Kathimerini.com.cy
Στη δημοσιότητα έδωσε την Τρίτη, 16/09, η Ελεγκτική Υπηρεσία την Ειδική Έκθεση αναφορικά με την ανάθεση διαγωνισμού από το Υφυπουργείο Έρευνας σε ιδιωτική εταιρεία για την έκδοση ηλεκτρονικών ταυτοτήτων. Σύμφωνα με την έκθεση, σκοπός του τεχνικού ελέγχου, ήταν η εξέταση διαφάνειας των διαδικασιών που ακολούθησε το Υφυπουργείο για την αγορά 100.000 e-ταυτοτήτων και ειδικότερα η διαδικασία διαπραγμάτευσης με την ιδιωτική εταιρεία.
Όπως διαπιστώνεται από την έκθεση, τον Οκτώβριο 2024, το Συμβούλιο Προσφορών ενέκρινε την ανάθεση του έργου στην εν λόγω Ιδιωτική Εταιρεία με εκτίμηση κόστους €3,85 εκ., χωρίς να προηγηθεί ανοιχτή διαδικασία προσφορών. Το Υφυπουργείο αιτιολόγησε την απόφαση του, υποστηρίζοντας ότι δεν υπήρχαν άλλες εταιρίες με την απαιτούμενη πιστοποίηση για να προσχωρήσουν στην έκδοση των ταυτοτήτων.
Ιδιάζουσα σχέση του υφυπουργού με την ανάδοχο εταιρεία
Από πλευράς Ελεγκτικής, επιβεβαιώνεται ότι όντως τη δεδομένη στιγμή φαίνεται ότι δεν υπήρχαν άλλες εταιρίες, ωστόσο σύμφωνα με την Υπηρεσία, δεν είναι ξεκάθαρο ότι άλλες εταιρίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε μια ανοιχτή προσφορά, ειδικά αν δινόταν επαρκής χρόνος με δεδομένο ότι η σχετική νομοθεσία ψηφίστηκε το 2021. Επιπρόσθετα, πιθανή συμμετοχή και άλλων εταιρειών πιθανώς θα διασφάλιζε πιο ανταγωνιστική τιμή.
Εξάλλου, η ανάγκη για τις ηλεκτρονικές ταυτότητες ήταν γνωστή στο Υφυπουργείο πριν την ψήφιση της σχετικής νομοθεσίας, οπότε οποιαδήποτε επίκληση του «επείγοντος» δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή, τονίζει η Ελεγκτική.
Παράλληλα, η Υπηρεσία σημειώνει ότι δεδομένης της ιδιάζουσας σχέσης του υφυπουργού με την ανάδοχο εταιρεία, το αρμόδιο Υφυπουργείο θα έπρεπε να είχε επιδείξει μεγαλύτερη προσοχή στη διαδικασία ανάθεσης, προσθέτοντας ότι ακόμη και όταν αποφασίστηκε να μην ακολουθηθεί η ανοιχτή διαδικασία προσφορών, το Υφυπουργείο θα μπορούσε να ακολουθήσει «εκούσια προκήρυξη», η οποία αφορούσε στην παραχώρηση 10 ημερών σε τρίτους να υποβάλουν τυχόν ενστάσεις.
Σε χαμηλά επίπεδα οι αιτήσεις – Ανάγκη εμπλοκής κι άλλων Οικονομικών Φορέων
Είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι η εφαρμογή του έργου έχει ξεκινήσει στις 20.01.2025, και μέχρι σήμερα ο αριθμός έκδοσης e-ταυτοτήτων δεν έχει ξεπεράσει τις 10.000, παρόλο που η αίτηση για τις πρώτες 30.000 είναι δωρεάν. Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, θα χρειαστούν περαιτέρω μέτρα ενημέρωσης ή άλλα κίνητρα ώστε να υπάρξει ουσιαστική αύξηση του ενδιαφέροντος, καθώς και να δοθεί ευκαιρία συμμετοχής και σε άλλους ΟΦ, για ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού για τις μελλοντικές αγορές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Υφυπουργείο, αναγνώρισε την ανάγκη ύπαρξης υγιούς ανταγωνισμού, και έχει εκφράσει την πρόθεση του, να προχωρήσει σε διαδικασίες που θα επιτρέψουν τη συμμετοχή και άλλων εταιρειών, για την κάλυψη μελλοντικών αναγκών.
Υφ. Καινοτομίας: Δεν αποδέχεται αμφισβητήσεις της διαφάνεια της διαδικασίας
Από πλευράς του, το Υφυπουργείο Καινοτομίας εξέφρασε τη διαφωνία του με τα συμπεράσματα της έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Σε ανακοίνωση του, το αρμόδιο Υφυπουργείο υπογραμμίζει «προς αποκατάσταση της πραγματικότητας» ότι ενήργησε σε όλα τα στάδια σχεδιασμού και υλοποίησης του έργου «με πλήρη διαφάνεια, νομιμότητα και σεβασμό στις αρχές του υγιούς ανταγωνισμού». «Δεν υιοθετούμε ούτε αποδεχόμαστε ισχυρισμούς που αφήνουν ερωτηματικά ή υπονοούμενα ως προς τη νομιμότητα και τη διαφάνεια της διαδικασίας», αναφέρει στη σχετική ανακοίνωση.
