Η ανακοίνωση την Πέμπτη στη Λευκωσία ότι η γεώτρηση στον στόχο «Γλαύκος» στο θαλασσοτεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, αποκάλυψε ένα διόλου ευκαταφρόνητο κοίτασμα εμβέλειας 5-8 tcf (βλ. τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών), ενεργοποίησε στην ουσία μια σειρά εξαιρετικά σημαντικών διαδικασιών.
Πρόκειται για διαδικασίες με τεράστιες επιχειρηματικές, αλλά και γεωστρατηγικές προεκτάσεις τόσο για την Κύπρο όσο και για ολόκληρη τη Μεσόγειο, οι οποίες, ωστόσο, είχαν ανασταλεί, δύο μήνες πριν, με την αποτυχία της γεώτρησης στον στόχο «Δελφύνη». Συγκεκριμένα η ExxonMobil κλειδώνει πλέον την παρουσία και το ενδιαφέρον των Αμερικανών στην Κύπρο, καθότι τις ΗΠΑ στο νησί έφερε ουσιαστικά η εταιρεία, όπως επισημαίνεται και από σημαντική αμερικανική πηγή και επιβεβαιώνει και κυβερνητική πηγή στη Λευκωσία. Μάλιστα, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», το αμερικανικό ενδιαφέρον για την Κύπρο ειδικά και τις συνέργιες στην Ανατολική Μεσόγειο γενικότερα αναμένεται να επικυρωθεί κατά τη συνάντηση στο Ισραήλ του αμερικανού ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο, με τους Μπέντζαμιν Νετανιάχου, Νίκο Αναστασιάδη και Αλέξη Τσίπρα στις 20 Μαρτίου. Συνάντηση που αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν ληφθεί υπόψη ότι Κύπρος, Ελλάδα και Ισραήλ κατέληξαν σε διακρατική συμφωνία για τον αγωγό EastMed, κατά τη διάρκεια της 5ης Τριμερούς Συνόδου Κορυφής στη Μπερ Σέβα τον περασμένο Δεκέμβριο.
Τότε είχε συμφωνηθεί ότι η υπογραφή της συμφωνίας θα γινόταν εντός του πρώτου τριμήνου του 2019 και αφού τύχει πρώτα της έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πράγμα που ήδη έγινε. Έτσι στις 20 Μαρτίου θα πρέπει να αναμένεται ότι Πομπέο, Νετανιάχου, Αναστασιάδης και Τσίπρας θα έχουν να συζητήσουν εξαιρετικά σημαντικά ζητήματα, όπως είναι η βέλτιστη αξιοποίηση της ενεργειακής και συνεπώς και της γεωπολιτικής πρωτοκαθεδρίας που αποκτά στην Ανατολική Μεσόγειο ο δυτικός συνασπισμός με ηγέτιδα δύναμη τις ΗΠΑ, ενεργειακός βραχίονας των οποίων είναι η ExxonMobil αλλά και οι συμπράττουσες TOTAL και ENI κρατικές εταιρείες της Γαλλίας και της Ιταλίας αντίστοιχα.
Οι προοπτικές που διανοίγονται στο ενεργειακό τοπίο της Μεσογείου για τα αμερικανικά συμφέροντα διευρύνονται εκτός από την ΑΟΖ της Κύπρου και στην ΑΟΖ της Αιγύπτου όπου η ExxonMobil έχει ήδη καπαρώσει ένα θαλασσοτεμάχιο, καθώς επίσης και στην ΑΟΖ της Ελλάδας. Ωστόσο, στην περίπτωση της Ελλάδας η κοινοπραξία ExxonMobil, TOTAL και ΕΛΠΕ που ανέλαβε ήδη σχετικές δεσμεύσεις, όπως στη θαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά της Κρήτης, βρίσκεται εγκλωβισμένη στα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Μάλιστα, όπως έγραψε η «Κ» στην Ελλάδα πριν από μερικές ημέρες, η κοινοπραξία παρουσιάζεται έτοιμη να ζητήσει τροποποίηση του νόμου για τους υδρογονάνθρακες, προκειμένου επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ να απεμπλακούν από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και τις αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών.
