Ο Λευκορώσος πρόεδρος Αλεξάνταρ Λουκασένκο ήταν πάντα αγαπητός στη Ρωσία, που τον στήριξε στα δύσκολα, όταν οι πολίτες στη Λευκορωσία ξεσηκώθηκαν εναντίον του. Τώρα όμως χαρακτηρίζεται «ήρωας της Ρωσίας», κατά τον σχολιαστή, Βλαντίμιρ Σολοβιόφ, ως σωτήρας της Μόσχας από μια… εισβολή των δυνάμεων της Wagner το περασμένο Σάββατο.
Ο Λουκασένκο είναι επομένως, μαζί με την Ουκρανία, ο μεγαλύτερος νικητής της ανταρσίας του Γεβγκένι Πριγκόζιν, επισημαίνει σε ανάλυσή του ο Economist. Τα λευκορωσικά ΜΜΕ –κρατικά ελεγχόμενα βεβαίως– δεν διστάζουν να τον παραλληλίσουν με τον θριαμβευτή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στρατάρχη Ζουκόφ.
Μπορεί ως τώρα να ήταν ο βοηθός του Βλαντιμίρ Πούτιν στις επιχειρήσεις του Ρώσου προέδρου στη γειτονική Ουκρανία, με τμήμα των ρωσικών δυνάμεων εισβολής να εκκινεί τον Φεβρουάριο του 2022 από τα λευκορωσικά εδάφη, όμως τώρα ο ρόλος του στην περιοχή έχει αναβαθμιστεί σημαντικά και το κύρος του κέρδισε πόντους.
Ο Λευκορώσος ηγεμόνας, που σε λίγο καιρό θα κλείσει τρεις δεκαετίες στην ηγεσία του Μινσκ, διαπραγματεύτηκε αποτελεσματικά την αποτροπή μιας πολιορκίας της Μόσχας το Σάββατο από τους χιλιάδες μαχητές που έστειλε ο Πριγκόζιν και σταμάτησαν περί τα 250 χιλιόμετρα νότια της ρωσικής πρωτεύουσας. Ο ιδρυτής της Wagner έλαβε… άσυλο στη Λευκορωσία ενώ τα στρατεύματα της μισθοφορικής εταιρείας του έκαναν αναστροφή.
Η ειρωνεία είναι ότι η πρώτη άμεση επαφή των Πούτιν και Λουκασένκο είχε λάβει χώρα το 2002 σε… εστιατόριο του Πριγκόζιν στην Αγία Πετρούπολη. «Του άρεσε πολύ το γεύμα και έσφιξε το χέρι του Πριγκόζιν», είπε ο Αλεξάντερ Ζίμοφσκι, ειδικός στις δημόσιες σχέσεις, που ήταν παρών στο γεύμα, «αλλά θα ήταν δύσκολο να πούμε ότι έχουν κρατήσει σοβαρή επαφή από τότε».
Κατά τον Economist όμως, ο ρόλος του Λευκορώσου ηγεμόνα στις ίδιες τις διαπραγματεύσεις του Σαββάτου έχει πιθανώς υπερεκτιμηθεί. Ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος, μιλώντας ανωνύμως, είπε ότι ο Λουκασένκο δεν συμμετείχε στις συνομιλίες μέχρι το βράδυ της 24ης Ιουνίου, λίγο πριν το τέλος της ανταρσίας. «Του είπαν να γίνει ο μεσάζων και πήρε θέση».
Η πλειονότητα των διαπραγματεύσεων έγινε από Ρώσους συνομιλητές μεταξύ των οποίων ο Αλεξέι Ντιούμιν, ο οποίος είναι κυβερνήτης της περιοχής Τούλα και πρώην σωματοφύλακας του Πούτιν. Ο κ. Ντιούμιν, που φημολογείται ότι είναι κοντά στον Πριγκόζιν, απέφυγε να κάνει σχόλια καθ’ όλη τη διάρκεια της ανταρσίας. Σε κάθε περίπτωση, το Κρεμλίνο προτίμησε ο Λουκασένκο να αναλάβει τα εύσημα -και την ευθύνη- για τη συμφωνία.
Ελάχιστες λεπτομέρειες έχουν γίνει γνωστές για την ίδια τη συμφωνία, κι ακόμη λιγότερα προκύπτουν από την ίδια τη Λευκορωσία, ένα κλειστό πολιτικό κουτί. «Ίσως έχουν ειπωθεί σε 10-12 άτομα, όχι περισσότερα», λέει ο Ριχόρ Ασταπένια, διευθυντής στη δεξαμενή σκέψης Chatham House. Σε μια σύντομη ομιλία του τη Δευτέρα το βράδυ, ο κ. Πούτιν επιβεβαίωσε ότι θα επιτραπεί και στους μαχητές της Βάγκνερ να φύγουν για τη Λευκορωσία εάν ήθελαν, αλλά δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες.
