ΚΥΠΕ
Η προστασία του περιβάλλοντος, αν αποτελέσει προτεραιότητα τόσο στην καθημερινότητα των πολιτών όσο και στην εφαρμογή της μέσα από την πολιτική του κράτους, μπορεί να αποφέρει χρήματα για τον πολίτη και το κράτος, και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, επισημαίνει η Επίτροπος Περιβάλλοντος Ιωάννα Παναγιώτου.
Σε συνέντευξή της στο ΚΥΠΕ, η κ. Παναγιώτου αναφέρει ότι ο Κύπριος πολίτης δεν είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος στα θέματα περιβάλλοντος, πράγμα που φαίνεται και από τις στατιστικές της ΕΕ, σημειώνοντας ότι από το 2015 η ανακύκλωση θα είναι υποχρεωτική.
Δραστηριότητες Γραφείου
Ερωτηθείσα για τις δραστηριότητες που έχουν προγραμματιστεί για το 2014 από το Γραφείο της, η κ. Παναγιώτου αναφέρει ότι "θα συνεχίσουμε την εκστρατεία δημιουργίας βιολογικών λαχανόκηπων σε συνεργασία με τον οργανισμό REACTION Youth for the Prevention (μη κερδοσκοπικός οργανισμός)".
"Η εκστρατεία περιλαμβάνει τη δημιουργία λαχανόκηπων σε νοικοκυριά συμπολιτών μας που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Πιστεύουμε ότι η πρωτοβουλία αυτή είναι πρωτοποριακή και θα αγκαλιαστεί από την κοινωνία γιατί, πέρα από την παραγωγή λαχανικών για την οικογένεια, η ενασχόληση με τον κήπο μπορεί να δώσει τεράστια ψυχολογική ώθηση σε άτομα που είναι άνεργοι ή νοιώθουν ότι δεν μπορούν να προσφέρουν αρκετά στην οικογένεια τους", σημειώνει.
Η κ. Παναγιώτου αναφέρει ότι υιοθετούνται και δύο νέες εκστρατείες, εξηγώντας ότι "η μία αφορά τη γνωριμία και την προστασία των θαλασσών και των ακτών της Κύπρου και η δεύτερη αφορά την εκστρατεία για εξοικονόμηση ενέργειας στα νοικοκυριά".
"Συνεχίζουμε βέβαια τις παρουσιάσεις περιβαλλοντικών θεμάτων, όπως είναι η διαχείριση αποβλήτων, τα πράσινα επαγγέλματα και άλλα, σε σχολεία σε συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο του Υπουργείου Παιδείας. Η δράση αυτή είναι πολύ αποδοτική και ευχαριστώ πολύ το Υπουργείο Παιδείας για τη συνεργασία. Το 2013, εκτός από τη δημιουργία των παρουσιάσεων τις οποίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα μας www.ec.gov.cy, πραγματοποιήθηκαν 60 περίπου παρουσιάσεις σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, από τα νηπιαγωγεία μέχρι τα πανεπιστήμια", προσθέτει.
Σε ερώτηση πώς επηρεάζεται η υλοποίηση του προγράμματος του Γραφείου της από την οικονομική κρίση, η κ. Παναγιώτου αναφέρει ότι "δεν το επηρεάζει ιδιαίτερα, αφού όλες οι δράσεις γίνονται από το ίδιο το Γραφείο και/ή σε συνεργασία με άλλους φορείς".
"Θα πρέπει να αναφέρω ότι το Γραφείο Επιτρόπου Περιβάλλοντος δεν έχει δικό του προϋπολογισμό. Για οποιανδήποτε ανάγκη αποτεινόμαστε στο λογιστήριο του Προεδρικού για έγκριση", εξηγεί.
Αναφερόμενη στο ρόλο των διάφορων οργανώσεων, εθελοντικών και μη, στην υλοποίηση του προγράμματος του Γραφείου της, η κ. Παναγιώτου σημειώνει ότι "ο ρόλος των φορέων, οργανώσεων και της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι πολύ κομβικός, αφού σημαντική προϋπόθεση για την επιτυχία μιας εκστρατείας είναι η συμμετοχή της ίδιας της κοινωνίας των πολιτών".
Εκστρατείες
Αναφερόμενη στην εκστρατεία Let`s Do It Cyprus!, η κ. Παναγιώτου σημειώνει ότι αποτελεί "μέρος της καμπάνιας Let’s do it World!, μίας παγκόσμιας εκστρατείας καθαρισμού, που στόχο έχει να απαλλάξει τις φυσικές περιοχές του κόσμου από σκουπίδια", προσθέτοντας ότι "είναι το μεγαλύτερο εθελοντικό πρόγραμμα και η μεγαλύτερη κίνηση πολιτών που έχει οργανωθεί ποτέ στον κόσμο".