Μεγάλη αμυντική συμφωνία μεταξύ Κύπρου-Γαλλίας
Η Γαλλία όντας στο ίδιο γεωπολιτικό και ενεργειακό πλαίσιο στην Ανατολική Μεσόγειο, βρίσκεται ήδη σε προχωρημένες συζητήσεις με την Κύπρο για την συνομολόγηση μεγάλης αμυντικής συμφωνίας, έχοντας κατά νου την προστασία των ενεργειακών σχεδιασμών, καθώς και την ασφάλεια των υποδομών. Η γαλλική TOTAL προσεχώς θα μπει σε τρία από τα θαλασσοτεμάχια που βρίσκεται ήδη η ιταλική ENI, ενώ θα λάβει από την κυπριακή κυβέρνηση άλλο ένα οικόπεδο με απευθείας ανάθεση. Την ίδια ώρα και εντός Μαρτίου αναμένεται η υπογραφή μεγάλης αμυντικής συμφωνίας μεταξύ Λευκωσίας και Παρισιού, στο πλαίσιο της οποίας θα δημιουργηθεί στον κόλπο του Βασιλικού μεγάλο λιμάνι στο οποίο θα ναυλοχούν γαλλικά πολεμικά σκάφη. Οι διαδικασίες (βλ. μελέτες και σχέδια) για την υλοποίηση του έργου έχουν ήδη δρομολογηθεί από την κυπριακή κυβέρνηση και έχουν και τις «ευλογίες» της Ε.Ε., καθώς και τη θετική γνώμη των Ηνωμένων Πολιτειών.
Κυβερνητική πηγή στη Λευκωσία είπε στην «Κ» ότι «τώρα είναι η ώρα των υποδομών για την Κύπρο. Υποδομών που θα μπορούν να εξυπηρετούν τους εταίρους μας στην Ε.Ε., τους επιχειρηματικούς μας εταίρους στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και να αποτελούν βάση εξυπηρέτησης των δυνάμεων που προασπίζονται την ειρήνη στην περιοχή και πολεμούν την τρομοκρατία. Νέες, λοιπόν, υποδομές ανάλογες της σοβαρότητας του ενεργειακού πρότζεκτ στο οποίο συμμετέχουμε, καθώς και συμπεριφορές ανάλογης σοβαρότητας σε όλους τους τομείς». Η εν λόγω πηγή έφερε ως παράδειγμα σοβαρής συμπεριφοράς τον χρόνο απονομής της δικαιοσύνης, τονίζοντας ότι καμιά σοβαρή εταιρεία δεν θα έρθει να επενδύσει σε ένα περιβάλλον που σε περίπτωση δικαστικής διαδικασίας θα χρειαστεί να περιμένει πέντε και έξι χρόνια. Όπως ελέχθη στην «Κ» από ξένη διπλωματική πηγή στη Λευκωσία, τόσο η Ουάσιγκτον όσο και το Παρίσι εκτιμούν ότι μπορούν να λάβουν θετική ψήφο για τη συμμετοχή τους σε μια τέτοια συνεργασία στην περιοχή και από την κοινή γνώμη των χωρών τους.
Κοίτασμα και Κυπριακό
Το γεγονός ότι το κοίτασμα «Γλαύκος» δεν είναι τεράστιο ώστε να δημιουργήσει διαθέσεις εκρηκτικές από πλευράς Τουρκίας, αλλά είναι όπως το χαρακτηρίζουν ειδήμονες μεσαίου μεγέθους, δίνει στη Λευκωσία ένα διάστημα βαθιάς ανάσας σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, όπως εξηγεί στην «Κ» πηγή άμεσα εμπλεκόμενη στις διεργασίες. Κι αυτό διότι οι επόμενες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ –έως και πέντε τον αριθμό– αναμένεται να αρχίσουν τον προσεχή Σεπτέμβριο οπότε η Λευκωσία ευελπιστεί ότι θα δοθεί χρόνος σε Αμερικανούς κυρίως και Ευρωπαίους δευτερευόντως να κινηθούν προς την Άγκυρα, με σειρά νέων επιχειρημάτων ως προς τη χρησιμότητα της παρουσίας της στην πλευρά της ειρηνικής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο και της αξιοποίησης των ενεργειακών δυνατοτήτων. Τουτέστιν να συμβάλει στην εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό.
