Kathimerini.gr
«Προ μερικών εβδομάδων, ο Αμερικανός πρόεδρος και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός προχώρησαν σε εκατέρωθεν δηλώσεις με μεγάλο συμβολισμό. O Τραμπ επέκρινε σφοδρά τους «ανεξέλεγκτους» εισαγγελείς που είναι υπεύθυνοι για τη δίκη του Ισραηλινού πρωθυπουργού για διαφθορά, και ο Νετανιάχου πρότεινε τον Αμερικανό πρόεδρο για το Νόμπελ Ειρήνης, το οποίο ο ίδιος επιθυμεί από καιρό. Ωστόσο, η καλή προαίρεση γρήγορα εξανεμίστηκε και πάντως δεν αρκούσε για να υπερκεραστούν οι βαθύτερες αιτίες της σύγκρουσης μεταξύ των δύο ανδρών: η πείνα στη Λωρίδα της Γάζας, οι αεροπορικές επιδρομές στη Συρία και η έλλειψη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς».
Το «The Atlantic» συνοψίζει τους λόγους της πρόσφατης έντασης μεταξύ δύο παραδοσιακών συμμάχων, φιλοξενώντας τις μαρτυρίες αξιωματούχων της αμερικανικής κυβέρνησης που μίλησαν στο μέσο σε καθεστώς ανωνυμίας.
Σύμφωνα με αυτούς, λοιπόν, ο Τραμπ έχει καταλήξει να ενστερνίζεται αυτό που πολλοί στην Ουάσιγκτον θεωρούν εδώ και μήνες: Πως ο Νετανιάχου επιδιώκει να παρατείνει τη σύγκρουση στη Γάζα, αψηφώντας ανοιχτά την επιθυμία του Τραμπ για τερματισμό του πολέμου· πως, αν και οι στρατιωτικοί στόχοι του Ισραήλ στη Γάζα έχουν επιτευχθεί προ πολλού, ο Νετανιάχου συνεχίζει την επίθεση για να διατηρηθεί στην εξουσία· πως ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ουσιαστικά παρεμποδίζει μια πιθανή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Κατά την τελευταία επίσκεψη Νετανιάχου στην Ουάσιγκτον, στις 7 Ιουλίου – Φωτ.: REUTERS/Kevin Lamarque
Ωστόσο, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους, παρότι ο Τραμπ αισθάνθηκε ότι ο Νετανιάχου δεν τον σεβάστηκε, η δυσφορία του δεν μεταφράστηκε σε καμία σημαντική αλλαγή στην αμερικανική πολιτική. Αντιθέτως, ο Αμερικανός πρόεδρος κατηγόρησε τη Χαμάς για την πρόσφατη αποτυχία των συνομιλιών για κατάπαυση του πυρός· αρνήθηκε να συμμετάσχει στη διάσκεψη του ΟΗΕ για τη λύση δύο κρατών και πολύ περισσότερο να ακολουθήσει το παράδειγμα Γαλλίας και Βρετανίας στην αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους. Οπως διαβεβαίωσε ο ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, «δεν υπάρχει ουσιαστική ρήξη» μεταξύ Τραμπ και Νετανιάχου. Οι σύμμαχοι μπορεί μερικές φορές να διαφωνούν, ακόμη και με πολύ συγκεκριμένο τρόπο».
Ο παράγοντας «λιμός»
Παρότι η σχέση Τραμπ – Νετανιάχου δεν ήταν πάντα βελούδινη (με αξιομνημόνευτη την οργή Τραμπ όταν ο Νετανιάχου αναγνώρισε τη νίκη του Μπάιντεν το 2020), πήρε νέα τροπή λόγω της σοβαρής επισιστικής κρίσης στη Γάζα.
Τον Μάρτιο, το Ισραήλ επέβαλε αποκλεισμό στον πυκνοκατοικημένο παλαιστινιακό θύλακο, εμποδίζοντας τη ροή τροφίμων και ανθρωπιστικής βοήθειας στους κατοίκους της Γάζας μετά από 20 και πλέον μήνες πολέμου. Εκτοτε, οι προειδοποιήσεις διεθνών οργανισμών, φορέων και ακτιβιστών για κίνδυνο λιμού, ιδίως μεταξύ παιδιών, είναι καθημερινές, ενώ οι εικόνες των αποστεωμένων ανθρώπων και του συνωστισμού για ένα κομμάτι ψωμί έχουν προκαλέσει διεθνή αποτροπιασμό και καταδίκη.
Υπό την έντονη διεθνή πίεση, τις τελευταίες ημέρες, ο Νετανιάχου επέτρεψε την είσοδο μικρής επισιτιστικής βοήθειας στην περιοχή, επιμένοντας πάντως «δεν υπάρχει πείνα» στη Γάζα.
Πριν από τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Σταρμερ, στη Σκωτία τη Δευτέρα, οι δημοσιογράφοι ρώτησαν τον Τραμπ αν συμμεριζόταν την εκτίμηση του Νετανιάχου. «Με βάση τις τηλεοπτικές εικόνες, θα έλεγα όχι ιδιαίτερα, γιατί αυτά τα παιδιά φαίνονται πολύ πεινασμένα», απάντησε ο Τραμπ. Αργότερα, πρόσθεσε: «Αυτό είναι πραγματική πείνα. Το βλέπω, και δεν μπορείς να παραποιήσεις τις εικόνες».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι πρόσφατες επιθέσεις του Ισραήλ στη Συρία και ο επίμονος ισχυρισμός του πως δεν υφίσταται επισιτιστικό πρόβλημα στη Γάζα έχουν εξοργίσει τον Τραμπ, ο οποίος αυτοπροβάλλεται ως «ειρηνοποιός», πρόθυμος να φέρει σταθεροποίηση στη Μέση Ανατολή και να επεκτείνει τις Συμφωνίες του Αβραάμ.