"Σήμερα, στο Let’s do it World! συμμετέχουν πέραν των 100 χωρών, ανάμεσά τους και η Κύπρος. Δυστυχώς, η Κύπρος θεωρείται μια χώρα γεμάτη σκουπίδια, ενώ οι Κύπριοι παράγουν δύο κιλά σκουπίδια την ημέρα, τοποθετώντας την Κύπρο στην 1η θέση όσον αφορά την κατά κεφαλήν παραγωγή σκουπιδιών στην ΕΕ. Η ετήσια παραγωγή ανά άτομο ανέρχεται στα 691 κιλά (στοιχεία 2010). Αυτή την πραγματικότητα οφείλουμε να την αλλάξουμε. Στόχος μας είναι να καθαρίσουμε την Κύπρο και να την διατηρήσουμε καθαρή για πάντα", αναφέρει.
Όσον αφορά τις εκστρατείες ενημέρωσης στα σχολεία, η κ. Παναγιώτου σημειώνει ότι περιλαμβάνουν "δράσεις ή παρουσιάσεις με θέμα την αειφόρο ανάπτυξη και τον αστικό σχεδιασμό, την αειφόρο παραγωγή και κατανάλωση, τη βιοκαλλιέργεια, τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα από τη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την ενέργεια και ατμοσφαιρική ρύπανση, τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, το οικολογικό αποτύπωμα της κατανάλωσης, την καλλιέργεια και χρήση των βοτάνων, και άλλα".
"Μέσα από αυτές τις δράσεις δημιουργούμε περιβαλλοντική συνείδηση. Για τη δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης χρειάζεται πρώτα να γνωρίζουμε και μετά όντας γνώστες να υιοθετούμε πράσινες πρακτικές στην καθημερινότητά μας", αναφέρει.
Όσον αφορά την εκστρατεία για κήρυξη της Κύπρου ως χώρα ελεύθερη από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, η κ. Παναγιώτου αναφέρει ότι η εκστρατεία, η οποία συντονίζεται από το Γραφείο της και στην οποία συμμετέχουν 18 οργανώσεις, έχει καταγράψει στόχους, όπως "να κηρυχθεί η Κύπρος χώρα ελεύθερη από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς" και "να προωθηθεί, επεκταθεί και ενισχυθεί η καλλιέργεια κτηνοτροφικών φυτών κατάλληλων για παραγωγή ζωοτροφών απαλλαγμένων από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς".
Άλλοι στόχοι είναι "να προχωρήσει το Υπουργείο Γεωργίας στο σχεδιασμό του αναγκαίου κρατικού σήματος που να χρησιμοποιείται στη συσκευασία των ζωικών προϊόντων που έχουν παραχθεί χωρίς χρήση μεταλλαγμένων ζωοτροφών γιατί το ψάρι, το κρέας, τα αυγά, και τα γαλακτοκομικά προϊόντα που καταναλώνουμε, μπορεί να προέρχονται από ζώα που έχουν τραφεί με μεταλλαγμένες ζωοτροφές χωρίς να το γνωρίζουμε" και "να προωθηθεί η οικολογική γεωργία και κτηνοτροφία".
"Συζητήθηκε στις 7 Ιουνίου 2013 στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος η πρόταση νόμου που κατάθεσε το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών και αφορά την κήρυξη της Κύπρου σε χώρα ελεύθερη από καλλιέργειες γενετικά τροποποιημένων φυτών. Κατά την άποψή μου, παρά τα νομικά κολλήματα που πιθανόν να υπάρξουν από πλευράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ψήφιση αυτής της πρότασης νόμου θα δώσει στους Κύπριους αγρότες μεγάλο πλεονέκτημα, αφού θα μπορούν να προωθούν καλύτερα τα προϊόντα τους στην ευρωπαϊκή αγορά, ως ποιοτικά ανώτερα. Η πρόταση θα επανέλθει για συζήτηση", αναφέρει.
Προσθέτει ότι "εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν και φέτος το Μάιο στα πλαίσια της παγκόσμιας εκστρατείας κατά της Monsanto".
