Γράφει ο Ηλίας Μπέλλος
Την αναζήτηση κοινού εδάφους για τη νέα πρόταση μεγάλης αύξησης των φόρων στα τσιγάρα, στα καπνικά προϊόντα, αλλά και τα προϊόντα νικοτίνης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εισηγείται η Ελλάδα προκειμένου να αποφύγει περαιτέρω μεγέθυνση του λαθρεμπορίου και να μην πληγεί η ελληνική καπνοβιομηχανία.
Η Κομισιόν εισηγείται αύξηση του φόρου κατά 258% στον καπνό για στριφτά τσιγάρα και κατά 139% στα τσιγάρα
Με παρέμβασή του στο Συμβούλιο των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης ECOFIN ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης πρότεινε μεταξύ άλλων χαμηλότερους φόρους από τους προτεινόμενους, μεγαλύτερη μεταβατική περίοδο και επιβολή φόρων με βάση το βάρος και όχι με βάση τη μονάδα του τελικού προϊόντος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται αύξηση του φόρου κατά 258% στον καπνό για στριφτά τσιγάρα, κατά 139% στα τσιγάρα και υψηλότερη φορολογία για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα προϊόντα θερμαινόμενου καπνού, τα οποία σήμερα φορολογούνται πολύ χαμηλότερα.
Η πρωτοβουλία αφορά την αναθεώρηση της οδηγίας περί φορολόγησης του καπνού (Tobacco Taxation Directive) και την ταυτόχρονη εισαγωγή ενός νέου τέλους (Tobacco Excise Duty Own Resource – TEDOR). Ξεκίνησε έπειτα από πιέσεις ευρωπαϊκών χωρών του Βορρά κυρίως και ο επίτροπος Φορολογίας Βόπκε Χούκστρα δήλωσε πρόσφατα ότι ελπίζει να την υιοθετήσει η Ε.Ε. μέχρι το καλοκαίρι.
Με επικεφαλής την Ολλανδία, 16 χώρες κατέθεσαν παρέμβαση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν από μερικούς μήνες, σημειώνοντας ότι οι διαφορετικοί εθνικοί φορολογικοί συντελεστές στρεβλώνουν την ενιαία αγορά. Πολλές χώρες ζητούν επίσης την επικαιροποίηση της οδηγίας, η οποία χρονολογείται από το 2011, ώστε να συμπεριληφθούν νέα προϊόντα τα οποία, όπως λένε, είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στα παιδιά και στους νέους. Η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ρουμανία, ωστόσο, εμφανίζονται επιφυλακτικές.
Ειδικότερα στην παρέμβασή του στη συνεδρίαση του ECOFIN στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, καλωσορίζοντας επί της αρχής την πρωτοβουλία, υπογράμμισε ότι με βάση την ελληνική εμπειρία «και, λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφική μας θέση, έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν ότι η αύξηση αυτών των φορολογικών συντελεστών οδηγεί σε αύξηση του λαθρεμπορίου». Επιπλέον τόνισε πως «αν οι τιμές, τόσο στα παραδοσιακά όσο και στα καινοτόμα προϊόντα αυξηθούν απότομα και περισσότερο απ’ όσο μπορεί να αντέξει η αγορά, θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν η επίδραση στην εξίσωση της ανταγωνιστικότητας. Μια εξίσωση που αγγίζει τις επενδύσεις και τις εξαγωγές».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται μεν τρία διαφορετικά σενάρια αλλά στηρίζει αυτό με την υψηλότερη αύξηση φόρου που θα απέφερε, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, πρόσθετα φορολογικά έσοδα ύψους 15,1 δισ. ευρώ. Με βάση αυτό το σενάριο, θα υπάρξει αύξηση των φόρων στα τσιγάρα από 90 ευρώ για κάθε 1.000 μονάδες σε 215 ευρώ, ενώ ο φόρος στον καπνό για στριφτά τσιγάρα θα αυξηθεί από 60 ευρώ ανά κιλό σε 215 ευρώ. Τα πούρα θα αντιμετωπίσουν αύξηση 1.092%, από 12 ευρώ ανά κιλό σε 143 ευρώ. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα με περισσότερα από 15 χιλιοστόγραμμα νικοτίνης ανά χιλιοστόλιτρο θα φορολογούνται με 0,36 ευρώ ανά χιλιοστόλιτρο υγρού και όσα εμπίπτουν κάτω από αυτό το όριο θα φορολογούνται με 0,12 ευρώ.
Ενας γρήγορος υπολογισμός με βάση τους προτεινόμενους συντελεστές δείχνει το μέγεθος της δυνητικής αύξησης των τιμών: σήμερα η τελική τιμή ενός πακέτου 20 τσιγάρων, που πωλείται έναντι 4,60 ευρώ, περιέχει φόρους περίπου 3,74 ευρώ (81,3% της τιμής). Με την αύξηση που εισηγείται η Επιτροπή, η τιμή από 4,60 ευρώ σήμερα θα φτάσει περίπου στα 7 ευρώ.
Οι υψηλότεροι φόροι και οι τιμές στον καπνό «έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν το πιο αποτελεσματικό μέτρο για τη μείωση της συνολικής χρήσης καπνού», αναφέρει στην εισήγησή της η Επιτροπή, προσθέτοντας ότι «οι τρέχοντες ελάχιστοι φορολογικοί συντελεστές έχουν χάσει την έλξη τους όσον αφορά την αποτελεσματική συμβολή τους στη μείωση της κατανάλωσης καπνού». Συνδέει μάλιστα το 40% της μείωσης του καπνίσματος στην Ε.Ε. την τελευταία δεκαετία με την αυξημένη φορολογία από το 2011 και μετά.
Επιπλέον η Γενική Διεύθυνση Υγείας της Επιτροπής προτείνει, μεταξύ άλλων, την απαγόρευση των φίλτρων, απαγόρευση de facto των τσιγάρων δηλαδή, τη δραστική μείωση των σημείων πώλησης και σταδιακά την πώληση καπνικών όχι πια από το λιανεμπόριο (περίπτερα κ.τ.λ.) αλλά από μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, στο πλαίσιο άλλης συζήτησης που γίνεται σε επίπεδο Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας.
