Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ένας χρόνος συμπληρώθηκε από την έναρξη του Διατραπεζικού Έργου αξιολόγησης των κυπριακών επιχειρήσεων βάσει τα Περιβαλλοντικών, Κοινωνικών και Διακυβερνητικών κριτηρίων (ESG) της Artemis Credit Bureau μέσω της χρήσης της παγκόσμιας πλατφόρμας «Synesgy» της CRIF S.p.A. και το πρόσημο μέχρι στιγμής είναι άκρως θετικό. Συγκεκριμένα, 951 επιχειρήσεις ανταποκρίθηκαν στο «project» της ενίσχυσης της βιωσιμότητας, της διαφάνειας και της υπεύθυνης επιχειρηματικής πρακτικής στον κυπριακό επιχειρηματικό χάρτη, ενώ 710 επιχειρήσεις έχουν κιόλας πιστοποιηθεί.
Η «Κ» παρουσιάζει πρώτη τα αποτελέσματα ενός χρόνου εφαρμογής του έργου, τα οποία μπορούν να χαρακτηριστούν «ενθαρρυντικά», μιας πρωτοβουλίας που συντονίζεται από την Artemis Credit Bureau σε συνεργασία με τις τράπεζες του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου και τον στρατηγικό εταίρο της Artemis Credit Bureau, τον διεθνή Όμιλο της CRIF S.p.A. μέσω της θυγατρικής της εταιρείας ICAP CRIF SA.
Η πρόσκληση για αξιολόγηση των επιχειρήσεων βάσει των κριτηρίων ESG και η συλλογή των δεδομένων που επιτυγχάνεται με τη συμπλήρωση δομημένων ερωτηματολογίων στην πλατφόρμα Synesgy, τα οποία είναι πλήρως συμμορφωμένα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες και υιοθετούν τις Κατευθυντήριες Γραμμές του GRI (Global Reporting Initiative), απευθύνθηκε σε 1.991 επιχειρήσεις στην Κύπρο. Οι κύριοι τομείς δραστηριότητας ήταν ο Ξενοδοχειακός, ο Κατασκευαστικός, το Χονδρεμπόριο, το Λιανεμπόριο, αλλά και ο τομέας των Ποτών-Τροφίμων, Υπηρεσιών και της Κτηνοτροφίας, ενώ το διάστημα συλλογής δεδομένων για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του Έργου ήταν από τον Μάρτη του 2024 έως και τα τέλη του Μάη του 2025.
Βάσει των αποτελεσμάτων, το 48,1% των 1.991 προσκεκλημένων επιχειρήσεων μέσω του Διατραπεζικού Έργου ανταποκρίθηκε ήδη θετικά, πραγματοποιώντας εγγραφή στην παγκόσμια πλατφόρμα Synesgy. Σχολιάζοντας στην «Κ» ο επικεφαλής του τομέα του ESG στην Artemis Credit Bureau, κ. Δημήτρης Μπούρπουλας, υπέδειξε πως, «το παραπάνω ποσοστό ανταπόκρισης αντικατοπτρίζει έναν πολύ ικανοποιητικό βαθμό συμμετοχής των κυπριακών επιχειρήσεων στη διαδικασία αξιολόγησης του επιπέδου βιωσιμότητάς τους».
Συνεχίζοντας στα των στατιστικών, από τις 958 κυπριακές επιχειρήσεις που εγγράφηκαν στην πλατφόρμα Synesgy, το 74,1% (710 επιχειρήσεις δηλαδή) έχει ήδη πιστοποιηθεί βάσει των κριτηρίων ESG. Κληθείς να σχολιάσει το παραπάνω ποσοστό, ο κ. Μπούρπουλας σημείωσε ότι, «το ποσοστό πιστοποίησης είναι από τα υψηλότερα παγκοσμίως στις χώρες που λειτουργεί η πλατφόρμα Synesgy, αποδεικνύοντας ότι τα κίνητρα, η διαδικασία πιστοποίησης και η παραγόμενη πληροφόρηση ήταν αποτελεσματικά». Η ανταπόκριση της επιχειρηματικής κοινότητας είναι ενθαρρυντική, καθώς όπως δείχνουν τα στατιστικά, πέραν των 67 μεγάλων επιχειρήσεων από τις 710 πιστοποιημένες επιχειρήσεις, οι 198 είναι μεσαίες και οι 445 είναι μικρές. Και ενώ οι μεγάλες κυπριακές επιχειρήσεις, ιδίως οι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών, να έχουν προχωρήσει ήδη στην ενσωμάτωση των ESG πρακτικών κυρίως λόγω των κανονιστικών απαιτήσεων όπως η Οδηγία για την Εταιρική Βιωσιμότητα (CSRD), είναι σαφές ότι και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται την αξία της βιώσιμης ανάπτυξής τους με αφετηρία την αξιολόγησή τους με το ποσοστό των πιστοποιημένων Μικρο-Μεσαίων επιχειρήσεων στο δείγμα να φτάνει στο 91%.
