Της Ιωάννας Κυριάκου
Σε εγρήγορση βρίσκονται Υπουργείο Υγείας και Υγειονομικές Υπηρεσίες μετά τον εντοπισμό του κουνουπιού «Aedes aegypti» στην Κύπρο και κυρίως στην περιοχή της Δρομολαξιάς. Το είδος αυτό έχει την ικανότητα να μεταδίδει μολυσματικές ασθένειες, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, και ως εκ τούτου έχει ήδη καταρτιστεί σχέδιο δράσης για τη μείωση των εστιών ανάπτυξης του συγκεκριμένου είδους. Μιλώντας στην «Κ» ο λειτουργός Τύπου του Υπουργείου Υγείας, Κωνσταντίνος Αθανασίου, ανέφερε ότι οι αρμόδιες αρχές έχουν πραγματοποιήσει όλους τους ενδεδειγμένους ελέγχους και αναμένεται τώρα να σταλούν δείγματα στο εξωτερικό για εξειδικευμένες εξετάσεις προκειμένου να διαπιστωθεί η χώρα προέλευσης των κουνουπιών αλλά και κατά πόσο είναι αυξημένος ο αριθμός τους εντός της κοινότητας. Η «Κ» επικοινώνησε και με τον Προϊστάμενο των Υγειονομικών Υπηρεσιών, Ηρόδοτο Ηροδότου, ο οποίος αναφέρθηκε στα χαρακτηριστικά του κουνουπιού, τους τρόπους αντιμετώπισής του και τις χώρες προέλευσής του.
Πώς εντοπίστηκαν στην Κύπρο
Το κουνούπι «Aedes aegypti» εντοπίστηκε με την τοποθέτηση εντομοπαγίδων στα πλαίσια ενός ερευνητικού προγράμματος της Δικοινοτικής Επιτροπής Υγείας σε συνεργασία με το ΤΕΠΑΚ και τους εμπειρογνώμονες του Διεθνή Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας. Στις παγίδες πιάστηκαν διάφορα είδη κουνουπιών, έγινε μορφολογική ταυτοποίησή τους κάτω από στερεοσκόπιο και στη συνέχεια έγινε η επιβεβαίωσή τους με μοριακή ανάλυση DNA με τη μέθοδο του PCR. Σημειώνεται ότι μέχρι στιγμής έχει εντοπιστεί στην Κύπρο ένας πολύ μικρός αριθμός και συγκεκριμένα γύρω στα 8-10 κουνούπια.
Οι ιοί που μεταδίδει
Το κουνούπι «Aedes aegypti» ονομάζεται και κουνούπι κίτρινου πυρετού διότι μεταδίδει τον συγκεκριμένο ιό όπως επίσης και τον δάγκειο πυρετό. Οι δύο αυτές ασθένειες αποτελούν τις πιο σοβαρές και επικίνδυνες και εντοπίζονται σε μακρινές χώρες όπως η Βραζιλία και η Αμερική. Το κουνούπι μπορεί επίσης να μεταδώσει τους ιούς Ζίκα και Chikungunya. Σύμφωνα με τον κ. Ηροδότου, για να μεταδοθεί ένας ιός πρέπει να υπάρχει εγκατεστημένος στην περιοχή και αυτή τη στιγμή κανένας από τους πιο πάνω ιούς δεν υπάρχει στην Κύπρο. Πρόσθεσε πως δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας διότι για να μεταδοθεί ένας ιός πρέπει να υπάρχει μεγάλος αριθμός μολυσμένων κουνουπιών σε μια περιοχή. Τόνισε μάλιστα ότι κάποια δημοσιεύματα λανθασμένα παρουσίασαν το κουνούπι «Aedes aegypti» ως το κουνούπι «τίγρης» καθ’ ότι το δεύτερο ανήκει στο είδος «Aedes Albopictus».
