ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Οι σχέσεις Βρετανίας-Τουρκίας στο ρωσικό μικροσκόπιο

Ο προβληματισμός της Μόσχας για τις νέες διαστάσεις που έλαβε η συνεργασία της Μεγάλης Βρετανίας με την Τουρκία άρχισε να αυξάνεται την περίοδο του πολέμου του Καραμπάχ, δηλαδή πριν από περίπου ένα χρόνο. Καθώς λοιπόν εμείς γράφαμε από αυτή την στήλη για τις νέες αναταράξεις στις ρωσοτουρκικές σχέσεις, οι ρωσικές αναλύσεις επικεντρώνονταν στον «Βρετανικό δάκτυλο» ο οποίος πίστευαν ότι κρυβόταν πίσω από τις επιθετικές κινήσεις που σημειώνονταν στην περιοχή γύρω από την Ρωσία.

Όπως θα θυμούνται οι αναγνώστες, κατά τη διάρκεια του πολέμου του Καραμπάχ, η παρέμβαση των τουρκικών εναέριων μέσων είχε τροποποιήσει τις στρατιωτικές ισορροπίες υπέρ του Αζερμπαϊτζάν. Το εν λόγω γεγονός ερμηνεύθηκε από Ρώσσους αναλυτές ως παρέμβαση Άγγλων αξιωματούχων οι οποίοι βρίσκονταν πίσω από τις κινήσεις της Άγκυρας. Η άποψη ότι η Βρετανία επιδιώκει να πλήξει τα ρωσικά συμφέροντα, απασχόλησε σειρά άρθρων και αναλύσεων που δημοσιεύθηκαν σε ανοιχτές ρωσικές πηγές όπως λ.χ. η «Коммерсантъ» και «Независимая газета». Σε γενικές γραμμές, οι ρωσικές αναλύσεις ανέφεραν ότι ενώ η Δύση εντατικοποιεί την πίεση που ασκεί σε Ρωσία και Κίνα, η Βρετανία της μετά-Brexit εποχής προωθεί μια αναθεωρημένη διπλωματική και αμυντική στρατηγική. Με όχημα λοιπόν από τη νέα επιθετική του πολιτική, το Λονδίνο επιδιώκει να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην προβολή της δυτικής ατζέντας σε ολόκληρη την επικράτεια της πρώην ΕΣΣΔ. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, η Βρετανία στηριζόμενη στις δικές της δυνάμεις (βλπ. νέο εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων και βάσεων) και στην στενή συνεργασία της με περιφερειακούς παράγοντες όπως η Τουρκία, «πλήττει» τα ρωσικά συμφέροντα όπου μπορεί, πρώτα στον Καύκασο και στην συνέχεια στην Ανατολική Μεσόγειο, την Συρία και την Κεντρική Ασία. Η νίκη του διδύμου Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν εντάσσεται στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής. Έτσι, στη νέα περίοδο η Άγκυρα η οποία αναδύεται σε ρυθμιστική δύναμη αρχικά στον Καύκασο και έπειτα σε όλη την Κεντρική Ασία, αναδεικνύεται σταδιακά στον «άνθρωπο» των Βρετανών.
Μετά τον Πόλεμο του Καραμπάχ, οι Ρώσοι αναλυτές ερμήνευσαν τις κινήσεις της Άγκυρας στην Λιβύη και κυρίως στο βόρειο κομμάτι της Συρίας (βλπ. Ιντλίμπ) εντός του προαναφερόμενου σκεπτικού. Από την σκοπιά της Μόσχας, η Τουρκία, η οποία αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις της πανδημίας, της οικονομικής κρίσης και της διπλωματικής απομόνωσης, δεν διαθέτει από μόνη της τους αναγκαίους πόρους και «μηχανισμούς» για την ανάπτυξη της ακτίνας δράσης της σε μια μεγάλη γεωγραφία που απλώνεται από την Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειο έως την Μεσοποταμία, τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία. Τα μεγαλόπνοα σχέδια του τουρκικού Προεδρικού για αυτές τις περιοχές μπορούν να προωθηθούν μονάχα με την υποστήριξη ενός ισχυρού παράγοντα και με βάση τις αντιπαραθέσεις στις σχέσεις Δύσης-Ρωσίας. Η ρωσοτουρκική προσέγγιση που ξεκίνησε μετά το 2015 και εντατικοποιήθηκε σταδιακά είναι χρήσιμη για το Κρεμλίνο σε βαθμό που του επιτρέπει να διατηρεί υπό τον έλεγχο του τα τουρκικά σχέδια στην περιοχή και κατ’ επέκταση την υποτιθέμενη επιθετικότητα της Δύσης. Επίσης, χρησιμεύει στην δημιουργία τριγμών στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ.

