Του Πάμπου Παπαγεωργίου
Ο περισσότερος κόσμος είναι εξοικειωμένος με τα ονόματα των μεγάλων επιχειρήσεων ή των επιχειρηματικών ομίλων στην Κύπρο. Στην πραγματικότητα όμως, είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που συναποτελούν κατά το μεγαλύτερο μέρος την κυπριακή οικονομία. Καλύπτουν το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής και απασχολούν τους περισσότερους εργαζόμενους. Οι περισσότερες από τις επιχειρήσεις αυτές είναι μικρές ή πολύ μικρές απασχολώντας στην πρώτη περίπτωση μέχρι 50 άτομα και στη δεύτερη κάτω από 10 άτομα.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις επιβιώνουν τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Δεν είναι χαμένες από χέρι σε ένα κόσμο που γίνεται πιο ανταγωνιστικός. Κι αυτό γιατί έχουν κάποια πλεονεκτήματα. Είναι πιο ευέλικτες και ευπροσάρμοστες, μπορούν πιο εύκολα και πιο αποτελεσματικά να υιοθετήσουν νέες τεχνολογίες και προσφέρονται για την ανάπτυξη καινοτόμων ιδεών. Όμως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις υποφέρουν συνήθως από έλλειψη χρηματοδοτικών πόρων με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να επεκτείνουν την παρουσία τους σε αγορές και να μην είναι σε θέση να προσελκύουν με ικανοποιητικές αμοιβές εξειδικευμένο προσωπικό.
Η χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Κύπρο γίνεται παραδοσιακά είτε από τα ίδια κεφάλαια του ιδιοκτήτη, μια και οι πιο πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις είναι οικογενειακές, είτε από δανεισμό από τραπεζικά ιδρύματα. Γενικά οι επιχειρήσεις αυτές είναι υπερχρεωμένες. Στην Κύπρο βέβαια υπερχρεωμένες είναι και οι περισσότερες από τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και τα νοικοκυριά και το κράτος. Το πρόβλημα όμως με τις μικρομεσαίες είναι ότι ο δανεισμός τους συχνά αναμιγνύεται με τα προσωπικά δάνεια των ιδιοκτητών και μάλιστα αυτός ο δανεισμός έχει ως εγγύηση προσωπικά περιουσιακά στοιχεία των ιδιοκτητών.
Υπόψη ότι το Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ κατατάσσει την Κύπρο σε μια από τις χειρότερες θέσεις παγκοσμίως ως προς το κατά πόσο ο χρηματοπιστωτικός τομέας βοηθά αποτελεσματικά την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Πέρα από τους κακούς ισολογισμούς των τραπεζών, άλλα προβλήματα που εξηγούν αυτήν την κατάταξη είναι το ότι οι τράπεζες δε δανείζουν ή τουλάχιστον δε δάνειζαν με βάση το επιχειρηματικό σχέδιο αλλά ζητούν εξασφαλίσεις σε ακίνητα και ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα επιχειρηματικά κεφάλαια άλλης μορφής πέρα από τον δανεισμό. Αυτό το δεδομένο κάνει δύσκολη τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τις τράπεζες παρά τα γεγονός ότι διάφοροι ευρωπαϊκοί θεσμοί έχουν προσφέρει δανειακά κεφάλαια μέσω των κυπριακών τραπεζών για τον σκοπό αυτό.
Εκείνο που χρειάζονται οι κυπριακές μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι χρηματοδοτήσεις άλλης μορφής πέρα από τον κλασικό δανεισμό. Για τον λόγο αυτό, το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας πήρε αυτήν την βδομάδα την πρωτοβουλία να προτείνει τη δημιουργία ενός ταμείου χρηματοδότησης μέσω της συμμετοχής του σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις (equity fund) από το κράτος αλλά όχι με κρατική διαχείριση. Το ταμείο αυτό θα μπορέσει να αντλήσει χρήματα από ευρωπαϊκά προγράμματα και ιδιώτες επενδυτές και θα λαμβάνει κεφαλαιουχική συμμετοχή σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχουν προοπτικές. Πρόκειται για κάτι που χρειάζεται η κυπριακή οικονομία.
