Του Απόστολου Τομαρά
«Από το 2013 έως και το 2017 δεν υπήρξε αίτημα από πλευράς Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής για χρήση εδάφους που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία για στρατιωτικούς σκοπούς». Την διαβεβαίωση αυτή έδωσε στην «Κ» διπλωματική πηγή στη Λευκωσία όταν κλήθηκε να σχολιάσει τα όσα αναφέρονται σε ρεπορτάζ του αμερικάνικου δικτύου ABC News.
Η ίδια πηγή όπως μας είπε θεωρεί βέβαιο πως τα αμερικάνικα ελικόπτερα «φιλοξενήθηκαν» στις βρετανικές βάσεις χωρίς αυτές να ενημερώσουν και να ζητήσουν τη συγκατάθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως όφειλαν με βάση τις σχετικές συμφωνίες. Επίσης όπως μας υποδείχθηκε ουδέποτε τη χρονική περίοδο που αναφέρει το ρεπορτάζ του αμερικάνικου δικτύου, υποβλήθηκε σχετικό αίτημα στο κυπριακό Υπουργείο Εξωτερικών, από πλευράς των ΗΠΑ, το οποίο είναι και το αρμόδιο για υποβολή ανάλογων αιτημάτων από τρίτες χώρες.
Τη βεβαιότητα ότι τα αμερικανικά μέσα χρησιμοποίησαν έδαφος που χρησιμοποιείται από τους Βρετανούς, η διπλωματική πηγή που μας μίλησε τη στηρίζει σε ανάλογα περιστατικά του παρελθόντος όπου και πάλι οι Βρετανοί, όπως μας είπε, ενήργησαν ανάλογα παραχωρώντας χώρους και μέσα για τις αμερικανικές ανάγκες στην περιοχή.
Για την περίπτωση που αποκαλύπτει το αμερικανικό δίκτυο η διπλωματική πηγή μας είπε με βεβαιότητα ότι τα αμερικανικά ελικόπτερα καθώς και το προσωπικό είχαν εγκατασταθεί στη Βάση στο Ακρωτήρι η οποία έχει τη δυνατότητα να υποδεχθεί και να «φιλοξενήσει» πτητικά μέσα. Το σενάριο χρήσης των Βρετανικών Βάσεων από τους Αμερικάνους είχε υποστηρίξει στην «Κ» και άλλη πηγή που είναι σε θέση να γνωρίζει εάν η Δημοκρατία είχε παραχωρήσει διευκολύνσεις στην Αμερικάνικη πλευρά για περίοδο πέντε ετών.
Σε περιπτώσεις που υποβληθεί αίτημα από τρίτη χώρα αυτό ικανοποιείται μόνο εάν πρόκειται για ανθρωπιστικούς λόγους. Όπως σημείωσε αν υπήρχε ανάλογο αίτημα θα είχε παραχωρηθεί η αεροπορική βάση Ανδρέας Παπανδρέου στην Πάφο.
Οι αποκαλύψεις
Ένα ρεπορτάζ του αμερικανικού δικτύου ABC News αποκαλύπτει πως την περίοδο 2013 – 2017 οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής διατηρούσαν επί κυπριακού εδάφους μια στρατιωτική βάση στην οποία στάθμευαν ελικόπτερα του στρατού και μικρός αριθμός προσωπικού. Στο ρεπορτάζ του αμερικανικού δικτύου δεν διευκρινίζεται αν οι αμερικανικές δυνάμεις στάθμευαν σε χώρο που τους παραχωρήθηκε από την Δημοκρατία ή εντός των Βρετανικών Βάσεων. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ το 2017 οι αμερικανικές δυνάμεις εγκατέλειψαν την Κύπρο και για την περίοδο 2013-2017 το αμερικάνικο Υπουργείο Εξωτερικών δαπάνησε για την παρουσία ελικοπτέρων στην Κύπρο 70 εκατ. δολάρια. Επίσης αναφέρεται πως η λεγόμενη βάση στην Κύπρο οργανώθηκε χωρίς την έγκριση της αρμόδιας υπηρεσίας (Aviation Government Board -AGB) του αμερικάνικου ΥΠΕΞ. Το ABC επικαλείται δήλωση του Πάτρικ Κένεντι που διετέλεσε υφυπουργός αρμόδιος για την διοίκηση του αμερικανικού ΥΠΕΞ, δήλωσε πως δεν είχε ενημερωθεί για τον ισχυρισμό ότι η βάση οργανώθηκε χωρίς να λάβει έγκριση. Ο ίδιος είπε πως ο σκοπός λειτουργίας της βάσης ήταν να παρέχει βοήθεια στο ενδεχόμενο άμεσης εκκένωσης προσωπικού.
Εντός Βρετανικών Βάσεων
Η «Κ» επικοινώνησε με πρόσωπα τα οποία έχουν γνώση για το θέμα που ανέκυψε από το ρεπορτάζ του ABC. Οι συγκεκριμένες πηγές μας επιβεβαίωσαν την παρουσία αμερικανικών ελικοπτέρων την περίοδο 2013-2017 στην Κύπρο σε έδαφος των Βρετανικών Βάσεων. Κατηγορηματικά όπως μας ειπώθηκε δεν υπήρξε αίτημα ούτε και παραχωρήθηκε έδαφος από πλευράς Δημοκρατίας για την οργάνωση αμερικάνικης Βάσης. Τα ελικόπτερα που στάθμευαν στην Κύπρο δεν ήταν πολεμικά και η εδώ παρουσία τους ήταν αποκλειστικά και μόνο για σκοπούς μεταφοράς πολιτών ή προσωπικού των ΗΠΑ από χώρες της περιοχής. Όπως μας υποδείχθηκε εάν οι ΗΠΑ είχαν ζητήσει διευκολύνσεις από την Δημοκρατία για ανθρωπιστικούς λόγους το αίτημά τους θα είχε ικανοποιηθεί με την παραχώρηση διευκολύνσεων από την αεροπορική Βάση Ανδρέας Παπανδρέου στην Πάφο.
Επίσημη αντίδραση
Τα όσα αναφέρονται στο ρεπορτάζ του αμερικάνικου δικτύου κλήθηκε να σχολιάσει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ο οποίος βρίσκεται στην Ελούντα της Κρήτης συνοδεύοντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην 6η Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Κύπρου, Ελλάδας, Αιγύπτου. «Σχετικά με αμερικανικό δημοσίευμα για αεροπορική βάση στην Κύπρο, η κυπριακή Κυβέρνηση δεν έχει οποιοδήποτε σχόλιο να κάνει. Ερωτήματα θα πρέπει να απευθύνονται στις αμερικανικές αρχές», ήταν η αντίδραση του κ. Προδρόμου.