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Ερωτηθείσα για τη λειτουργία των αιολικών πάρκων, η κ. Παναγιώτου αναφέρει ότι "στην Κύπρο υπάρχουν εγκατεστημένα, μέχρι το τέλος του 2013, πέντε αιολικά πάρκα (Ορείτες, Αλέξιγρος, Αγία Άννα, Κόσιη και Καμπί), που βρίσκονται σε πλήρη λειτουργία με εγκατεστημένη ισχύ 146,7 MW", προσθέτοντας ότι "ο μέσος όρος της ετήσιας παραγωγής ανά εγκατεστημένο αιολικό πάρκο είναι 1,551,999 την ώρα".
Όσον αφορά τα πάρκα με ηλιακούς συλλέκτες, αναφέρει ότι "σήμερα υπάρχουν σε λειτουργία πάρκα που εντάσσονται σε σχέδια χορηγιών του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού", προσθέτοντας ότι "είναι εγκατεστημένα 1.712 φωτοβολταϊκά συστήματα με εγκατεστημένη ισχύ 30,6MW" και ότι "ο μέσος όρος της ετήσιας παραγωγής ανά εγκατεστημένο φωτοβολταϊκό σύστημα είναι 100,1 την ώρα".
Για την ανταπόκριση των πολιτών στις εκστρατείες και τα προγράμματα της Κυβέρνησης για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η κ. Παναγιώτου αναφέρει ότι "η ανταπόκριση του κοινού για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε οικίες το 2013 ήταν 2.992 αιτήσεις από μη ευάλωτους συνολικής δυναμικότητας 8.860 kW, 1.899 αιτήσεις από ευάλωτους καταναλωτές και εγκρίθηκαν οι 1.886 συνολικής δυναμικότητας 5.281kW, και 23 αιτήσεις από τοπικές αρχές".
"Μέχρι τον Ιανουάριο του 2014 υπέβαλαν αίτηση και σχέδια προς το ΔΣΔ, για έλεγχο της εγκατάστασης, 1.940 αιτητές εκ των οποίων είχαν συνδεθεί 1.494 (1.357 χωρίς χορηγία,133 με χορηγία και 4 Τοπικές Αρχές)", προσθέτει.
Σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί από την ΕΕ, η κ. Παναγιώτου αναφέρει ότι "στόχος της ΕΕ μέχρι το 2020 είναι το συνολικό μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη συνολική κατανάλωση ενέργειας να φτάσει στο 13% και για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας να φτάσει στο 16%".
"Εμείς μέχρι στιγμής στο σύνολο της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχουμε φτάσει στο 10% και για την παράγωγη ηλεκτρικής ενέργειας είμαστε στο 5,5%", σημειώνει.
Ανακύκλωση
Ερωτηθείσα σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η Κύπρος όσον αφορά την ανακύκλωση, η κ. Παναγιώτου αναφέρει ότι "οι στατιστικές δείχνουν ότι ο ρυθμός ανακύκλωσης χρόνο με το χρόνο αυξάνεται".
"Σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος Περιβάλλοντος, το ποσοστό ανακύκλωσης για τα οικιακά απόβλητα το 2010 ανήλθε στο 20,3% και το 2011 στο 22,4%, για το 2012 ακόμη δεν έχει ανακοινωθεί επίσημο ποσοστό. Επιπλέον, το ποσοστό ανακύκλωσης συσκευασιών με βάση την ετήσια έκθεση της Greendot για το 2012 ανήλθε σε 61.33% και για το 2013 αναμένεται να αυξηθεί", προσθέτει.
Όσον αφορά τα αποτελέσματα εκστρατειών για ευαισθητοποίηση των πολιτών για την ανακύκλωση, η κ. Παναγιώτου σημειώνει ότι "οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης πολιτών έχουν αποδώσει, αλλά χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια", προσθέτοντας ότι "οι πολίτες χρειάζονται συνεχή ενημέρωση για τα περιβαλλοντικά θέματα".
Αναφέρει, επίσης, ότι "σε γενικές γραμμές οι κάδοι ανακύκλωσης χρησιμοποιούνται σωστά και είναι καθαροί, υπάρχουν όμως κάποια μπερδέματα ως προς τον τρόπο διαχωρισμού των υλικών και ποια υλικά συλλέγονται, για παράδειγμα το κουτάκι του γιαουρτιού δεν συλλέγεται και όμως το βρίσκουμε μέσα στα σακούλια του PMD, και αυτό μπορεί να συμβαίνει και με το χαρτί".
Προσθέτει ότι "στους δήμους όλα τα νοικοκυριά έχουν ενημερωθεί για την ανακύκλωση, η οποία άρχισε πρώτα με τις γνωστές νησίδες της Greendot και μετά με τη συλλογή του πλαστικού και αλουμινίου στις άσπρες σακούλες και του χαρτιού στις καφέ, από πόρτα σε πόρτα", και ότι "στις κοινότητες δεν υπάρχει ακόμη υποδομή και/ή σύστημα ξεχωριστής διαλογής".
