Του Απόστολου Τομαρά
Ως ένα δίμηνο διάλειμμα μπορεί να θεωρηθεί η εκπληκτική καθίζηση των επιδημιολογικών δεικτών, αν ληφθούν υπόψη οι εκτιμήσεις και οι ανησυχίες που εκφράζονται από την επιστημονική κοινότητα, για την πορεία της ινδικής μετάλλαξης του ιού τύπου Delta, σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Η απότομη εκτίναξη των ημερήσιων δεικτών, στο διπλάσιο το τελευταίο διάστημα, σε σχέση με τα σημάδια σταθεροποίησης από το Πάσχα και μετά, έρχεται να υπενθυμίσει τις απόψεις εκείνες που υποστηρίζουν πως υπάρχει μεγάλος δρόμος μέχρι την αποτελεσματική καταπολέμηση της πανδημίας. Μια προσπάθεια η οποία περιγράφεται ως επίπονη και το κυριότερο χρονοβόρα. Μάλιστα, εάν λάβουμε υπόψη τους ειδικούς, σε τοπικό επίπεδο, αλλά και τις προειδοποιήσεις του ECDC σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τότε κάλλιστα το συμπέρασμα που εξάγεται είναι πως η σημερινή επιδημιολογική εικόνα μπορεί να είναι ακόμα και η κορυφή του παγόβουνου. Τουτέστιν, εάν τα επιδημιολογικά δεδομένα των επόμενων ημερών επιβεβαιώσουν τις απόψεις αυτές, οι χώρες θα βρεθούν μπροστά στο ενδεχόμενο να αναγκαστούν να αναθεωρήσουν τις πρακτικές τους, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την καθημερινότητα των πολιτών αλλά και τις άλλες δραστηριότητες.
Αξιολόγηση απειλής
Μια εικόνα για τη μετάλλαξη τύπου Delta δίνει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) στην τελευταία αξιολόγηση για τις επιπτώσεις από την εξάπλωση της παραλλαγής του SARS-CoV-2 Delta, ημερομηνίας 23 Ιουνίου. Στο γενικό συμπέρασμα που αφορά τα κράτη μέλη της Ε.Ε, ο ECDC θεωρεί ως πολύ υψηλή την πιθανότητα το SARS-CoV-2 Delta VOC να εξαπλωθεί τάχιστα. Λαμβάνοντας ως δεδομένο το εκτιμώμενο πλεονέκτημα μετάδοσης της παραλλαγής Delta, ο ECDC καταλήγει στη διαπίστωση πως το 70% των νέων μολύνσεων SARS-CoV2 στην Ε.Ε από τις αρχές Αυγούστου, αναμένεται να οφείλεται σε αυτήν την παραλλαγή. Κατά συνέπεια, καταλήγει η αξιολόγηση απειλής, «υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα ότι θα υπάρξει αύξηση των λοιμώξεων του SARS-CoV-2 στην κοινότητα». Διευκρινίζοντας πως η συγκεκριμένη αξιολόγηση βασίσθηκε στα δεδομένα της περιόδου δημοσίευσης, οι διαπιστώσεις του ECDC ουσιαστικά συγκλίνουν με την ημερήσια εικόνα που καταγράφει η πανδημία και στην Κύπρο. Παρά τη γενική αίσθηση εφησυχασμού που υπήρχε το τελευταίο διάστημα για την πορεία της πανδημίας, οι ειδικοί εμφανίζονται να θεωρούν πως η σημερινή εικόνα της πανδημίας ήταν αναμενόμενη, παρά τις θετικές ημερήσιες αξιολογήσεις.
Στο εύλογο ερώτημα για τους λόγους που παρατηρείται αναστροφή της επιδημιολογικής πορείας, από επιστημονικής πλευράς υποστηρίζεται πως έχουν διαφοροποιηθεί οι παράγοντες που επηρέασαν θετικά την εξέλιξή της μετά το Πάσχα. Οι χαλαρώσεις που υπήρξαν θεωρούνται από τους επιστήμονες ένας από τους σοβαρούς λόγους που ανέκοψαν τη θετική πορεία. Σε αυτές συγκαταλέγονται το κλείσιμο των σχολείων, η έξοδος του κόσμου από τις οικίες λόγω καιρικών συνθηκών και οι κοινωνικές εκδηλώσεις. Ωστόσο, το πιο σημαντικό που επιβεβαιώνεται από τους επιστήμονες και επισημάνθηκε στη πρώτη συνάντηση του Υπουργού Υγείας με τον διάδοχό του, είναι η χαλάρωση των υγειονομικών ελέγχων από την Αστυνομία και τις άλλες αρμόδιες αρχές. Οι δυο αυτοί παράγοντες, όπως υποστηρίζεται, ήλθαν να προστεθούν στην απουσία δεδομένων για την μεταδοτικότητα του στελέχους της ινδικής μετάλλαξης.