Ως προς τη διαδικασία που ακολουθήθηκε και τον ισχυρισμό ότι «το Υφυπουργείο δεν έδωσε την ευκαιρία υποβολής προσφοράς και σε άλλους Οικονομικούς Φορείς (ΟΦ) με έδρα είτε στην Κυπριακή Δημοκρατία είτε σε άλλο Kράτος-Mέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)», το Υφυπουργείο απαντά πως είχε ήδη αιτιολογήσει τεκμηριωμένα τις ενέργειές του μέσω δύο επιστολών.
Οι απαντήσεις του Υφυπουργείου:
− Το Υφυπουργείο εκφράζει τη λύπη του γιατί όφειλε η Ελεγκτική Υπηρεσία να γνωρίζει ότι το Κανονιστικό και Νομικό Πλαίσιο για τις Εθνικές Ηλεκτρονικές Ταυτότητες, δεν επιτρέπει σε φορείς που δεν έχουν υποδομές στην Κυπριακή Δημοκρατία και δεν έχουν αδειοδοτηθεί αρμοδίως, να συμμετάσχουν, ως εκ τούτου η αναφορά σε άλλους φορείς της ΕΕ είναι παραπλανητική.
− Το Υφυπουργείο προέβη από το 2021 στη δημιουργία ενός ανοικτού, κανονιστικού, ρυθμιστικού και τεχνικού πλαισίου – το "Εθνικό Σχέδιο Ηλεκτρονικών Ταυτοτήτων" – το οποίο τέθηκε στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου ΟΦ, χωρίς διακρίσεις. Το πλαίσιο αυτό τέθηκε μάλιστα σε δημόσια διαβούλευση το 2020.
- Δημόσιες αναφορές -από το 2022 και εντεύθεν- έγιναν από τους εκάστοτε αρμόδιους Υφυπουργούς, ως προς την πρόθεση να προχωρήσει η Κυβέρνηση με τη διάθεση Ηλεκτρονικών Ταυτοτήτων.
Σημειώνεται ότι παρά τις πιο πάνω ενέργειες, κανένας άλλος ΟΦ δεν προχώρησε στην υλοποίηση της αναγκαίας υποδομής στην Κύπρο και δεν εξασφάλισε την εξουσιοδότηση από την αρμόδια αρχή, ώστε να πληροί τις προϋποθέσεις έκδοσης των ηλεκτρονικών ταυτοτήτων, παρά το πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε.
Ως προς την απόφαση για διαδικασία διαπραγμάτευσης:
− Αυτή λήφθηκε από το αρμόδιο όργανο, ήτοι το Συμβούλιο Προσφορών του ΥΕΚΨΠ στις 11/10/2024.
− Η απόφαση ΥΣ ημερ. 10/10/2024 αφορούσε την πολιτική απόφαση για επιχορήγηση της διάθεσης 100,000 ηλεκτρονικών ταυτοτήτων στους Κύπριους πολίτες.
Σε σχέση με την σύσταση για προσφυγή στη διαδικασία «Εκούσιας Προκήρυξης», η οποία αφορά στην παραχώρηση 10 ημερών σε τρίτους να υποβάλουν τυχόν ενστάσεις, αυτή αξιολογήθηκε και θεωρήθηκε ως άνευ αντικειμένου, στη βάση των πιο κάτω:
− την ύπαρξη ενός και μοναδικού ΟΦ που πληρούσε τις προϋποθέσεις συμμετοχής
− τη μη ύπαρξη ενδιαφέροντος από δυνητικούς παρόχους που προσεγγίστηκαν από το Υφυπουργείο
− την εκτενή ενημέρωση και γνωστοποίηση που προηγήθηκε του διαγωνισμού.
Ως προς την αναφορά για ιδιάζουσα σχέση του Υφυπουργού με την Ανάδοχο Εταιρεία:
− Αναφορές περί «ιδιάζουσας σχέσης» κρίνονται ατυχείς, καθώς ενέχουν τον κίνδυνο δημιουργίας εσφαλμένων εντυπώσεων και αγνοούν το ιστορικό βάθος του έργου.
− Το έργο σχεδιάστηκε και εξελίχθηκε από το 2017 -υπό την εποπτεία τριών διαδοχικών κυβερνητικών σχημάτων- και ολοκληρώθηκε το 2025.
− Η ολοκλήρωση των διαδικασιών κατά τη θητεία του νυν Υφυπουργού αποτελεί φυσική συνέχεια μιας πολυετούς θεσμικής πορείας και σε καμία περίπτωση δεν συνδέεται με προσωπικές σχέσεις ή σκοπιμότητες.