Στο πλαίσιο αυτό θετική εξέλιξη αποτελεί η κίνηση της Κυπριακής Βουλής την Παρασκευή, να ψηφίσει νόμο για τη δημιουργία Εθνικού Ταμείου Υδρογονανθράκων. Πρόκειται για ένα Ταμείο που θα ενισχύσει τα επιχειρήματα της Κυπριακής Κυβέρνησης στο διεθνές πεδίο ως προς το διαμοιρασμό των εσόδων σε όλους του πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας ακριβοδίκαια και με προοπτική τις μελλοντικές γενιές στο νησί. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στη Λευκωσία ασκήθηκαν ασφυκτικές πιέσεις κυρίως από την Ε.Ε. για την ψήφιση της σχετικής νομοθεσία έτσι ώστε να εκλείψουν τα επιχειρήματα της τουρκικής πλευράς ότι η ε/κ πλευρά, αν και υπήρξε σχετική συμφωνία για τον διαμοιρασμό των εσόδων από την εποχή Χριστόφια, κωλυσιεργούσε σκόπιμα. Μάλιστα, το ζήτημα ήγειρε στον πρόεδρο Αναστασιάδη ο Γάλλος ομόλογός του κατά την εδώ επίσκεψή του πρόσφατα με αποτέλεσμα το νομοσχέδιο να πάρει τον δρόμο προς τη Βουλή τάχιστα.
Απ’ το Ελσίνκι έρχομαι και στην κορφή μια Γιάλτα
Ο δρόμος για την ανάληψη από τον Δυτικό Συνασπισμό της πρωτοκαθεδρίας στην Ανατολική Μεσόγειο αρχικά άνοιξε από τον περασμένο Ιούλιο στο προεδρικό μέγαρο της Φιλανδίας. Πρόκειται για εκτίμηση ξένης δημοσιογραφικής πηγής που συμμερίζεται σε μεγάλο βαθμό πληροφορίες ρωσικής πηγής με γνώση του παρασκηνίου. Ήταν στις 16 Ιουλίου 2018 που πραγματοποιήθηκαν οι δύο γύροι συνομιλιών ανάμεσα στον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στο Ελσίνκι. Στον πρώτο γύρο οι δύο άνδρες συναντήθηκαν κατ’ ιδίαν, ενώ στον δεύτερο συμμετείχαν οι υπουργοί Εξωτερικών και άλλοι στενοί τους συνεργάτες. Το κλίμα ήταν έως και θερμό και οι δύο ηγέτες τόνισαν δημοσίως ότι είναι προς το συμφέρον των λαών τους να έχουν στενότερη συνεργασία, από τη οποία θα μπορούσαν να ωφεληθούν και οι υπόλοιπες χώρες.
Στο πλαίσιο αυτό, φέρεται συζητήθηκαν όλα τα σοβαρά ζητήματα του πλανήτη και σε μια «σύγχρονη Γιάλτα» έγινε και ο νέος διαμοιρασμός σφαιρών επιρροής (βλ. συμφερόντων). Οι ίδιες πηγές επιμένουν ότι ο Τραμπ αναγνώρισε ότι η Συρία είναι πλέον σφαίρα επιρροής της Ρωσίας, ενώ ο Πούτιν συμφώνησε ότι το πάνω χέρι στη Ανατολική Μεσόγειο θα έχει η Δυτική Συμμαχία με τις ΗΠΑ στην πρωτοκαθεδρία. Ωστόσο, εσχάτως η Μόσχα έλαβε έχει ήδη ένα μικρό μερίδιο από την πίτα των υδρογονανθράκων της Μεσογείου, αφού η κρατική Ροζνέφτ αγόρασε από την Αίγυπτο το 20% του κοιτάσματος «Ζορ».