Για τις μικρότερες επιχειρήσεις, ο κ. Μπούρπουλας υποδεικνύει στην «Κ» ότι, «η ανταπόκριση στην πιστοποίηση και η υιοθέτηση των πρακτικών ESG και από τις ΜικροΜεσαίες Επιχειρήσεις θεωρείται πολύ ικανοποιητική και είναι εξίσου κρίσιμη, καθώς αυτές οι επιχειρήσεις αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της κυπριακής οικονομίας και επηρεάζουν σημαντικά την αλυσίδα αξίας τους».
Υπάρχει δρόμος ακόμα
Περνώντας στα πιο τεχνικά χαρακτηριστικά του εν λόγω έργου, o κ. Μπούρπουλας εξηγεί πώς η κατανομή της βαθμολογίας ESG για τις κυπριακές επιχειρήσεις στο δείγμα 710 πιστοποιημένων επιχειρήσεων ακολουθεί την «Κανονική Kατανομή» (Νormal Distribution) με το 45% των επιχειρήσεων να συγκεντρώνονται γύρω από μια μέση ικανοποιητική βαθμολογία «C». Η κατανομή της βαθμολογίας είναι σε ευθυγράμμιση με τα διεθνή ευρήματα της πλατφόρμας Synesgy, κάτι που μας ικανοποιεί πλήρως και δείχνει μια υγιή αρχή και ενδιαφέρον για ESG πρακτικές στην Κύπρο από τις επιχειρήσεις, εξηγεί κ. Μπούρπουλας. Πολλές επιχειρήσεις φαίνεται να βρίσκονται σε ακόμη μεταβατικό στάδιο όσον αφορά τη βιωσιμότητα ESG, αλλά υπάρχει σημαντικό περιθώριο βελτίωσης ενσωμάτωσης των ESG κριτηρίων στην επιχειρηματική στρατηγική των κυπριακών επιχειρήσεων.
Όσον αφορά στα «Περιβαλλοντικά κριτήρια» για τις κυπριακές επιχειρήσεις στο δείγμα των 710, η πλειονότητα κινείται στη χαμηλή ή μεσαία κατηγορία «D-C» που ποσοστιαία μεταφράζεται σε ένα εύρος από 6,9% - 27,5% συμμόρφωσης. Το ποσοστό αυτό υποδεικνύει ότι υπάρχει, γενικά, χαμηλό με ικανοποιητικό επίπεδο περιβαλλοντικής υπευθυνότητας και εφαρμογής πράσινων πρακτικών. Αυτό αναδεικνύει σημαντικό περιθώριο βελτίωσης. Το 1,5% των εταιρειών βρίσκονται στην κορυφαία κατηγορία «A» δείχνοντας ότι πληρούν σε πολύ μεγάλο βαθμό τα περιβαλλοντικά κριτήρια. Ένα ποσοστό 17% των εταιρειών ανήκει στην κατηγορία «Β» και έχει καλή περιβαλλοντική απόδοση.
Το 74,8% των επιχειρήσεων έχει μέτρια έως χαμηλή κοινωνική απόδοση «C,D,E» με έλλειψη δράσης σε σχέση με κοινωνικά θέματα. Το 22,2% (Α+Β) πληροί σε ικανοποιητικό βαθμό τα κοινωνικά κριτήρια με την υιοθέτηση καλών πρακτικών στον χώρο εργασίας.
