Της Οριάνας Παπαντωνίου
«Αναμφίβολα, οι υπεύθυνοι για τη φονική πυρκαγιά είναι ορατοί με γυμνό μάτι. Επί του εδάφους αλλά και με βάση τις αρμοδιότητες υπήρχαν πολιτικοί προϊστάμενοι» δηλώνει ο πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικών, βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού σε συνέντευξή του στην «Κ». Αναφέρει επίσης ότι δημιουργούνται προσωποπαγή κόμματα «ενδεχομένως όχι κατ’ ανάγκη για να λειτουργήσουν ως αντιπρόσωποι του λαού στη Βουλή, αλλά ενδεχομένως ως το κατώφλι για άλλες φιλοδοξίες που ανάγονται στις προεδρικές εκλογές». Σε σχέση με το αν θα είναι υποψήφιος στις βουλευτικές, σημειώνει ότι «αυτό που θα καθορίσει και τη δική μου απόφαση, διότι ας μην κρυβόμαστε θα μετρήσει και η δική μας προσωπική άποψη, θα είναι ακριβώς οι ανάγκες που θα υπάρξουν σε σχέση με το ψηφοδέλτιο και ειδικότερα τον πολιτικό πυρήνα του ΑΚΕΛ».
–Η φονική πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό πιστεύετε πως θα μπορούσε να πάρει διαφορετική τροπή;
–Μοιραία, κρίνοντας από τα αποτελέσματα και τις μαρτυρίες που κατατέθηκαν, αλλά και τη συνεδρίαση των τριών επιτροπών στη Βουλή, είναι προφανές ότι πολλά πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν με διαφορετικό τρόπο και η τεραστίων διαστάσεων καταστροφή να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά.
–Πώς μπορούν να κατονομαστούν οι υπεύθυνοι; Όλοι δείχνουν να αποποιούνται τις ευθύνες τους.
–Αναμφίβολα, οι υπεύθυνοι είναι ορατοί με γυμνό μάτι. Επί του εδάφους αλλά και με βάση τις αρμοδιότητες υπήρχαν πολιτικοί προϊστάμενοι. Χειρίστηκαν ζητήματα στον ουσιώδη χρόνο και η υπουργός Γεωργίας και ο υπουργός Δικαιοσύνης. Δεν είναι τυχαίο που από την πρώτη στιγμή ζητήσαμε την παραίτησή τους και δεν είναι διόλου τυχαίο που θα συνεχιστεί ο κοινοβουλευτικός έλεγχος για να ολοκληρωθεί το παζλ των ευθυνών. Από τη συνεδρίαση των τριών Επιτροπών ανακύπτουν και νέα δεδομένα αναφορικά με την Πολιτική Άμυνα και τα ελλείμματα που υπήρξαν. Άρα ευθύνη υπάρχει και στον υπουργό Εσωτερικών. Αν εντοπίσουμε και ζητήματα που άπτονται της δικαιοσύνης, όπως η ενδεχόμενη διάπραξη ποινικών αδικημάτων, θα παραδώσουμε το σχετικό υλικό στις αρμόδιες αρχές για περαιτέρω διερεύνηση.
–Η Βουλή άσκησε τον απαιτούμενο έλεγχο στην τήρηση των δεσμεύσεων μετά την πυρκαγιά στον Αρακαπά; Μήπως έχετε κι εσείς μερίδιο ευθύνης;
–Έχουν γίνει πράγματα. Αλλά πάλι με το βλέμμα στην καμένη γη της ορεινής Λεμεσού, πρέπει να πούμε ότι προφανώς δεν ήταν ικανοποιητικά. Στην προσπάθειά μας να ασκήσουμε προληπτικό έλεγχο στις επιτροπές, υπήρχε ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Οι ένστολοι και οι αρμόδιοι τμημάτων και υπηρεσιών υποδείκνυαν σοβαρότατες ελλείψεις σε προσωπικό, τεχνολογία και εξοπλιστικά μέσα και οι αρμόδιοι υπουργοί παρουσιάζονταν καθησυχαστικοί. Επομένως, ήταν δεδομένο ότι υπήρχαν ελλείψεις, ακόμα και με τη βελτίωση που έχει επέλθει. Από εκεί και πέρα υπάρχουν πολλά επίπεδα ευθυνών.