Τι μέλλει γενέσθαι
Ένα ζήτημα που προβληματίζει ήδη σε πολιτικό και επιδημιολογικό επίπεδο είναι το τι γίνεται στην περίπτωση που η επιθετική συμπεριφορά της ινδικής μετάλλαξης δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα. Σε πολιτικό επίπεδο, όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, η άποψη που υπάρχει είναι πως ένας ημερήσιος αριθμός ύψους 400 κρουσμάτων το επόμενο διάστημα, δεν είναι το ίδιο με τον αντίστοιχο αριθμό του περασμένου Ιανουαρίου, ο οποίος οδήγησε στη λήψη περιοριστικών μέτρων. Η διαφορά που εντοπίζεται, έγκειται στην αξιολόγηση των ηλικιακών ομάδων που προσβάλλει τώρα η ινδική μετάλλαξη. Όπως εκτιμάται, τώρα προσβάλλονται νεαρότερες ηλικίες οι οποίες δεν χρήζουν μεγάλου χρόνου νοσηλείας. Σε επιστημονικό επίπεδο προβάλλεται ως επιτακτική ανάγκη ο τερματισμός του κλίματος χαλαρότητας και η αυστηρή τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Η αυστηροποίηση των ελέγχων παρουσιάζεται ως το πρώτο βήμα που θα δώσει μια εικόνα για τα επόμενα που θα πρέπει να γίνουν, εάν και εφόσον παραστεί ανάγκη. Το άλλο ισχυρό εργαλείο που θεωρείται ότι θα ανακόψει την διασπορά της μετάλλαξης είναι τα εμβόλια. Στο Υπουργείο Υγείας θεωρούν τον μήνα Ιούλιο ως καθοριστικό για την αύξηση του ποσοστού εμβολιασμού, μιας και υπάρχουν ενδείξεις πως θα επιταχυνθεί το εμβολιαστικό πρόγραμμα με την άφιξη των φοιτητών για τις καλοκαιρινές διακοπές.
Στην Κύπρο η εξέταση δειγμάτων
Στο υποθετικό σενάριο μη αποτελεσματικής αναχαίτησης της υψηλής μεταδοτικότητας της ινδικής μετάλλαξης και περαιτέρω αύξησης των κρουσμάτων, η επιστημονική κοινότητα δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να παραστεί ανάγκη επιστροφής σε περιοριστικά μέτρα.
Όπως μας είπε μέλος της ομάδας που διαχειρίζεται την πανδημία, μια ενδεχόμενη αύξηση των κρουσμάτων εκ των πραγμάτων θα πιέσει ώστε να τεθεί στο τραπέζι η επιλογή των μέτρων. Ένας από τους παράγοντες που εκτιμάται ότι επιβραδύνουν την αντίδραση των υγειονομικών αρχών απέναντι στην ινδική μετάλλαξη, είναι η αποσπασματική και καθυστερημένη, όπως λέγεται, αλληλουχία της μετάλλαξης από τον ECDC. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι πως τα κρούσματα ινδικής μετάλλαξης που ανακοινώθηκαν στις 24 Ιουλίου, αφορούν δείγματα που αποστάλθηκαν στον ECDC στις 25 Μαΐου.
Στην τελευταία αξιολόγηση απειλής από τον ECDC η Κύπρος συγκαταλέγεται στην κατηγορία των χωρών που δεν δίνουν στοιχεία και δεν πραγματοποιεί επαρκείς και έγκαιρους ελέγχους. Στη Λευκωσία η καθυστέρηση αποδίδεται στο σύστημα που εφαρμόζεται σήμερα με την αποστολή δειγμάτων στον ECDC, κάτι που θα διαφοροποιηθεί με την εμπλοκή και του Ινστιτούτου Γενετικής και Νευρολογίας στην εξέταση των δειγμάτων. Εμπλοκή που αναμένεται να μειώσει την καθυστέρηση σε ένα βαθμό.