Τρόποι αντιμετώπισης και χαρακτηριστικά
Η Υγειονομική Υπηρεσία, σε συνεργασία με τις Τοπικές Αρχές, το ΤΕΠΑΚ και τους εμπειρογνώμονες του Διεθνή Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας έχουν καταρτήσει σχέδιο δράσης το οποίο περιλαμβάνει την ενημέρωση του κοινού από πόρτα σε πόρτα με ενημερωτικό υλικό και ψεκασμούς όπου κριθεί αναγκαίο. Παράλληλα θα συνεχιστεί η εντομολογική επιτήρηση με την τοποθέτηση εντομοπαγίδων στην περιοχή η οποία θα επεκτείνεται ανά 500 μέτρα. Όπως εξήγησε ο κ. Ηροδότου, το συγκεκριμένο κουνούπι μπορεί να πετάξει μέχρι και 500 μέτρα, άρα εάν αυτό βρεθεί σε μια περιοχή τότε θα γίνεται εντομολογική επιτήρηση και της επόμενης περιοχής. Ζει συνήθως κοντά ή μέσα στα σπίτια και βρίσκουμε τα αυγά του και τις εστίες εκκόλαψης του είδους σε μεγάλη ποικιλία μικρών τεχνητών δοχείων συλλογής νερού, όπως πήλινα δοχεία, δοχεία συλλογής νερού, ανοικτές δεξαμενές, σιντριβάνια, κονσερβοκούτια και άλλα τενεκεδάκια γεμάτα με βρόχινο νερό, ανθοδοχεία, σπασμένα μπουκάλια, εγκαταλελειμμένα (μεταχειρισμένα) ελαστικά αυτοκινήτων, και κάθε άλλο τεχνητό υλικό/αντικείμενο που μπορεί να συγκρατήσει μικρή ποσότητα νερού.
Σημειώνεται ότι οι υγειονομικές υπηρεσίες διεξάγουν ολόχρονα τη λεγόμενη ανθελονοσιακή εργασία με την οποία ψεκάζονται με βιολογικά βιοκτόνα τα στάσιμα νερά των ποταμών. Το εν λόγω κουνούπι δεν προτιμά τα στάσιμα νερά των ποταμών αλλά έχει ιδιαίτερη προτίμηση κοντά στα σπίτια. Επιπρόσθετα, το κουνούπι «Aedes aegypti» τσιμπά και κατά τη διάρκεια της μέρας, σε σύγκριση με το σύνηθες κουνούπι που δρα κατά τις νυχτερινές ώρες. O κ. Ηροδότου τόνισε ότι είναι σημαντική η συμβολή του κοινού για αντιμετώπισή του και κάλεσε τους πολίτες να εξαλείψουν εντός της οικίας τους τις πιο πάνω πιθανές εστίες εκκόλαψης κουνουπιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε άλλες χώρες όπου υπάρχουν τεράστιοι πληθυσμοί του κουνουπιού γίνεται απελευθέρωση αρσενικών στείρων κουνουπιών ούτως ώστε να μην μπορεί να γίνει γονιμοποίηση.
Σε ποιες χώρες εντοπίζεται
Στους χάρτες που δημοσιεύει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νόσων φαίνεται ότι το συγκεκριμένο κουνούπι βρίσκεται στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας, τη Γεωργία και τη Ρωσία. Ο κ. Ηροδότου είπε ότι με τις κλιματολογικές συνθήκες και τα μέσα μεταφοράς το κουνούπι πιθανόν να επέστρεψε ξανά στην Ευρώπη (είχε εξαφανιστεί/καταπολεμηθεί στις αρχές του 21ου αιώνα). Τόνισε ότι το θέμα είναι κατά πόσο μπορεί το συγκεκριμένο κουνούπι να εγκατασταθεί και να επιβιώσει σε συγκεκριμένες πόλεις, δηλαδή να μπορέσει να ξεχειμωνιάσει ή να επιζήσει από τους ανταγωνιστές του και φυσικά από το κοινό, αφού όπως είπε, όσο πιο καθαρές είναι οι αυλές των σπιτιών από αντικείμενα που μπορούν να κατακρατήσουν νερό τόσο πιο δύσκολο είναι αυτό να επιζήσει στην περιοχή.
Οι χώρες όπου εντοπίζεται το κουνούπι «Aedes aegypti» με βάση τον χάρτη του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων.
