Του Αντώνη Αντζολέτου
Λιγότερο με την παραίτησή του από τη βουλευτική έδρα και περισσότερο με όσα ανέφερε στο βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ο Αλέξης Τσίπρας προανήγγειλε τη δημιουργία νέου φορέα. «Θέλω να απευθυνθώ στους συντρόφους μου, σε όλους όσοι πορευθήκαμε μαζί ώς εδώ και μοιραστήκαμε αγώνες, αγωνίες, ελπίδες και όνειρα. Δεν θα είμαστε αντίπαλοι. Και ίσως σύντομα να ταξιδέψουμε πάλι μαζί σε πιο όμορφες θάλασσες», ανέφερε χαρακτηριστικά. Συμπλήρωσε, μάλιστα, πως «παραιτούμαι από βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, δεν παραιτούμαι από την πολιτική δράση».
Μπορεί η κίνησή του να αποτελέσει τον «σπινθήρα» για το πολυαναμενόμενο big bang στον χώρο της Κεντροαριστεράς; Οι οιωνοί δεν είναι θετικοί. Το ΠΑΣΟΚ τοποθετείται ήδη «απέναντι» στον πρώην πρωθυπουργό, ενώ και ο Σωκράτης Φάμελλος έκανε λόγο για την ανάγκη ενός ισχυρού ΣΥΡΙΖΑ. Ενα από τα πλεονεκτήματα του Αλέξη Τσίπρα είναι η «προίκα» και η εμπειρία που κουβαλάει ως πρώην πρωθυπουργός. Αυτό το δεδομένο σε συνδυασμό με την αδυναμία που παρουσιάζει η σημερινή κεντροαριστερή αντιπολίτευση να αντιπαρατεθεί με τη Ν.Δ. αποτελούν μια καλή αφετηρία. «Αν δεν μπορούν όσοι έχουν την ευθύνη της δημοκρατικής αντιπολίτευσης να παραμερίσουν τις ιδιοτέλειές τους για να προκύψει η αλλαγή, τότε θα πρέπει να γίνουμε όλοι εμείς η αλλαγή που προσδοκούμε», ανέφερε στο μήνυμά του, δικαιολογώντας ουσιαστικά τους λόγους για τους οποίους θα κάνει το επόμενο βήμα. Με άλλα λόγια, και ο ίδιος ο Αλ. Τσίπρας φαίνεται να εκτιμά πως οι ανατροπές στην πολιτική σκηνή μέσω συγκλίσεων από κόμματα όπως το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Αριστερά δεν είναι ορατές στον ορίζοντα. Με νέα και ικανά πρόσωπα δίπλα του, που θα έχουν τεχνοκρατικά – προοδευτικά χαρακτηριστικά, ενδεχομένως να μπορέσει να κάνει εκείνος ένα restart στην ανασύνθεση του χώρου. Το βιβλίο θα αποτελέσει ένα από τα όπλα του το επόμενο διάστημα.
Ο Αλέξης Τσίπρας, ωστόσο, την επόμενη ημέρα έχει και συγκεκριμένα μειονεκτήματα: δύσκολα θα μπορέσει να ξεφύγει από τις ευθύνες του για την κατακρήμνιση του ΣΥΡΙΖΑ στο 17,8% το 2023, αλλά και τις πολλαπλές διασπάσεις με την έλευση του Στέφανου Κασσελάκη στο κόμμα. Ο «συνωστισμός» στελεχών που θα θελήσουν να μετάσχουν στο νέο εγχείρημα θα είναι μεγάλος και κάποιοι πρώην σύντροφοί του, οι οποίοι είτε θα «κοπούν» είτε δεν θα επιλεγούν, θα βρεθούν απέναντί του. Ακόμη και από τη Νέα Αριστερά. Δεν είναι επίσης σίγουρο πως το rebranding που έχει ήδη κάνει και ο χρόνος που απέχει από την ενεργό πολιτική είναι στοιχεία ικανά να του επιτρέψουν να διεισδύσει περαιτέρω στον χώρο του Κέντρου, που αποτελεί το «κλειδί» αν επιθυμεί να ξαναβρεθεί σε τροχιά εξουσίας.
Το επόμενο βήμα
Στο μήνυμά του ο πρώην πρωθυπουργός προέταξε την κοινωνία, και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Είτε με περιοδείες, έστω και περιορισμένες, που θα κάνει για το βιβλίο του, είτε μέσω εκδηλώσεων του ινστιτούτου του στην περιφέρεια, αλλά και με παρουσία σε εκδηλώσεις αναμένεται το επόμενο διάστημα να έχει ο ίδιος εικόνα για το εάν έχει νόημα να προχωρήσει σε ένα νέο εγχείρημα. Το δημοσκοπικό αποτύπωμα που θα αφήσει στον νέο γύρο των μετρήσεων η παραίτησή του από τη βουλευτική έδρα θα αποτελέσει τον οδηγό για τις νέες κινήσεις του.