Δύο επιπλέον αξιωματούχοι των ΗΠΑ ανέφεραν στο Atlantic πως η απροκάλυπτη διαφωνία του Τραμπ με τον Νετανιάχου δεν αντανακλά τόσο μια νέα ρήξη μεταξύ των δύο ανδρών, όσο την αμφισβήτηση (από το Ισραήλ) του δόγματος «Πρώτα η Αμερική» του προέδρου – ότι, δηλαδή, την εξωτερική πολιτική της Ουάσιγκτον δεν μπορεί να υπαγορεύει ούτε το Ισραήλ ούτε οποιαδήποτε άλλη ξένη χώρα.
Ο Τραμπ δεν είναι διατεθειμένος να αποδεχτεί την εκδοχή του Νετανιάχου για τα γεγονότα, είτε πρόκειται για τις συνθήκες που επικρατούν στη Γάζα είτε για τη νέα κυβέρνηση στη Συρία. Σύμφωνα, μάλιστα, με τους δύο αξιωματούχους, κατά τη σημερινή επισκεψή του στο Ισραήλ, ο απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, καλείται να διαμορφώσει τη δική του εκτίμηση για την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα και τη βιωσιμότητα του Gaza Humanitarian Foundation – μιας ΜΚΟ που ιδρύθηκε προ μηνών με στόχο τη διανομή τροφίμων στη Λωρίδα της Γάζας.
Σύμβουλοι του προέδρου αναμένεται να ασκήσουν πίεση προς το Ισραήλ, όχι μόνο για να σταματήσουν οι στρατιώτες να ανοίγουν πυρ κατά αμάχων στη διαδικασία διανομής, αλλά και για δραματική αύξηση της ροής προμηθειών στη Γάζα, ώστε ακόμη και αν μέρος της κλαπεί από τη Χαμάς, όπως ισχυρίζεται το Ισραήλ πως συμβαίνει, να καταστεί εφικτό να φτάσουν αρκετά τρόφιμα στα χέρια αμάχων.
Ο πρόεδρος Τραμπ τείνει να αναγνωρίσει αυτά που εδώ και μήνες κυκλοφορούν στους κύκλους του Λευκού Οίκου, πως ο Νετανιάχου συνεχίζει τον πόλεμο στη Γάζα για λόγους πολιτικής του επιβίωσης – Φωτ.: REUTERS/Amir Cohen.
Αμερικανοί κατά Ισραήλ
Ενώ ο Νετανιάχου βρίσκεται στη δίνη επικρίσεων σε εσωτερικό και εξωτερικό για την εκτεταμμένη βία και την ασύμμετρη διάρκεια του πολέμου, μέλη του υπουργικού συμβουλίου του έχουν επιδοθεί σε μια εκστρατεία αλλαγής κλίματος. Ο Ρον Ντέρμερ, υπουργός στρατηγικών υποθέσεων του Ισραήλ και πρώην πρέσβης στην Ουάσιγκτον, υποστήριξε σε πρόσφατη συνέντευξή του πως το Ισραήλ αποτελεί πλεονέκτημα για την αμερικανική εξωτερική πολιτική. «Η σημασία του Ισραήλ για την αμερικανική εθνική ασφάλεια θα αυξάνεται όλο και περισσότερο», καθώς η Ουάσιγκτον επιδιώκει να μειώσει την παρουσία της στη Μέση Ανατολή και να επικεντρωθεί στον ανταγωνισμό με την Κίνα, εξήγησε ο ίδιος.
Στην ουσία, η πρόθεση του Τραμπ είναι ο τερματισμός του πολέμου. «Γνωρίζει τη διογκούμενη οργή απέναντι στο Ισραήλ των οπαδών του MAGA, οι οποίοι δεν θέλουν οι ΗΠΑ να εμπλακούν σε μια σύγκρουση στην άλλη άκρη του πλανήτη», όπως είπaν στο Atlantic ένας από τους αξιωματούχους της κυβέρνησης και ένας εξωτερικός σύμβουλος. Ενδεικτικό του κλίματος είναι πως η Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν, βουλευτής και ένθερμη υποστηρίκτρια του Τραμπ, έγινε τη Δευτέρα η πρώτη Ρεπουμπλικανή στο Κογκρέσο που χαρακτήρισε την κατάσταση στη Γάζα «γενοκτονία».
Επιπλέον, και οι Στιβ Μπάνον και Τάκερ Κάρλσον έχουν επίσης επικρίνει έντονα το Ισραήλ. Σύμφωνα με το Atlantic, ο Τραμπ και οι στενοί του συνεργάτες φοβούνται να μην εξοργίσουν περαιτέρω την πτέρυγα των φανατικών του MAGA, οι οποίοι έχουν ήδη εκφράσει τη δυσφορία τους τους για την επίθεση της κυβέρνησής του κατά του Ιράν τον Ιούνιo, αλλά και τον χειρισμό της στο σκάνδαλο Επστάιν.
Πλέον, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, «η απείθεια του Νετανιάχου έχει προκαλέσει ένα ακόμη μέτωπο στην εκλογική βάση του Τραμπ, απογοητεύοντας τον πρόεδρο και δημιουργώντας έναν επιπλέον κύκλο εξελίξεων που είναι ανήμπορος να ελέγξει».
