Κανείς δεν θα πρέπει να αναμένει την άμεση κατάργηση των έκτακτων μέτρων που λαμβάνονται στα πλαίσια της καταπολέμησης του νέου ιού. Τόσο τα μέτρα που σχετίζονται με την προστασία της δημόσιας υγείας, όσο και οι πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας σε διάφορα πεδία όπως η οικονομία θα έχουν συνέχεια. Με λίγα λόγια η επιστροφή στην κανονικότητα θα αργήσει. Και πιο συγκεκριμένα, στην περίπτωση του νησιού μας δεν θα πρέπει να αναμένουμε την άρση των απαγορευτικών μέτρων μετά τις 13 Απριλίου. Όσοι συμπολίτες σχεδιάζουν οικογενειακές συνάξεις, τραπέζια και γλέντια με αφορμή το Πάσχα, καλά θα κάνουν να αναθεωρήσουν τα σχέδια τους.
Για το συγκεκριμένο ζήτημα, ένα από τα κορυφαία επιστημονικά ιδρύματα του Λονδίνου, το «The London School of Hygiene and Tropical Medicine» όπου λειτουργεί το «Κέντρο Μαθηματικών Μοντέλων για Μολυσματικές Ασθένειες», έδωσε πρόσφατα στην δημοσιότητα την εξής προειδοποίηση: «Εάν τα μέτρα απομόνωσης αρθούν πολύ σύντομα αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια δεύτερη κορύφωση των μολύνσεων». Σύμφωνα με το κέντρο, εάν γίνει πρόωρη άρση των μέτρων, τότε ακόμη και τα αυστηρά μέτρα απομόνωσης τα οποία είχαμε λάβει μέχρι τώρα πιθανόν να μην είναι αρκετά για να εμποδίσουν ένα δεύτερο κύμα του Covid-19 τον προσεχή Οκτώβριο. Και αυτό διότι το επόμενο διάστημα θα εξακολουθεί να υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού που δεν θα έχει μολυνθεί και του οποίου το ανοσοποιητικό σύστημα «θα είναι εντελώς ξένο προς τον ιό».
Παρόμοια άποψη έχουν και άλλα ερευνητικά κέντρα και έμπειροι επιστήμονες που προειδοποιούν ότι η μάχη κατά του νέου ιού θα είναι μια χρονοβόρα διαδικασία. Ο καθηγητής Kai Zacharowski από την Ευρωπαϊκή Ένωση Αναισθησιολογίας προσθέτει ότι στην επιμήκυνση της διάρκειας της μάχης κατά του νέου ιού στην Ευρώπη καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν οι μεγάλες αδυναμίες των ευρωπαϊκών κρατών και κοινωνιών. Από την δική του άποψη, οι ευρωπαϊκές κοινωνίες βρέθηκαν ενώπιον του κορωνοϊού χωρίς να έχουν ουσιαστικά καμία προετοιμασία. Για αυτό τον λόγο η σημερινή μάχη με τον ιό θα είναι μια χρονοβόρα διαδικασία η οποία απαιτεί την εξάντληση όλων των διαθέσιμων μέσων. «Οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, δεν είχαν προετοιμαστεί από κοινού για την απίστευτη πίεση που ασκεί σήμερα αυτή η πανδημία στις υπηρεσίες υγείας. Δεν καταφέραμε να οργανώσουμε τους εαυτούς μας έτσι ώστε να έχουμε στην διάθεση μας ότι χρειαζόμαστε, όπως π.χ. αρκετούς αναπνευστήρες, για να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε ταυτόχρονα μεγάλο αριθμό ασθενών», προσθέτει ο έμπειρος επιστήμονας.