Η δεύτερη εξέλιξη που έρχεται να επιβεβαιώσει το σκεπτικό των Ρώσων αναλυτών αφορά τα τελευταία γεγονότα στο Αφγανιστάν. Στην συγκεκριμένη χώρα, ταυτόχρονα με την τελική αποχώρηση των νατοϊκών δυνάμεων, την οποία οι Ρώσοι αναλυτές χαρακτηρίζουν ως «άτακτη οπισθοχώρηση» παρόμοια με την αμερικανική εμπειρία στο Βιετνάμ, η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Καμπούλ «καταρρέει» στην κυριολεξία και οι Ταλιμπάν «αρπάζουν» σημαντικά τμήματα της αφγανικής επικράτειας. Σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία, η Τουρκία εμφανίζεται έτοιμη και πρόθυμη να αναλάβει την ασφάλεια του διεθνούς αερολιμένα της Καμπούλ με προϋπόθεση την υλική και στρατιωτική υποστήριξη του ΝΑΤΟ και την στρατιωτική συνδρομή της Ουγγαρίας και του Πακιστάν. Για τον καχύποπτο Ρώσο μελετητή η εν λόγω Τουρκική πρόταση δεν είναι «τυχαία» και φέρει τουλάχιστον τρεις διαστάσεις οι οποίες αποτελούν πηγές προβληματισμού: Πρώτον, ελέγχοντας το αεροδρόμιο της Καμπούλ η Τουρκία ενδέχεται να μετατραπεί σε έναν από τους πιο κρίσιμους πρωταγωνιστές του αφγανικού ζητήματος, δηλαδή στην δύναμη που θα ενώνει το Αφγανιστάν με την διεθνή κοινότητα. Δεύτερον, μέσα από την δημιουργία νέων «διαδρόμων» στον Καύκασο (βλπ. Καραμπάχ) η Τουρκία και οι δυτικοί σπόνσορες της (βλπ. Λονδίνο) οικοδομούν έναν άξονα που «περικυκλώνει» την πρώην επικράτεια της ΕΣΣΔ, δηλαδή τον «ζωτικό χώρο» της σημερινής Ομοσπονδίας της Ρωσίας. Τέλος, η επιτυχία του κοινού δυτικού-τουρκικού σχεδίου δεν είναι δεδομένη. Σε περίπτωση αποτυχίας, η Κεντρική Ασία, η ευρύτερη περιοχή και άρα και η Ρωσία θα βρεθούν αντιμέτωπες με τον εφιάλτη της ισλαμιστικής τρομοκρατίας.

Το σκεπτικό της Ρωσίας σχετικά με τα νέα βήματα της Τουρκίας και των υποστηρικτών της στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία σχετίζεται και με τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό, την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο. Η άποψή μας είναι ότι η κυριαρχική ισότητα που προτείνει σήμερα η Άγκυρα στην Κύπρο όπως και οι εξελίξεις σε Λιβύη και Συρία εντάσσονται στα γενικότερα πλαίσια που αφορούν την αναμέτρηση της Δύσης με την Ρωσία και την Κίνα. Από αυτήν την άποψη, οι βρετανικοί σχεδιασμοί για την αναβάθμιση των βάσεων στην Κύπρο και η πρόσφατη βρετανική διαμεσολάβηση στο Κυπριακό θα πρέπει να απασχολήσουν στην πορεία τον ντόπιο μελετητή πάντα υπό το πρίσμα μιας σειράς εξελίξεων που αφορούν «γενικότερα πλαίσια», όπως λ.χ. το κείμενο-μανιφέστο που ανακοινώθηκε στο τέλος της πρόσφατης συνόδου του ΝΑΤΟ και το πρόγραμμα αναβάθμισης του βρετανικού στρατού στον 21ο αιώνα.

ΥΓ. Σε έναν ακόμη «μαύρο» Ιούλιο η Κύπρος πενθεί. Η λύπη για τις χαμένες ζωές, την τραγωδία των ζώων και της φύσης είναι απερίγραπτη. Πιστεύω ότι τα ερωτήματα που θέτει ο συνάδελφος Κουρουπάκης στο σχετικό άρθρο γνώμης είναι σημαντικά και πρέπει να προβληματίσουν τόσο την πολιτεία όσο και την ίδια την κοινωνία.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