Τέλος, αναφορικά με την κατανομή της βαθμολογίας συμμόρφωσης σε Κριτήρια Διακυβέρνησης για τις κυπριακές επιχειρήσεις σε δείγμα 710 πιστοποιημένων εταιρειών, μόνο το 6% περίπου των επιχειρήσεων επιδεικνύει πολύ ικανοποιητικά πρότυπα διακυβέρνησης (βαθμολογία Α+Β), ενώ ένα 70,7% παρουσιάζει επαρκή και χαμηλή επίδοση (D+E), στοιχείο που φανερώνει σοβαρό έλλειμμα στις δομές εταιρικής διακυβέρνησης. Όσον αφορά τις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αυτό ίσως οφείλεται σε περιορισμένους πόρους, άτυπες διοικητικές δομές ή/και έλλειψη σχετικής εξειδικευμένης γνώσης.
Ουσιαστικός ο ρόλος των τραπεζών
Ο κ. Μπούρπουλας ανέφερε ότι «έναν χρόνο μετά την εγκαθίδρυση του διατραπεζικού έργου αποδεικνύεται πλέον και στην πράξη ο ουσιαστικός ρόλος που διαδραματίζουν οι τράπεζες στην πορεία της βιώσιμης ανάπτυξης των κυπριακών επιχειρήσεων. Αφενός, μέσω του διατραπεζικού έργου παρέχεται η δυνατότητα αξιολόγησης των επιχειρήσεων μέσω μιας ενιαίας, αξιόπιστης πλατφόρμας η οποία διασφαλίζει διαφάνεια καθότι τα αποτελέσματα της αξιολόγησης επικοινωνούνται τόσο στην επιχείρηση, όσο και στις συνεργαζόμενες τράπεζες. Εάν η εταιρεία συνεργάζεται με πέραν της μιας τράπεζας, θα συμπληρώσει ένα και μόνο ερωτηματολόγιο και αυτό από μόνο του έχει οφέλη για την επιχείρηση από πλευράς εξοικονόμησης χρόνου και πόρων. Ταυτόχρονα, επιτυγχάνεται τυποποίηση τόσο των πληροφοριών που ζητούνται από τις επιχειρήσεις όσο και της αξιολόγησης. Αφετέρου, πέραν των ίδιων των εταιρειών, η πλατφόρμα Synesgy υποστηρίζει ταυτόχρονα τον τραπεζικό τομέα, παρέχοντάς του ένα εργαλείο “βιώσιμης χρηματοδότησης”, υποστηρίζοντας τις πολιτικές διαχείρισης πιστωτικού κινδύνου των τραπεζών, βάσει και εποπτικών τους απαιτήσεων. Η αξιολόγηση ESG επιτρέπει στους χρηματοπιστωτικούς φορείς να κατευθύνουν τις στρατηγικές δανεισμού σε πιο βιώσιμες, υπεύθυνες και διαφανείς εταιρείες», τόνισε.
Η διαδικασία
Η βαθμολογία ESG του Synesgy αξιολογεί το επίπεδο συμμόρφωσης μιας επιχείρησης στα κριτήρια ESG με βάση τις αρχές του Περιβάλλοντος, της Κοινωνίας και της Διακυβέρνησης λαμβάνοντας, ταυτόχρονα, υπόψη τον κλάδο και την επιχειρηματική πρακτική της εταιρείας. Είναι ένα εργαλείο που μπορεί να μετρά την αξιοπιστία της εταιρικής βιωσιμότητας μέσω της παραπάνω πλατφόρμας. Η εταιρεία συμπληρώνει ένα ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις για τα μέτρα που έχει λάβει για να δείξει τη συμμόρφωσή της με τα ESG κριτήρια, μεταφορτώνοντας ταυτόχρονα αποδεικτικά έγγραφα. Μετά την υποβολή του ερωτηματολογίου η εταιρεία λαμβάνει το ESG πιστοποιητικό της, το λεγόμενο «ESG Certificate», το οποίο μπορεί να δημοσιεύσει, τη βαθμολογία συμμόρφωσής της στα κριτήρια ESG, ένα εξατομικευμένο Σχέδιο Δράσης (Action Plan) με συμβουλές για το πώς η Εταιρεία μπορεί να βελτιώσει τη βαθμολογία ESG και το συμπληρωμένο ερωτηματολόγιο με τις απαντήσεις της εταιρείας για σκοπούς αναφοράς που είναι αποδεκτό σε όλες τις κυπριακές τράπεζες με ενιαία μορφή.