–Με βάση τα επίπεδα ευθυνών τι ακριβώς θα εξετάσει η Βουλή;
–Έχουμε εντοπίσει τέσσερις βασικές κατηγορίες θεμάτων στις οποίες θα εγκύψουμε περαιτέρω, με βασικό το σκανδαλώδες ζήτημα της ύπαρξης κεντρικού συντονιστή. Και επειδή υπάρχει πολύ μεγάλη παραφιλολογία, το είπαμε και στον ίδιο στη Βουλή, το είπαμε και δημόσια, το λέω και τώρα με απόλυτη βεβαιότητα ότι κανένας γενικός διευθυντής υπουργείου δεν είναι τόσο μάγκας που να μπει στο αεροπλάνο και να πάει στην Αυστραλία. Είναι προφανές ότι η έγκριση ήρθε από τα ψηλά δώματα πιθανώς από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον οποίο εξάλλου εκπροσωπούσε. Την ίδια ώρα, η εικόνα που αποτυπώθηκε στα πρακτικά της συνεδρίας των επιτροπών σε σχέση με τις εκκενώσεις είναι πάρα πολύ ανησυχητική. Είχαμε τρία επίπεδα διαχείρισης. Εκεί που κάποιες κοινότητες, όντως με τη συνδρομή της Πολιτικής Άμυνας, εκκενώθηκαν, μια δεύτερη κατηγορία κοινοτήτων, όπου το πήραν πάνω τους οι κοινοτάρχες και μια τρίτη κατηγορία, που εκτιμώ ότι πρέπει να τύχει ειδικής έρευνας, που αν οι κοινοτάρχες άκουγαν τις εισηγήσεις κάποιων από πλευράς Πολιτικής Άμυνας, θα οδηγούσαν τους κατοίκους των κοινοτήτων τους στη φωτιά και στον θάνατο. Αν εφαρμόζονταν τα σχέδια τα οποία διαφημίζουν ότι υπήρχαν, έπρεπε ο φλεγόμενος δρόμος από τον οποίο πέρασαν οι δύο συμπολίτες μας, το ζεύγος Φιλιππίδη, να είχε κλείσει και σε ερώτημα που έθεσα προς τον υπουργό Δικαιοσύνης και προς τον Αρχηγό αναγνώρισαν ότι αυτό ήταν ευθύνη της Αστυνομίας.
–Άλλη μία συνέδρια των τριών επιτροπών είναι αρκετή για να καταλήξετε σε αυτό που αναφέρατε πως αν προκύψουν και ποινικά αδικήματα θα καταθέσετε τον φάκελο στις αρμόδιες αρχές;
–Προσανατολιζόμαστε στις 29 Αυγούστου να συνεχίσουμε, όμως θα υπάρξουν και άλλες συνεδρίες. Υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός καλεσμένων που δεν τοποθετήθηκε και έχουμε πρόθεση να μετακαλέσουμε και εμπειρογνώμονες και στον τομέα της πυρόσβεσης και σε άλλους συναφείς τομείς για να καταθέσουν επιστημονικές και τεχνοκρατικές απόψεις. Εκτιμώ ότι θα καταθέσουμε έκθεση με την ένδειξη του επείγοντος εντός Σεπτεμβρίου.
–Και από εδώ και πέρα και ως πρόεδρος της επιτροπής Εσωτερικών υπάρχουν θέματα που θα πρέπει να επανεξεταστούν – ακόμη και προτάσεις νόμου που θα διαφοροποιήσουν την κατάσταση;
–Η πολυδιάσπαση των αρμοδιοτήτων, κάποια στιγμή θα πρέπει να λυθεί με νομοθετική ρύθμιση, η οποία, εκτιμώ ότι δεν μπορεί να γίνει μόνο από τη Βουλή, διότι αφορά τη λειτουργία της εκτελεστικής εξουσίας. Πρέπει να υπάρξει ένας ενιαίος φορέας, κάτω από τον οποίο θα υπάγονται όλες αυτές οι υπηρεσίες. Πάντως, δεν είμαι βεβαίως ότι το Υπουργικό Συμβούλιο και ο ίδιος ο Πρόεδρος, γνωρίζουν ότι αυτή τη στιγμή στη Δημοκρατία υπάρχει εξειδικευμένος νόμος με πάρα πολλούς κανονισμούς που αφορά την Πολιτική Άμυνα, μιας και η απόφαση του Υπουργικού αντιφάσκει τόσο με τα επιχειρηματικά σχέδια όσο και με την κείμενη νομοθεσία. Έχω την πεποίθηση ότι πέραν του αλαλούμ που παρουσίασαν και της ανεπάρκειας στη διαχείριση, υπάρχει και πλήρης άγνοια για το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο.
–Η λύση είναι η δημιουργία ενός υφυπουργείου Πολιτικής Προστασίας;
–Δεν το έχουμε συζητήσει εξαντλητικά, αλλά με βάση και την εμπειρία άλλων κρατών και έχοντας υπόψη τους περιορισμούς που καθορίζει το Σύνταγμα είναι ένα ζήτημα που πρέπει να συζητήσουμε σοβαρά. Μπορεί να είναι και ένα τμήμα το οποίο να έχει υπό την ευθύνη του αυτές τις υπηρεσίες. Και επειδή δεν μου αρέσει να κρύβομαι, δεν είναι μυστικό ότι υπάρχει για χρόνια μία διελκυστίνδα ποιος θα έχει υπό την ευθύνη του συγκεκριμένα τμήματα ως πολιτικός προϊστάμενος.
