Του Πάμπου Παπαγεωργίου
Στην Κύπρο, αλλά από ό,τι φαίνεται και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η συζήτηση για την ευρωπαϊκή οικονομία απουσίαζε από την προεκλογική εκστρατεία των ευρωεκλογών. Οι αντιμαχόμενοι ασχολήθηκαν είτε με τοπικά ζητήματα είτε με ευρύτερες διαφοροποιήσεις ανάμεσα σε λαϊκιστές και μη ή εθνικιστές και ευρωπαϊστές.
Σε κάποιο βαθμό η απουσία συζητήσεων και αντιπαραθέσεων γύρω από την οικονομική προοπτική της Ευρώπης εξηγείται από την πολύ περιορισμένη εξουσία που έχει το Ευρωκοινοβούλιο γενικά και ειδικά σε τέτοια ζητήματα. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση στερείται οικονομικής εξουσίας. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει όπως εμφατικά απέδειξε η επιβολή κατάσχεσης καταθέσεων στην Κύπρο και η ένταξη χωρών των ευρωπαϊκού νότου σε μνημόνια επιτήρησης. Μόνο που η διογκούμενη αυτή εξουσία βρίσκεται είτε σε μη εκλεγμένα όργανα όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Κομισιόν είτε σε άτυπα άρα μη ελεγχόμενα όργανα, όπως το Γιούρογκρουπ. Ο Γερμανός φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας περιέγραψε την κατάσταση αυτή με τη δήλωση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση εξελίσσεται σε ένα μετα-δημοκρατικό φορέα εκτελεστικής εξουσίας.
Πέρα όμως από τη μεταφορά εξουσιών σε τεχνοκρατικά και ανέλεγκτα όργανα, μπορεί κάποιος να πει ότι υπάρχει ένα πρόβλημα ουσίας στον τρόπο που εφαρμόζονται οι οικονομικές πολιτικές στην Ε.Ε. μετά την κρίση του 2008. Η Ευρώπη κλίνει το μάτι στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο απορρύθμισης των αγορών, περιορισμού του κοινωνικού κράτους και διεύρυνσης των οικονομικών ανισοτήτων. Θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει ότι η Ευρώπη έχει να ανταγωνιστεί χώρες με πολύ πιο σκληρές συνθήκες ως προς τα δικαιώματα των εργαζομένων. Το γεγονός όμως είναι ότι πολύς κόσμος νιώθει απογοητευμένος και αποκλεισμένος από την ευημερία που περιγράφουν οι στατιστικές με αποτέλεσμα είτε να αδρανοποιείται μοιρολατρικά είτε να τείνει ευήκοον ους προς τις σειρήνες του λαϊκισμού και του εθνικισμού.
Οι διαχωριστικές γραμμές στις εκλογές αυτές που είχαν έμμεσα να κάνουν με την ευρωπαϊκή οικονομία απέκτησαν ένα απλοϊκό χαρακτήρα. Ο Μακρόν, για παράδειγμα, δήλωσε ενσαρκωτής του ευρωπαϊκού ιδεώδους ενάντια στους ευρωσκεπτικιστές, λαϊκιστές και εθνικιστές. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι για τον περισσότερο κόσμο πολιτικοί, όπως ο Μακρόν απλώς εξυπηρετούν τις κυρίαρχες ελίτ και δεν έχουν κάτι να πουν και να προσφέρουν στον καθημερινό άνθρωπο. Με την ίδια απλοϊκότητα η πολιτική επιθεώρηση Politico κατέταξε τα κόμματα που διεκδίκησαν έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε φιλοευρωπαϊκά και ευρωσκεπτικιστικά, περιλαμβάνοντας στους ευρωσκεπτικιστές κόμματα, όπως το ισπανικό Ποδέμος που ζητούν μεταρρυθμίσεις και αλλαγή στο μοντέλο λειτουργίας της Ε.Ε.
Απουσίασε, λοιπόν, η οικονομία από τις ευρωπαϊκές εκλογές παρόλο που πολλά σημαντικά θέματα είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν σε ευρωπαϊκό και όχι απλώς εθνικό επίπεδο. Θέματα, όπως η κλιματική αλλαγή και τη μόλυνση του περιβάλλοντος, η αυξανόμενη δύναμη των μονοπωλίων ειδικά στον τομέα της τεχνολογίας, η φοροαποφυγή που κάνουν οι εταιρείες κολοσσοί, η ψηφιοποίηση της οικονομίας και την αντιμετώπιση του διαδικτυακού εγκλήματος.
