Του Πάμπου Παπαγεωργίου
Eχω την εντύπωση ότι ο Δημήτρης Χριστόφιας χρεώθηκε παθογένειες του συστήματος, οι οποίες του αποδόθηκαν ως προσωπική ευθύνη κατά τρόπο απόλυτο και υπερβολικό. Μια τέτοια κατηγορία αφορά την κατάρρευση της κυπριακής οικονομίας.
Σήμερα, και αφού έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τις εξελίξεις εκείνες που κατέληξαν στην υπαγωγή της Κύπρου σε μνημόνιο, μπορεί λογικά κάποιος να μελετήσει τα δεδομένα και τους αριθμούς χωρίς φόρτιση και εμπάθεια, Το 2009 ήταν η πρώτη χρονιά της οικονομικής κρίσης για την Κύπρο. Στο εξωτερικό η κρίση είχε εμφανιστεί ένα χρόνο πιο πριν. Τη χρονιά εκείνη η κυπριακή οικονομία συρρικνώθηκε κατά 1,7%, ενώ ο μέσος όρος πτώσης του Α.Ε.Π. ήταν 4% για τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πολιτική που ακολούθησε η Κυβέρνηση τη χρονιά εκείνη ήταν λίγο πολύ αυτή που συνιστούσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δηλαδή επενδύσεις για να μην υπάρξει βαριά ύφεση. Το δημοσιονομικό έλλειμα ανέβηκε στο 6%, όμως αυτό είχε να κάνει κυρίως με την απώλεια εσόδων. Παρόμοιο ή και πιο ψηλό έλλειμμα παρουσίασαν και οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Την επόμενη χρόνια το έλλειμμα αυτό σχεδόν εξέλιπε με ήπια περιοριστικά μέτρα, ενώ η οικονομία επανήλθε σε χαμηλό μεν αλλά θετικό ρυθμό ανάπτυξης (+1%). Η ανάπτυξη αυτή συνεχίστηκε και στο πρώτο εξάμηνο του 2011 (+1,5%). Τα πρώτα τρία χρόνια λοιπόν της προεδρίας Χριστόφια έχουν να επιδείξουν αξιοπρεπείς επιδόσεις στους βασικούς δείκτες. Η ιδέα ότι η κυβέρνηση ξόδεψε πολλά σε κοινωνικές παροχές δεν επιβεβαιώνεται από τους αριθμούς. Η αύξηση των κοινωνικών παροχών αυτό το διάστημα είναι χαμηλότερη από την πενταετία που προηγήθηκε. Μάλιστα, την περίοδο αυτή ανάμεσα στα μέτρα που πάρθηκαν ήταν και η στόχευση των βασικών κοινωνικών παροχών, κάτι που έγινε για πρώτη φορά στην Κύπρο.
Βεβαίως, τα πράγματα πήραν την κάτω βόλτα μετά το πρώτο εξάμηνο του 2011. Σε αυτό συνέβαλε η αναστάτωση της οικονομίας από την έκρηξη στο Μαρί, αλλά κυρίως η κατάρρευση του τραπεζικού τομέα, ο οποίος υπέστη τεράστιες ζημιές από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων. Ο τομέας αυτός είχε καταστεί υπερτροφικός κατά τρόπο τερατώδη. Η πιστωτική επέκταση ξεπερνούσε το 20% ετησίως δημιουργώντας συνθήκες υπερδανεισμού των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και φουσκώματος των τιμών των ακινήτων. Τα δημόσια οικονομικά ήταν, ούτως άλλως, προβληματικά κατά τρόπο μόνιμο και δομικό και δε θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν την κάλυψη των ζημιών των τραπεζών. Ας σημειωθεί εδώ ότι οι 20 μεγαλύτεροι προβληματικοί πελάτες των τραπεζών είχαν στο απόγειο της τραπεζικής κρίσης μη εξυπηρετούμενα δάνεια της τάξης των 6 δισεκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή το κράτος θα έπρεπε να καταβάλει ένα ποσό ίσο με το ένα τρίτο του ΑΕΠ για να καλύψει αυτήν την ζημιά στο σύνολό της. Αυτό ούτε εφικτό ήταν αλλά ούτε και δίκαιο. Η μεγάλη έκθεση των τραπεζών στον ελληνικό κίνδυνο οδηγούσε τους οίκους σε συνεχείς υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Κύπρου, η οποία σε κάποιο σημείο βρέθηκε εκτός επενδυτικής βαθμίδας και άρα προ του φάσματος της χρεωκοπίας αφού δε μπορούσε να αντικαταστήσει τα παλιά δάνεια με νέο δανεισμό.
