Διπλωματική κινητικότητα στο Ουκρανικό

Με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα έχουν σήμερα συνάντηση στη Λβιβ ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν και ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος θα επισκεφθεί αύριο την Οδησσό. Πρόκειται για την παρθενική επίσκεψη του Ερντογάν στην Ουκρανία, όπως επισημαίνει σε δημοσίευμά του το περιοδικό Politico, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος έχει συναντηθεί δύο φορές με τον Βλαντιμίρ Πούτιν τον τελευταίο μήνα.

Παρά τους ισχυρισμούς της Αγκυρας ότι ενεργεί ως καλόπιστος μεσάζων μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, η Δύση αντιμετωπίζει με καχυποψία την ολοένα και στενότερη σχέση Τουρκίας – Ρωσίας. Τους τελευταίους μήνες οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών έχουν ενισχυθεί σημαντικά, ενώ ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών Αντίλ Καραϊσμαΐλογλου κόμπαζε πρόσφατα για την αύξηση των εξαγωγών αυτοκινήτων προς τη Ρωσία.

Η σημερινή συζήτηση αναμένεται να επικεντρωθεί στους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι εγκαταστάσεις της Ζαπορίζια, το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στην Ευρώπη. Στις αρχές της εβδομάδας ο Ζελένσκι προειδοποίησε ότι ο ουκρανικός στρατός θα βάλλει εναντίον ρωσικών δυνάμεων, οι οποίες χρησιμοποιούν το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας ως οχυρό. Την Τρίτη, ο Ζελένσκι επικοινώνησε με τον Γάλλο ομόλογό του, Εμανουέλ Μακρόν, προκειμένου να εξασφαλίσει την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από τη Ζαπορίζια και να επιτραπεί η επιθεώρηση του εργοστασίου από ειδικούς του ΟΗΕ.

Αποστολή σιτηρών

Την ίδια στιγμή συνεχίζεται η αποστολή ουκρανικών σιτηρών από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Η διαδικασία αντιμετωπίζει, όμως, δυσκολίες. Τα πρώτα φορτία δεν προωθήθηκαν άλλωστε σε χώρες που αντιμετωπίζουν το φάσμα του λιμού. Ουκρανικό καλαμπόκι εξήχθη σε Βρετανία και Ιρλανδία, ενώ η Ιταλία έλαβε φορτία ηλιόσπορου και σόγιας. Ουκρανοί αξιωματούχοι εξηγούν ότι αυτό γίνεται καθώς τα φορτία καλαμποκιού παρέμειναν για μήνες σε σιλό, καθιστώντας την άμεση αποστολή του επιβεβλημένη. Την ίδια ώρα, το καλαμπόκι είναι σημαντική ζωοτροφή, ικανή να δώσει ταχεία λύση σε επικείμενη έλλειψη τροφίμων. Χώρες στο κατώφλι του λιμού, όπως είναι η Σομαλία, η Υεμένη και το Νότιο Σουδάν μπορεί να ωφεληθούν από τη συμφωνία για συνέχιση των εξαγωγών σιτηρών από ουκρανικά λιμάνια, εφόσον το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων του ΟΗΕ (WFP) προβεί εγκαίρως στην αγορά σημαντικών ποσοτήτων ουκρανικών σιτηρών.

Αμφίβολο παραμένει, ωστόσο, εάν οι τουρκικές φιλοδοξίες για αξιοποίηση της συμφωνίας για τα σιτηρά ως προτύπου για μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα αποδειχθούν ρεαλιστικές. Στις αρχές του μήνα ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου έγραφε στο Twitter: «Ελπίζουμε ότι η συμφωνία για τα σιτηρά θα οδηγήσει σε κατάπαυση του πυρός και σε μόνιμη ειρήνη». Ο γ.γ. του ΟΗΕ, Γκουτέρες, έγραφε τότε: «Η συμφωνία αποτελεί μονοπάτι που μας δείχνει τον δρόμο προς την ειρήνη».

Ειδικοί εκφράζουν, όμως, ενστάσεις απέναντι στην τουρκική αισιοδοξία, όπως περιγράφει το Politico. «Οι περιορισμένες εμπορικές συναλλαγές, τις οποίες επέτρεψε η Μόσχα, δεν έδωσαν τέλος στη σφαγή. Για την Ουκρανία, η συμφωνία αφορά μόνο τα σιτηρά και τίποτα άλλο», λέει η Ουκρανή αναλύτρια και πρώην διπλωμάτης, Γιεβγκένια Γκάμπερ. Αγνωστο παραμένει επίσης εάν η τουρκική διαμεσολάβηση θα επιτρέψει την απρόσκοπτη εξαγωγή σιτηρών, καθώς οι ασφαλιστικές εταιρείες συνεχίζουν να διστάζουν να ασφαλίσουν πλοία γενικού φορτίου που αποπλέουν από ουκρανικά λιμάνια, επιβάλλοντας δυσβάστακτη επιβάρυνση.