Πρόσωπα που έχουν επαφές με τον πρώην πρωθυπουργό εκτιμούν πως ο Αλέξης Τσίπρας θα ζυγίσει τα πάντα πριν κάνει νέες ανακοινώσεις. Δεν βλέπουν κάτι τέτοιο να γίνεται βραχυπρόθεσμα. Στέλεχος που γνωρίζει πράγματα και καταστάσεις ανέφερε στην «Κ» πως θα ήταν πιο λογικό ο Αλέξης Τσίπρας να προχωρήσει, σε κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα πριν από τις εκλογές, στη δημιουργία ενός εκλογικού συνδυασμού και όχι αυτομάτως ενός κόμματος. Και από εκεί και πέρα θα συμπεριλάβει τα πολιτικά στελέχη που ο ίδιος επιθυμεί στις λίστες του.
Από τις 7 Σεπτεμβρίου η «Κ» είχε δημοσιεύσει πως προκειμένου να προχωρήσει στο επόμενο πολιτικό βήμα του ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα μπορεί να παραμείνει βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Η χθεσινή ημέρα που επέλεξε να ανακοινώσει την αποχώρησή του από το κόμμα δεν ήταν τυχαία, καθώς πριν ξεκινήσει η νέα κοινοβουλευτική σύνοδος τράβηξε μια διαχωριστική γραμμή από τη σημερινή Βουλή, αφού είναι ξεκάθαρο πως δεν ήθελε να είναι μέρος της έχοντας θέσει άλλες πρωτοβουλίες.
Η φθορά του πολιτικού κεφαλαίου του μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ, κατά πολλούς, εκτιμήθηκε πως είναι μεγάλη από τη στασιμότητα που παρουσιάζει το κόμμα, ενώ σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες ο πρώην πρωθυπουργός το καλοκαίρι μετά το κλείσιμο της Βουλής είχε λάβει τις αποφάσεις του.
Νεολαία, Μαξίμου… αποχώρηση
Η αποχώρηση του Αλέξη Τσίπρα από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ένα τέλος εποχής για το κόμμα. Από το 1999-2003 που διετέλεσε γραμματέας της Νεολαίας του Συνασπισμού μέχρι και το ταξίδι στη Γένοβα το 2001. Εθεσε υποψηφιότητα για βουλευτής στις εκλογές του Μαρτίου 2004. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς αποχώρησε από τη Νεολαία και εξελέγη στην Κεντρική Επιτροπή του Συνασπισμού και στη συνέχεια στην Πολιτική Γραμματεία του κόμματος. Προκάλεσε τον πρώτο «σεισμό» στον χώρο της Αριστεράς όταν κατέβηκε υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων του Συνασπισμού στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2006. Ελαβε ποσοστό 10,51% και συνολικά τέσσερις έδρες στο δημοτικό συμβούλιο.
Στις 10 Φεβρουαρίου 2008, το 5ο συνέδριο του Συνασπισμού τον εξέλεξε πρόεδρο, πήρε τα ηνία του κόμματος και χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια για να κάνει τη μεγάλη «έκρηξη». Είχαν προηγηθεί οι ευρωεκλογές του 2009, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ απέσπασε το 4,70% των ψήφων, ποσοστό χαμηλότερο από εκείνο των προηγούμενων εθνικών εκλογών, κάτι που προκάλεσε «μουρμούρα» και εσωκομματικές γκρίνιες, που όμως ξεπεράστηκαν. Το 2012 αναδεικνύεται μετά τις διπλές εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και ξεκινάει η πορεία του για το Μέγαρο Μαξίμου. Το 4,6% του 2009 έγινε 36% το 2015, περνώντας τον Ιανουάριο και τον Σεπτέμβριο εκείνης της χρονιάς την πόρτα της Ηρώδου Αττικού.
Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πως η διπλή εκλογική περιπέτεια της απλής και της ενισχυμένης αναλογικής θα έγραφαν το τέλος του Αλέξη Τσίπρα στην προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ. Η συντριβή όμως της 21ης Μαΐου 2023 ήταν ο καταλύτης των εξελίξεων. Μετά από 15 χρόνια στην ηγεσία, στις 29 Ιουνίου 2023, ανακοίνωσε στο Ζάππειο ότι παραιτείται από πρόεδρος του κόμματος και ότι δεν θα διεκδικήσει εκ νέου την αρχηγία του στις εσωκομματικές εκλογές, προκειμένου να δρομολογηθεί «μια διαδικασία βαθιάς ανανέωσης και επανίδρυσης» του ΣΥΡΙΖΑ, όπως είχε τονίσει. Του καταλογίστηκε πως δεν έκανε κάτι για να αποτρέψει την εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη στην προεδρία δύο μήνες μετά. Ο πρώην πρωθυπουργός διήνυσε μια πορεία δύο ετών και τριών μηνών έως τη σημερινή ημέρα που κάνει το επόμενο βήμα. Παραιτείται από βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ανοίγοντας τον δρόμο και για την ανακοίνωση ίδρυσης νέου κόμματος.
