Kathimerini.gr
Σε περίοδο δημοσιονομικής παράλυσης –με άγνωστη διάρκεια– εισήλθαν χθες οι ΗΠΑ, καθώς οι βαθιές κομματικές διαιρέσεις εμπόδισαν το Κογκρέσο και τον Λευκό Οίκο να καταλήξουν σε συμφωνία για τη χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Το πρώτο shutdown από το 2018 και εκείνο που θα έχει και τις μεγαλύτερες και ίσως πιο μόνιμες συνέπειες, όπως προβλέπουν οι αναλυτές, ανοίγει τον δρόμο για να τεθούν σε αναγκαστική αργία χιλιάδες ομοσπονδιακοί υπάλληλοι και να κλείσουν βασικά κυβερνητικά προγράμματα και υπηρεσίες.
Το προηγούμενο «λουκέτο» είχε σημειωθεί επί της προηγούμενης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ και είχε διαρκέσει 35 ημέρες, το μεγαλύτερο διάστημα που έχει ανασταλεί η λειτουργία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης από το 1981. Από τη χρονιά εκείνη έχουν γίνει στις ΗΠΑ συνολικά 15 shutdown. Αυτή τη φορά η διαμάχη πυροδοτήθηκε έπειτα από αίτημα των Δημοκρατικών να παρατείνει ο πρόεδρος τις επιδοτήσεις υγειονομικής περίθαλψης που λήγουν και να ακυρώσει τις σημαντικές περικοπές στο πρόγραμμα Medicaid που θέσπισε η κυβέρνησή του. Λίγες ώρες πριν εκπνεύσει η προθεσμία τα μεσάνυχτα της Τρίτης (30.9) προς Τετάρτη, οι Δημοκρατικοί στη Γερουσία μπλόκαραν το σχέδιο των Ρεπουμπλικανών, που επρόκειτο να παρατείνει τη χρηματοδότηση έως τις 21 Νοεμβρίου. Οι Δημοκρατικοί ήταν αντίθετοι στο σχέδιο προσωρινού προϋπολογισμού διότι σε αυτό δεν περιλαμβανόταν η παράταση της υγειονομικής κάλυψης εκατομμυρίων Αμερικανών, κυρίως μέσω του προγράμματος Obamacare, η οποία πρόκειται να λήξει στο τέλος του έτους. Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν την πλειοψηφία στη Γερουσία με 54 έδρες, ο κανονισμός του Σώματος, όμως, προβλέπει ότι οποιοδήποτε κείμενο προϋπολογισμού πρέπει να εγκριθεί με 60 ψήφους σε σύνολο 100 και κατά συνέπεια οι Ρεπουμπλικανοί χρειάζονταν τουλάχιστον 6 ψήφους από τους Δημοκρατικούς. Με μόνο 55 ψήφους υπέρ και 45 κατά του νομοσχεδίου η νομοθεσία καταψηφίστηκε.
Λίγο μετά, ο διευθυντής προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου, Ράσελ Βόουτ, έδωσε εντολή στις υπηρεσίες να «προχωρήσουν στα σχέδιά τους για ένα ομαλό κλείσιμο της κυβέρνησης».
«Αν ο πρόεδρος ήταν έξυπνος, θα κινούσε γη και ουρανό για να διορθώσει την κρίση στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης αμέσως, επειδή οι Αμερικανοί θα τον θεωρήσουν υπεύθυνο όταν αρχίσουν να πληρώνουν 500 και 600 δολάρια τον μήνα περισσότερα για την ασφάλιση υγείας τους», δήλωσε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Τσακ Σούμερ, ηγέτης της μειοψηφίας. Στην ομιλία του στη Γερουσία, την ίδια ώρα, ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών, Τζον Θιουν, απέδωσε το shutdown στο «ξέσπασμα θυμού» των Δημοκρατικών και πρόσθεσε ότι όλο αυτό το χάος «μπορεί να τερματιστεί σήμερα».
Εάν δεν επεκταθούν οι φορολογικές ελαφρύνσεις του Obamacare, περίπου τέσσερα εκατ. Αμερικανοί θα χάσουν την ασφαλιστική τους κάλυψη από το επόμενο έτος, ενώ οι τιμές θα αυξηθούν για άλλους 20 εκατ. Αμερικανούς, σύμφωνα με εκτιμήσεις. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου έχει προβλέψει ότι 10 εκατ. περισσότεροι Αμερικανοί θα μείνουν ανασφάλιστοι έως το 2034, ως αποτέλεσμα των περικοπών στον τομέα της υγείας.
Τις τελευταίες ώρες Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί αλληλοκατηγορούνται για το χάος, με τον ίδιο τον Τραμπ να δείχνει πως απολαμβάνει την προοπτική ενός shutdown που, όπως είπε, θα χρησιμοποιήσει για να πλήξει τους πολιτικούς του αντιπάλους και να μειώσει δραστικά το μέγεθος της κυβέρνησης.
Οι ψηφοφόροι ιστορικά κατηγορούν το κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία για το shutdown. Οι πολιτικές επιπτώσεις, ωστόσο, θα εξαρτηθούν πιθανότατα από τη διάρκεια και την κλίμακα του «λουκέτου», το οποίο σημειώνεται περισσότερο από ένα χρόνο πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές του 2026, που θα καθορίσουν ποιο κόμμα θα ελέγχει το Κογκρέσο κατά τα δύο τελευταία χρόνια της θητείας Τραμπ.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου εκτιμά ότι 750.000 ομοσπονδιακοί υπάλληλοι θα τεθούν σε αναγκαστική αργία μέσα στις επόμενες ημέρες, με συνολικό ημερήσιο κόστος περίπου 400 εκατ. δολάρια. Υπολογίζεται ότι 150.000 επιπλέον εργαζόμενοι έχουν αποδεχτεί το πρόγραμμα «εθελούσιας παραίτησης» που είχε θέσει σε ισχύ το λεγόμενο «τμήμα κυβερνητικής αποτελεσματικότητας» (Doge) υπό τον Ελον Μασκ για να μειώσει το εργατικό δυναμικό. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια αποχώρηση δημοσίων υπαλλήλων εδώ και σχεδόν 80 χρόνια, σύμφωνα με το Reuters.
Ο Τζον Μίλεν, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Parsons Capital Management εμφανίζεται παρ’ όλα αυτά καθησυχαστικός. Τα κυβερνητικά shutdown είναι «βραχυπρόθεσμα αιφνίδια προβλήματα» και πολύ σπάνια έχουν διαρκή αντίκτυπο. «Εάν η κυβέρνηση, ωστόσο, υλοποιήσει τα σχέδια για την απόλυση εργαζομένων, αυτό θα αλλάξει τις ισορροπίες», πρόσθεσε. Οι μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας «θα μπορούσαν να έχουν συνέπειες ιδιαίτερα σε μια εποχή που η οικονομία μας δεν αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς», συμπλήρωσε.
Τα πάντα θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια του shutdown. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σικάγου Ρόμπερτ Πέιπ εκτίμησε ότι το ασυνήθιστα πολωμένο πολιτικό κλίμα στις ΗΠΑ, κυρίως μετά τη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ, και η αυξανόμενη επιρροή των πιο ακραίων φωνών στο εσωτερικό των δύο κομμάτων, πιθανότατα θα καταστήσουν πιο δύσκολη την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης.