Το σημείο που ξεχωρίζει στις αναλύσεις των επιστημόνων οι οποίοι μας καλούν να ετοιμαστούμε για μια μακρόχρονη μάχη κατά του κορονοϊού είναι οι επιπτώσεις των αδυναμιών που επιδεικνύει η ευρωπαϊκή οικογένεια ενώπιων της πανδημίας. Για τον Moritz Kraemer, ο οποίος είναι ζωολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ειδικός στο πεδίο της πανδημικής γονιδιωματικής, τα έκτακτα μέτρα όπως λ.χ. η μερική απαγόρευση κυκλοφορίας η οποία εφαρμόζεται από την προηγούμενη εβδομάδα στην Κύπρο, αποδίδουν θετικά αποτελέσματα μονάχα όταν δρομολογηθούν την κατάλληλη στιγμή, δηλαδή στην αρχή των μεγάλων πανδημιών. Αν χαθεί αυτό το μικρό παράθυρο ευκαιρίας στην αρχή μιας πανδημίας, τότε τα έκτακτα μέτρα δεν αποδίδουν τα επιθυμητά αποτελέσματα και η μάχη κατά του ιού μετατρέπεται σε μια χρονοβόρα διαδικασία. «Ο περιορισμός της κινητικότητας των πολιτών είναι πολύ χρήσιμος μόνο στην αρχή της επιδημίας, όταν δεν έχει ακόμη έρθει ακόμη η φάση της τοπικής μόλυνσης. Μόλις συμβεί αυτό, η καταλληλότερη μέθοδος είναι η κοινωνική απομόνωση και η καραντίνα των ασθενών, αλλά αυτά τα μέτρα χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν αποτελέσματα», προσθέτει ο Δρ. Kraemer.
Εάν υποθέσουμε ότι η Κύπρος όπως και η Ευρώπη έχουν χάσει πολύτιμο χρόνο στην αντιμετώπιση του ιού και από τώρα και στο εξής θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια χρονοβόρα διαδικασία που θα δοκιμάσει τις αντοχές των κοινωνιών μας, προκύπτει ένα σημαντικό ερώτημα: Πως προχωράμε στην νέα φάση και πως οργανωνόμαστε για την χρονοβόρα μάχη; Αναζητώντας απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα παρατηρούμε ότι οι επιστήμονες εστιάζουν την προσοχή τους σε δυο πεδία: Στην λήψη πιο δραστικών μέτρων για την καταπολέμηση της εξάπλωσης του κορωνοϊού και στην μεγάλη προσοχή που θα πρέπει να αποδοθεί στην διαδικασία της άρσης των περιοριστικών μέτρων.
Ως προς το πρώτο πεδίο, με βάση την υπόθεση ότι έχει σπαταληθεί πολύτιμος χρόνος και έχουν χαθεί πολλές ευκαιρίες για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση του νέου ιού (βλπ. Ευρώπη και ΗΠΑ), οι επιστημονικές μελέτες τονίζουν ότι στην νέα περίοδο, μέτρα όπως το κλείσιμο σχολείων και η αναστολή της καθημερινότητας δεν έχουν αξιοσημείωτη χρησιμότητα από μόνα τους. Τέτοιου είδους μέτρα είναι αποτελεσματικά μόνο όταν συνοδεύονται από επιπλέον μέτρα απομόνωσης στο σπίτι, ειδικά για τον ηλικιωμένο πληθυσμό, καθώς αυτά μπορούν να εμποδίσουν την διάδοση του ιού και να προστατεύσουν την μερίδα του πληθυσμού που διατρέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Με απλά λόγια, δεν παραμένουμε απλώς στις οικίες μας, τηρώντας παθητική στάση απέναντι στον ιό. Προχωρούμε ένα βήμα πιο πέρα, περιορίζουμε τις μετακινήσεις και τις επαφές μας, χωρίς εκπτώσεις και πισωγυρίσματα, όπως δυστυχώς συμβαίνει κατά τις τελευταίες ώρες στην Κύπρο με χιλιάδες πολίτες να κάνουν κατάχρηση του συστήματος μηνυμάτων κινητής τηλεφωνίας για να βγουν έξω από τα σπίτια τους.
Το δεύτερο σημείο στο οποίο εστιάζει η επιστημονική κοινότητα είναι η φάση της άρσης των περιοριστικών μέτρων. Όπως τονίσαμε παραπάνω, οι επιστήμονες τονίζουν ότι η άρση των έκτακτων μέτρων θα πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή, σε βάθος χρόνου, δίχως βιασύνη, και χωρίς σπασμωδικές κινήσεις έτσι ώστε να αποφευχθεί η εκ νέου έξαρση του φαινομένου κατά το Φθινόπωρο του 2020.
Εν συντομία λοιπόν, εφόσον αποτύχαμε στην πρώτη φάση της νέας πανδημίας και χάσαμε την πρώτη μάχη, τώρα είναι καιρός να προετοιμαστούμε με όλα τα διαθέσιμα μέσα για την νέα αναμέτρηση που ακολουθεί και να διαχειριστούμε με μεγάλη ψυχραιμία και προσοχή την τελική φάση, δηλαδή την άρση των απαγορευτικών μέτρων σε βάθος χρόνου, όχι με βάση τις ανησυχίες για την οικονομία αλλά με γνώμονα την δημόσια υγεία.