Δύο γραμμές στον ΣΥΡΙΖΑ
Αμηχανία, ανησυχία και αβεβαιότητα κυριάρχησαν στις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ μετά την ανακοίνωση του Αλέξη Τσίπρα πως αποχωρεί από την κοινοβουλευτική ομάδα. Η ανακοίνωση του Σωκράτη Φάμελλου έγινε χθες το απόγευμα, με τον πρόεδρο του κόμματος να επιλέγει τη «μέση γραμμή». Εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του, χωρίς όμως να συγκρούεται με τον πρώην πρωθυπουργό: «Τιμώ τον Αλέξη Τσίπρα, τη συνεργασία μας και την ιστορική παρακαταθήκη της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Το κρίσιμο ζήτημα για την κοινωνία είναι να απαλλαγεί το συντομότερο η χώρα από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, την κυβέρνηση των σκανδάλων, της διαφθοράς και της αδικίας. Μπορεί στην παρούσα φάση να έχουμε διαφορετικές οπτικές για το πώς αυτό θα γίνει πράξη. Δεν θα είμαστε όμως αντίπαλοι».
Καλά πληροφορημένες πηγές ανέφεραν στην «Κ» πως αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο γραμμές μέσα στις τάξεις των 25 βουλευτών. Οι οκτώ «νέοι» που δεν αισθάνονται πως κουβαλούν κάποιο βάρος από την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και το «πολύπαθο» 2019-2023, όπου τίποτα δεν πήγε καλά στο κόμμα. Προφανώς βλέπουν να έχουν κάποια προοπτική στο νέο εγχείρημα του πρώην πρωθυπουργού. Από την άλλη είναι οι 15 «παλιοί» που είναι πιο αμήχανοι στο τι μπορεί να τους ξημερώσει, όπως και όσα στελέχη του χώρου φρόντισαν να πιάσουν από νωρίς θέση στο «νέο τραπέζι». Στην αριθμητική δεν υπολογίζεται η Ολγα Γεροβασίλη που αποτελεί σταθερή συνομιλήτρια και συνεργάτιδα του πρώην επικεφαλής της Κουμουνδούρου.
Ο Παύλος Πολάκης ήδη με μια ανάρτηση έδειξε τη διαφωνία του. «Αρα η συζήτηση δεν γινόταν “ερήμην”. Καλές θάλασσες λοιπόν με την… (πέμπτη διάσπαση…)», ανέφερε χαρακτηριστικά. Ο Νίκος Παππάς είναι επίσης από τους βουλευτές που αναμένεται να βρεθούν απέναντί του. Θετική ήταν η τοποθέτηση του Γιώργου Καραμέρου: «Πράξη υπέρβασης. Το μήνυμα σε όλους εμάς είναι η προοπτική για ένα ταξίδι σε πιο όμορφες θάλασσες. Οσο μου το επιτρέπουν οι συνθήκες στον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, θα κάνω το καθήκον μου με αυταπάρνηση». Ο Χάρης Μαμουλάκης στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ δήλωσε πως αυτή η εξέλιξη «μπορεί υπό προϋποθέσεις να δράσει και ως επιταχυντής και συνθετικά». Η Ελενα Ακρίτα ανέφερε πως «ήταν η ενδεδειγμένη από πλευράς του κίνηση. Είμαι ΣΥΡΙΖΑ, είμαι βουλευτής Επικρατείας και έχουμε αρχηγό τον Σωκράτη Φάμελλο». Ο Χρήστος Γιαννούλης στο Action24 έκανε λόγο για «προοίμιο μιας πολιτικής απόφασης για το πολιτικό του μέλλον. Δίνει και ένα στίγμα των διαθέσεων απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, δεν λέω καλές ή κακές».
Στην Κουμουνδούρου ήδη τρέμουν για το τι θα γράψει το δημοσκοπικό «κοντέρ» στο νέο κύμα των μετρήσεων μετά την αποχώρηση του πρώην πρωθυπουργού. Ο Αλέξης Τσίπρας απεμπλέκεται συναισθηματικά από το κόμμα και πλέον ο δρόμος είναι ανοιχτός μπροστά του. Ο Θεόδωρος Δρίτσας είναι ο πρώτος επιλαχών στο ψηφοδέλτιο στην A΄ Πειραιά και αφού ανήκει στη Νέα Αριστερά, όλοι αναμένουν να ενταχθεί στην κοινοβουλευτική ομάδα του Αλέξη Χαρίτση.