–Αν σας ρωτούσα άμεσα τι πρέπει να κάνει αυτή η Πολιτεία ώστε να μην επαναληφθούν παρόμοια γεγονότα…
–Να υπερβούμε την τυπολατρία και την κωλυσιεργία και να φέρουμε στην Κύπρο επαρκή πτητικά μέσα, όπως για παραδείγματα τα γνωστά Καναντέρ. Την ίδια ώρα, το γεγονός ότι πλησιάσαμε τη μία ώρα για να γίνει η πρώτη ρίψη με πτητικά μέσα και κανείς δεν ξέρει την ακριβή ώρα που ξέσπασε η πυρκαγιά, αυτό από μόνο του λέει πολλά για τον χρόνο αντίδρασης. Είναι προφανές ότι αν τα πράγματα κινούνταν με άλλες ταχύτητες, θα ήταν διαφορετική η εικόνα σήμερα. Βέβαια, όπως έχουμε επανειλημμένα αναφέρει, αυτό ουδόλως αφαιρεί από την αυτοθυσία των ένστολων και των εθελοντών που κατέθεσαν την ψυχή τους για να σώσουν τον τόπο. Το επισημαίνω αυτό γιατί πολιτικοί προϊστάμενοι καπηλεύονται αυτή την προσφορά για να πουν ότι την μηδενίζουμε και αυτό είναι αναληθές. Αυτοί οι άνθρωποι έδωσαν το άπαν των δυνάμεών τους. Είναι αυτοί που φορούν γραβάτες, κοστούμια και ταγέρ που δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους.
Δεν μπορώ να προσπεράσω ότι δημιουργούνται προσωποπαγή κόμματα
–Κατά πόσο όσα παρακολουθήσαμε στην ορεινή Λεμεσό μπορούν να διαφοροποιήσουν την προεκλογική ατζέντα των κομμάτων ενόψει των βουλευτικών του Μαΐου;
–Έχουμε μια εθνική καταστροφή. Έχουμε μια κυβέρνηση απόντων υπευθύνων. Επομένως είναι αναμενόμενο να αποτελέσει αντικείμενο η αποτελεσματικότητά της, ειδικότερα στην προστασία των πολιτών και της πατρίδας. Αλλά σπεύδω να πω ότι προφανώς αυτό είναι ένα πολύ τραγικό σύμπτωμα μιας ευρύτερης ανεπάρκειας της κυβέρνησης σε πάρα πολλούς τομείς. Καταγράφονται σοβαρότατα ελλείμματα στις κυβερνητικές πολιτικές και δυστυχώς ακόμα και εδώ στο ζήτημα της πυρκαγιάς καταβλήθηκε μία σοβαρότατη προσπάθεια να γίνει επικοινωνιακή διαχείριση και όχι επί της ουσίας.
–Εντός Βουλής νιώθετε ότι κάποιοι προσπάθησαν είτε να κερδίσουν ψήφους είτε να διαβάλουν κάποια κόμματα στην προσπάθεια να αναδειχθούν;
–Πρέπει να πω ότι έχω δει μια οριζόντια προσπάθεια να γίνει αποτελεσματικός κοινοβουλευτικός έλεγχος. Με ιδιαίτερη απαρέσκεια είδαμε τη στάση απαξίωσης του κοινοβουλευτικού ελέγχου πρωτίστως από την υπουργό Γεωργίας, η οποία ειδικότερα στο θέμα της απουσίας του συντονιστή στο εξωτερικό αφενός δεν έλεγε την αλήθεια και αφετέρου προσπάθησε σε δύο φάσεις να μετακυλήσει την ευθύνη πρώτα στον γενικό διευθυντή του υπουργείου της και δεύτερο και πολύ πιο σημαντικό στον αρχιπύραρχο. Επομένως, πέραν της αυταπόδειχτης αυτονόητης πολιτικής ευθύνης για τη διαχείριση των πυρκαγιών, υπάρχει επαυξημένη ευθύνη στην υπουργό Γεωργίας για τον τρόπο που ενήργησε έναντι της Βουλής.
