Του Πάμπου Παπαγεωργίου
Το πιο χαρακτηριστικό σημείο εκκίνησης της τρέχουσας προεκλογικής περιόδου ήταν η ξαφνική αποδοχή του αιτήματος των νοσηλευτών για ένταξή τους στην πανεπιστημιακή κλίμακα. Το αίτημα αυτό είχε απορριφθεί από την Κυβέρνηση μερικούς μόνο μήνες πιο πριν. Οι ίδιοι οι νοσηλευτές ζητούσαν την σταδιακή εφαρμογή της αναβάθμισής τους και τουλάχιστον στα αρχικά στάδια, δεν την συνέδεαν με την πλήρη μισθολογική αναβάθμισή τους. Ο Πρόεδρος, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ενεργώντας ως υποψήφιος κατά τα πρότυπα των παλιών ελληνικών ταινιών, όχι μόνο ικανοποίησε το αίτημα κατά τρόπο άμεσο και όχι σταδιακό, έδωσε και περισσότερα από όσα ζητούσαν με την πονηρή προϋπόθεση ότι οι νοσοκόμοι, όπως και άλλοι αιτούντες, θα πάρουν τα χρήματά τους από το 2019, δηλαδή μόνον αν εκλεγεί ο υποσχόμενος ή αν καταφέρουν να δεσμεύσουν και τους άλλους υποψηφίους.
«Έτσι γινόταν πάντα!»
Θα πείτε, έτσι γινόταν πάντα. Στην Κύπρο, πράγματι, τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια έντονη δημοσιονομική «απλοχεριά» στον χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές. Όμως, αυτού του είδους οι προεκλογικές συμπεριφορές κάνουν πολύ μεγαλύτερη ζημιά από ό,τι αρχικά φαίνεται. Κατά πρώτον, αυξάνουν άμεσα το έλλειμμα κατά μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι συνήθως πρόκειται για επαναλαμβανόμενες και μόνιμες παροχές. Δηλαδή, η ζημιά που προκαλεί ο υποψήφιος στο φορολογούμενο πολίτη δεν είναι μόνο τα εκατομμύρια που «τάσσει» και δίνει για να επανεκλεγεί. Είναι η υποχρέωση που αναλαμβάνει το δημόσιο ταμείο να επαναλαμβάνει αυτήν την αύξηση ή παροχή στο διηνεκές. Ακόμα χειρότερα, δημιουργείται ένα κλίμα στο οποίο και άλλες ομάδες επιζητούν αυξημένο μερίδιο από το δημόσιο ταμείο. Στην περίπτωση του αιτήματος των νοσηλευτών, ήταν φυσικό και άλλοι εργαζόμενοι στον ευρύτερο δημόσιο τομέα να ζητήσουν να πάρουν πανεπιστημιακές κλίμακες, καθώς οι σπουδές του κλάδου τους έχουν γίνει τετραετείς.
Κρυφό έλλειμμα
Αποτέλεσμα αυτής της αντίληψης, που θεωρεί αποδεκτή πολιτική πρακτική την προεκλογική ικανοποίηση αιτημάτων οργανωμένων ομάδων και κατηγοριών του πληθυσμού, ήταν ότι η οικονομία της Κύπρου να τρέχει μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα ακόμα και σε περιόδους υψηλής οικονομικής ανάπτυξης. Μάλιστα, το πραγματικό έλλειμμα ήταν πολύ πιο ψηλό από αυτό που εμφανιζόταν στις επίσημες στατιστικές. Το τελευταίο δεν συμπεριελάμβανε το ετήσιο πλεόνασμα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το οποίο ξοδευόταν για να καλύψει ελλείμματα με αποτέλεσμα σε μια εικοσαετία να έχουν χαθεί 7 δισεκατομμύρια ευρώ του Ταμείου ως αφανές έλλειμμα.
Πέρα όμως από αυτήν την σοβαρή και εν πολλοίς κρυφή αμαρτία που υπήρξε επακόλουθο της δημοσιονομικής απλοχεριάς, τίθεται και ένα ηθικό ζήτημα. Ο εκάστοτε Πρόεδρος ή οι εκάστοτε υποψήφιοι ξοδεύουν οι τάσσουν χρήματα, τα οποία δεν είναι δικά τους για να εξυπηρετήσουν δικούς τους σκοπούς. Πρόκειται για το πρόβλημα του λεγόμενου ηθικού κινδύνου, μια έννοια δυστυχώς όχι πολύ γνωστή στην Κύπρο.
Εν πάση περιπτώσει, είναι καιρός αυτή η πάγια αντικοινωνική πρακτική των προεκλογικών παροχών να συναντά την απαρέσκεια αυτών που πληρώνουν το λογαριασμό για να τελειώνει