Το ΠΑΣΟΚ σήκωσε άμεσα το γάντι Τσίπρα
Του Σταύρου Παπαντωνίου
Η κυβέρνηση ήταν δεδομένο ότι θα υποδεχθεί την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα, και ουσιαστικά την προαναγγελία νέου κόμματος, κάνοντας σφοδρή κριτική. Εκεί, ωστόσο, που φαίνεται να υπάρχει μεγάλη αναταραχή είναι στην Κεντροαριστερά, ειδικά μετά την επίθεση του Αλέξη Τσίπρα στις ηγεσίες των κομμάτων προσάπτοντάς τους… ιδιοτέλεια. «Αν δεν μπορούν όσοι έχουν την ευθύνη της δημοκρατικής αντιπολίτευσης να παραμερίσουν τις ιδιοτέλειές τους για να προκύψει η αλλαγή, τότε θα πρέπει να γίνουμε όλοι εμείς η αλλαγή που προσδοκούμε. Για να πάρουμε το μέλλον στα χέρια μας. Αυτό αξίζει κάθε κόπο και κάθε αγώνα», είπε χαρακτηριστικά ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.
Από τη Χαριλάου Τρικούπη δεν άργησαν να απαντήσουν στις αιχμές. Πηγές του κόμματος, απαντώντας στον κ. Τσίπρα, έλεγαν πως η «ιδιοτέλεια περιγράφει τις δικές του πολιτικές επιλογές», κάνοντας λόγο για «ένα παιχνίδι ίντριγκας και παρασκηνίου στο οποίο επιδόθηκε μετά την αποχώρησή του από την προεδρία με στόχο να ελέγξει το κόμμα». Οι ίδιες πηγές ασκούν σκληρή κριτική και στην πρόθεση του κ. Τσίπρα να επιστρέψει στην κοινωνία, σημειώνοντας πως εδώ και δυόμισι χρόνια ήταν απών σε κάθε μάχη και ούτε συντάχθηκε με τη μάχη της κοινωνίας για τα Τέμπη, τον ΟΠΕΚΕΠΕ, τη μάχη κατά της ακρίβειας, της διαφθοράς και των εθνικών θεμάτων. Μάλιστα σημειώνουν πως «απουσίαζε κατ’ επιλογήν», προαναγγέλλοντας πως για το ΠΑΣΟΚ δεν αλλάζει κάτι η κίνηση Τσίπρα, καθώς θα επιμείνουν στο δίπολο μεταξύ Ανδρουλάκη – Μητσοτάκη που καθιερώνει το ΠΑΣΟΚ ως αξιωματική αντιπολίτευση.
Θυμίζοντας κάτι από το παρελθόν σχολίασε ο Παύλος Μαρινάκης την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα. Εστιάζοντας στη φράση του για τις «πιο όμορφες θάλασσες», ο εκπρόσωπος ανέφερε πως τον Ιούνιο του 2015 στην Αγία Πετρούπολη ο Αλέξης Τσίπρας είχε πει πως «βρισκόμαστε στη μέση μιας μεγάλης φουρτούνας, αλλά είμαστε λαός της θάλασσας που ξέρει να βγαίνει από φουρτούνες και δεν φοβάται να ανοιχτεί σε καινούργιες θάλασσες για να φθάσει σε νέα ασφαλή λιμάνια». Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κατέληξε σημειώνοντας πως «την τελευταία φορά που είχε μιλήσει για λιμάνια, θάλασσες και φουρτούνες ο κ. Τσίπρας, ψάχναμε όλοι από ένα σωσίβιο».
Από εκεί και πέρα η κυβέρνηση, όπως φάνηκε διά στόματος Μαρινάκη, δεν θα εστιάσει στην κινητικότητα Τσίπρα, τουλάχιστον το επόμενο διάστημα. «Γενικά μιλώντας, το ξαναλέω, είναι κάτι που αφορά έναν άλλον πολιτικό χώρο, τις εξελίξεις του οποίου σίγουρα θα παρακολουθήσουμε, αλλά ούτε μπορούμε να επηρεάσουμε ούτε έχει κάποιο νόημα να σχολιάσουμε», είπε, αφήνοντας ωστόσο μια αιχμή για την παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στο Κοινοβούλιο: «Οπως και να έχει, νομίζω ότι η παραίτησή του δεν θα κάνει καμία διαφορά στο ελληνικό Κοινοβούλιο, γιατί παραπάνω από δύο χρόνια ως βουλευτής Πειραιά ο κ. Τσίπρας δεν έκανε την οποιαδήποτε ομιλία, παρέμβαση στην Ολομέλεια, την οποιαδήποτε ερώτηση. Αρα, κοινοβουλευτικά νομίζω ότι είναι αδιάφορη η συγκεκριμένη εξέλιξη», κατέληξε.
