες εξελίξεις την ώρα που στον άξονα αραβικών μοναρχιών-Ισραήλ λαμβάνουν χώρα εξίσου σημαντικές εξελίξεις. Ο Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), Σέϊχης Αμντουλλάχ Μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχγιάν μοιράζεται δια μέσου του twitter ένα άρθρο γνώμης, το οποίο προβάλλει την ιδέα της ομαλοποίησης των σχέσεων των αραβικών χωρών με το Ισραήλ. Το μήνυμα του κ. Ναχγιάν φτάνει σε 4,6 εκ. άτομα που παρακολουθούν τον λογαριασμό του Άραβα διπλωμάτη. Ένας από αυτούς είναι ο υπηρεσιακός Πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπένζιαμιν Νετανιάχου, ο οποίος σπεύδει δια μέσου του twitter να χαιρετίσει το μήνυμα των ΗΑΕ. Σημειώνεται ότι το μήνυμα του κ. Νετανιάχου έρχεται σε μια στιγμή που στον τύπο της Μέσης Ανατολής βρίσκουν αντίκτυπο πληροφορίες που αφορούν το «μεγάλο σχέδιο» των ΗΠΑ για την επίλυση του Παλαιστινιακού Ζητήματος.

Ποιο είναι το άρθρο γνώμης, στο οποίο αναφέρονται τα ΗΑΕ και χαιρετίζει το Ισραήλ; Πρόκειται για μια παρέμβαση του περιοδικού The Spectator. Λίγους μήνες μετά την ιστορική επίσκεψη του κ. Νετανιάχου στο Ομάν, το περιοδικό θεωρεί ότι πλέον έχει έρθει η στιγμή της ριζικής αναθεώρησης των σχέσεων των αραβικών κρατών με το Ισραήλ. Το άρθρο γνώμης στηρίζει αυτήν την εισήγηση πάνω σε τρεις πυλώνες.

Πρώτον, από την περίοδο της περίφημης Αραβικής Άνοιξης μέχρι σήμερα, τα αραβικά κράτη κατανόησαν ότι τα συντηρητικά κινήματα δεν είναι σε θέση να παρέχουν λύσεις σε σημαντικά προβλήματα. Για αυτόν τον λόγο, το τελευταίο διάστημα, τα συντηρητικά κινήματα, δηλαδή τα ισλαμιστικά κόμματα έχασαν περίπου το 1/3 της εκλογικής βάσης τους.

Δεύτερον, στην νέα περίοδο το Ιράν μετατρέπεται σε «νούμερο 1» εχθρό των χωρών της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου. Οι χώρες της περιοχής καλούνται να συντονίσουν τα βήματα τους για την αντιμετώπιση αυτής της κοινής πρόκλησης.  Τέλος, υπάρχει ένας άλλος παράγοντας που επιβάλλει την στενή συνεργασία των αραβικών χωρών με το Ισραήλ. Η προοπτική συνεργασίας συνοδεύεται από μελλοντικά, σημαντικά κέρδη στα πεδία του εμπορίου, της ενέργειας και της καταπολέμησης των κοινών προκλήσεων (πεδίο ασφάλειας).
Όλα τα προαναφερόμενα, και φυσικά το περιεχόμενο και τα μηνύματα του ιστορικού άρθρου γνώμης του περιοδικού The Spectator μας οδηγούν σε ένα σημαντικό συμπέρασμα. Στα τέλη του 2019 η δική μας «γειτονιά» μοιάζει με κινούμενη άμμος. Οι εξελίξεις τρέχουν σε γοργούς ρυθμούς, σε ένα ασαφές πλαίσιο και οι ισορροπίες αλλάζουν σε καθημερινή βάση. Η οικοδόμηση νέων πλαισίων -πολιτικά, κοινωνικοοικονομικά, διπλωματικά- πάνω σε αυτήν την μη συμπαγή βάση, δηλαδή την κινούμενη άμμο, είναι ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα για όλες τις κοινωνίες της περιοχές.

Το μεγαλύτερο λάθος για τις κυβερνήσεις της «γειτονιάς» θα ήταν να θεωρούν ότι υπάρχουν όροι και προϋποθέσεις για νέα εγχειρήματα με βάση βολονταριστικού τύπου αναγνώσεις και θεωρίες. Και αυτό διότι ολόκληρη η Ανατολική Μεσόγειο έχει πλέον μετατραπεί σε ένα είδος κινούμενης άμμος και ο βολονταρισμός στην διπλωματία έχει προ πολλού αποδειχθεί ότι οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε νέες εντάσεις και αντιπαραθέσεις. Βλπ. Ζήτημα ΑΟΖ και αντιπαράθεση Τουρκίας με διάφορες χώρες της περιοχής.

Σε περίπτωση που στοχεύουμε στην επίλυση μεγάλων προβλημάτων και την αποφυγή νέων εντάσεων, η φόρμουλα μας είναι ξεκάθαρη και την υπαγορεύει η σύγχρονη πολιτική επιστήμη: Νέο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης, επίλυση εθνοθρησκευτικών συγκρούσεων, κατοχύρωση συνταγματικών ελευθεριών και δικαιωμάτων (η ανωτερότητα του νόμου) και σεβασμός της εκλογικής δημοκρατίας.

Ακριβώς σε αυτό το σημείο διαφωνούμε με το The Spectator. Το κοινωνικοοικονομικό αδιέξοδο σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, η οποία καλείται να ανταποκριθεί στις ανάγκες της νεολαίας της, και όχι τα συντηρητικά κινήματα που είναι τα φυσικά προϊόντα αυτής της κατάστασης, οι ανοιχτές πληγές όπως το Παλαιστινιακό και το Κυπριακό και όχι από μόνο του το Ιράν, η πάγια πρακτική της ισοπέδωσης των βασικών ελευθεριών και δικαιωμάτων και η επισκίαση των δημοκρατικών εκλογών και όχι αποκλειστικά το τι συνέβη μετά το 2011, είναι οι πρωταγωνιστές στο «δράμα» που βιώνουμε σήμερα ως περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Ελάτε λοιπόν, να λύσουμε τα βασικά προβλήματα με βάση την ορθή αναγνώριση των αιτιών και συμπτωμάτων προτού μας «καταπιεί» η κινούμενη άμμος στο νέο έτος.

 

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
X