Το τι θα ακολουθήσει είναι εξίσου ασαφές. Δεν είναι καν σαφές πού βρίσκεται τώρα ο Πριγκόζιν, αν και κάποιος ανέφερε ότι τον είδε σε ξενοδοχείο στο Μινσκ. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ο Πριγκόζιν θα έπαιρνε κάποιον εξέχοντα πολιτικό -πόσο μάλλον στρατιωτικό- ρόλο στη Λευκορωσία. Η εξουσία εκεί είναι ακόμη πιο ελεγχόμενη από ό,τι στη Ρωσία. Εάν το Κρεμλίνο προτιμά το «διαίρει και βασίλευε», ο Λουκασένκο επιλέγει την απολυταρχία.
«Ο Λουκασένκο παραείναι ευαίσθητος σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας για να δώσει σε έναν στασιαστή υπερβολική εξουσία», είπε ο πολιτικός αναλυτής Αρτιόμ Σράιμπμαν στον Economist: «Ισως είναι έτοιμος να ανεχθεί τον Πριγκόζιν και τους σωματοφύλακές του για λίγο, αλλά όχι για πάντα».
Η νομοθεσία της Λευκορωσίας φαίνεται επίσης να αποκλείει το είδος των προνομίων που απολάμβαναν οι μισθοφόροι του Βάγκνερ εντός της Ρωσίας. Δικαίωμα οπλοφορίας έχουν μόνο όσοι βρίσκονται σε αναγνωρισμένες κρατικές υπηρεσίες, στρατό, αστυνομία και στην KGB, όπως είναι ακόμα γνωστή η τοπική υπηρεσία ασφαλείας. Ένα σενάριο θα μπορούσε να είναι ο Πριγκόζιν και οι άοπλοι άνδρες του να εγκαθίστανται στο Μινσκ για λίγο πριν αναχωρήσουν για να επικεντρωθούν στις δουλειές τους στην Αφρική.
Οι Ουκρανοί παραμένουν ανήσυχοι, επισημαίνει το βρετανικό μέσο. Το Κρεμλίνο πρότεινε ότι έως και 20.000 μαχητές της Wagner να αφομοιωθούν από τον ρωσικό στρατό. Αυτό μπορεί να συμβεί ή και όχι. Τουλάχιστον, περισσότερες μάχες περιμένουν σίγουρα τα 3.000-5.000 βασικά μέλη της Wagner που βάδισαν προς τη Μόσχα. Πολλοί από αυτούς είναι έμπειροι επαγγελματίες που έχουν εκπαιδευτεί σε επίλεκτες ρωσικές στρατιωτικές σχολές, λέει μια ουκρανική πηγή πληροφοριών. Θα μπορούσαν ακόμα να αναπτυχθούν για επιδρομές από τη Λευκορωσία στην Ουκρανία, εάν οι συνθήκες ήταν κατάλληλες.
Μια αναφορά έδειξε ότι ήδη βρισκόταν σε εξέλιξη η κατασκευή πολλών νέων στρατιωτικών στρατοπέδων κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία. Άλλοι απέρριψαν μια τέτοια προοπτική, σημειώνοντας ότι ο Λευκορώσος δικτάτορας ήταν προσεκτικός για να αποφύγει την άμεση ανάμειξη στον πόλεμο. «Η Ουκρανία έχει όπλα για να απαντήσει και ο Λουκασένκο το ξέρει», είπε ο κ. Σράιμπμαν.
Στην Ουκρανία και τη Δύση, ο Λουκασένκο θεωρείται γενικά ως συμπολεμιστής στην εισβολή του Πούτιν. Στο εσωτερικό της Λευκορωσίας η εικόνα είναι πιο λεπτή. Οι ντόπιοι σημειώνουν ότι κατάφερε να αποφύγει την κινητοποίηση και τη διαμαρτυρία ενώ εδραιώνει το σύστημά του, λέει ο κ. Σράιμπμαν. Η δημοτικότητά του έχει πράγματι αυξηθεί κατά τη διάρκεια του πολέμου, επειδή έχει κρατήσει σε μεγάλο βαθμό τους Λευκορώσους μακριά από αυτόν. Η αντιπολίτευση της Λευκορωσίας αναμφίβολα ελπίζει ότι το χάος στη Ρωσία θα μπορούσε να μεταφερθεί από τον Πούτιν στον Λουκασένκο. Ωστόσο, επεσήμανε ο κ. Σράιμπμαν, «έχει δείξει ότι αποφύγει το ντόμινο».
Πηγή: The Economist