–Προχωράτε ως ηγεσία του κόμματος σε διαβουλεύσεις και συζητήσεις για επιλογή υποψηφίων;
–Έχουμε ένα χρονοδιάγραμμα το οποίο θα υλοποιήσουμε και πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων το ΑΚΕΛ θα παρουσιάσει το ψηφοδέλτιό του. Ένα ισχυρό και αντιπροσωπευτικό που θα αποτυπώνει και το πολιτικό στίγμα του κόμματος, τις προτεραιότητες και τα ζητήματα των έμφυλων ισορροπιών και της ηλικιακής εκπροσώπησης σε όλα τα επίπεδα, αλλά και της διείσδυσης στην ευρύτερη προοδευτική κοινωνία.
–Ποιο ποσοστό θα ικανοποιούσε το ΑΚΕΛ;
–Ψηλότερο από εκείνο που καταγράφηκε στις βουλευτικές εκλογές του 2021.
–Μία πολυκομματική Βουλή είναι προς όφελος της κοινωνίας;
–Σε πρακτικό επίπεδο όσο περισσότερα κόμματα υπάρχουν τόσο πιο δύσκολη είναι η συνεννόηση σε ουσιαστικά ζητήματα. Δεν πρέπει όμως να φοβόμαστε τη δημοκρατία. Αν ένα κόμμα έχει κάτι διαφορετικό να πει από τα υφιστάμενα τότε καλώς να ορίσει. Αυτό θα το κρίνουν οι πολίτες. Την ίδια ώρα, όμως, δεν μπορώ να προσπεράσω ότι δημιουργούνται προσωποπαγή κόμματα ενδεχομένως όχι κατά ανάγκη για να λειτουργήσουν ως αντιπρόσωποι του λαού στη Βουλή, αλλά ενδεχομένως ως το κατώφλι για άλλες φιλοδοξίες που ανάγονται στις προεδρικές εκλογές.
–Αναφέρεστε στον κ. Οδυσσέα Μιχαηλίδη;
–Μεταξύ άλλων ναι.
–Δημιουργούνται κόμματα διαμαρτυρίας, κόμματα που παλεύουν για τα καθημερινά προβλήματα των πολιτών. Αυτός δεν είναι υποτίθεται ο ρόλος της Αριστεράς;
–Το ΑΚΕΛ είναι το κόμμα της Αριστεράς που και δημόσια και στη Βουλή ήταν μπροστά στην αποτροπή εφαρμογής αυτού του τρομονόμου για τη ρύθμιση των λεγόμενων διαμαρτυριών. Είναι το ΑΚΕΛ το οποίο δεν περνά μήνας που να μη βγει στους δρόμους για να διαμαρτυρηθεί. Επομένως, το ΑΚΕΛ είναι και κόμμα διαμαρτυρίας αλλά είναι και κόμμα πρότασης που εντοπίζει τα κακώς κείμενα και προσπαθεί να τα διορθώσει είτε είναι στην αντιπολίτευση είτε είναι στην κυβέρνηση και αυτή την αποστολή δεν τη χαρίζουμε σε κανένα. Από εκεί και πέρα, αν ένα κόμμα είναι μόνο κόμμα διαμαρτυρίας, επιτρέψτε μου να πω ότι αυτό δεν είναι αρκετό για να λειτουργήσει σε μια δημοκρατία. Το αντί από μόνο του δεν είναι πρόταση ούτε και το αντί στην ομοσπονδία είναι πρόταση, είναι απλώς απόρριψη και άρνηση.
–Θα θέλατε να είστε εκ νέου στο Κοινοβούλιο;
–Τα μακρά κοντά εγίναν. Έχουμε ένα καταστατικό που εφαρμόζουμε με κομματική ευλάβεια, το οποίο προνοεί υπό προϋποθέσεις εξαίρεση διά σκοπούς διατήρησης ισχυρού πολιτικού πυρήνα. Εκ των πραγμάτων αυτός ο ισχυρός πολιτικός πυρήνας αφορά τη Γραμματεία και το Πολιτικό Γραφείο, άρα, εκτιμώ ότι στα μέσα Σεπτεμβρίου θα έχετε και την απόφαση. Έχω άποψη, αλλά πρώτα θέλω να την πω στη Γραμματεία της Κεντρικής Επιτροπής της οποίας είμαι μέλος.
–Θα θέλατε όμως να συνεχίσετε την προσφορά από το συγκεκριμένο μετερίζι;
–Πολύ σεμνά θα πω ότι έχουμε κάνει πολλά πράγματα στη Βουλή, αν και η δουλειά ποτέ δεν τελειώνει. Αυτό όμως που θα καθορίσει και τη δική μου απόφαση, διότι ας μην κρυβόμαστε θα μετρήσει και η δική μας προσωπική άποψη, θα είναι ακριβώς οι ανάγκες που θα υπάρξουν σε σχέση με το ψηφοδέλτιο και ειδικότερα τον πολιτικό πυρήνα του ΑΚΕΛ. Άρα αυτό θα καθορίσει και τη δική μου απόφαση.