Σε ερώτηση τι υπολείπεται και πώς μπορεί να επιτευχθεί, η κ. Παναγιώτου εξηγεί ότι "αυτό που υπολείπεται είναι η εφαρμογή συστήματος ανακύκλωσης και σωστής διαχείρισης των οικιακών αποβλήτων σε όλη την Κύπρο", προσθέτοντας ότι "θα πρέπει να λειτουργήσουν τα Πράσινα Σημεία και να εφαρμοσθεί η συλλογή των ανακυκλώσιμων από πόρτα σε πόρτα".
"Η διαλογή στην πηγή, η δημιουργία των Πρασίνων Σημείων και η κομποστοποίηση μπορούν να λειτουργήσουν πολύ θετικά για την ανακύκλωση και ορθή διαχείριση όλων των υλικών και προϊόντων, ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές. Σαφώς για να επιτευχθούν όλα αυτά καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει και η ενημέρωση των πολιτών. Η συνεχής και συστηματική ενημέρωση βοηθά στην ευαισθητοποίηση του κοινού είτε αυτοί ζουν στην πόλη είτε στο χωριό", αναφέρει.
Η κ. Παναγιώτου προσθέτει ότι στην Κύπρο συλλέγονται πολλά ανακυκλώσιμα υλικά, πέραν των χάρτου, μετάλλου, πλαστικού και γυαλιού, και ότι "μέσα στην κατηγορία των ανακυκλώσιμων υλικών εντάσσονται και τα οργανικά απόβλητα, τα ορυκτέλαια, μεγάλα απορρίμματα, όπως μεταχειρισμένα αυτοκίνητα, ηλεκτρονικοί υπολογιστές και άλλες ηλεκτρικές-ηλεκτρονικές συσκευές, μπαταρίες, τηγανέλαια κ.λπ."
"Εξ όσων γνωρίζω, υπάρχουν πολλές εταιρείες ανακύκλωσης, οι οποίες συλλέγουν τα υλικά, όμως δεν ανακυκλώνονται εδώ, στέλλονται στο εξωτερικό για επεξεργασία και ανακατασκευή", αναφέρει.
Ερωτηθείσα εάν υπάρχει ιδιωτικό ή άλλο ενδιαφέρον για δημιουργία σταθμών ανακύκλωσης στην Κύπρο, η κ. Παναγιώτου σημειώνει ότι "υπάρχει ενδιαφέρον, όμως κατά την άποψη μου η Πολιτεία θα πρέπει να φροντίσει για τη στήριξη δημιουργίας τέτοιων υποδομών".
Για το τι μπορεί να περιμένει κανείς στο μέλλον, η κ. Παναγιώτου επισημαίνει ότι "στο μέλλον αναμένουμε ότι θα επιτύχουμε τους στόχους που μας θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση με μεγαλύτερη ευκολία από ό,τι σήμερα".
"Ο κόσμος θα ανταποκρίνεται με μεγαλύτερη ευκολία στην ανακύκλωση και σίγουρα θα μειώσουμε τους όγκους των αποβλήτων μας στο 50% μέχρι το 2020, όπως καθορίζει και η ευρωπαϊκή Οδηγία. Επίσης, από το 2015 η ανακύκλωση θα είναι υποχρεωτική", σημειώνει.
Κομποστοποίηση και βιολογικές αποχετεύσεις
Όσον αφορά την κομποστοποίηση, η κ. Παναγιώτου αναφέρει ότι "δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής επίσημος υπολογισμός των νοικοκυριών που κομποστοποιούν".
"Αυτό που γνωρίζω είναι ότι κάποιοι δήμοι και κοινότητες έχουν ξεκινήσει πειραματικά αυτή την προσπάθεια", προσθέτει.
Όσον αφορά τις βιολογικές αποχετεύσεις, η κ. Παναγιώτου σημειώνει ότι "υπάρχουν σχέδια, όμως παρατηρείται καθυστέρηση αφού αρκετά αποχετευτικά συστήματα, λόγω έλλειψης ρευστότητας και δημοσιονομικών πόρων που αντιμετωπίζει το κράτος, δεν είναι σε θέση να καταβάλει το μερίδιο που του αναλογεί για να αρχίσουν τα έργα".
Πράσινα Σημεία
Όσον αφορά τα Πράσινα Σημεία, η κ. Παναγιώτου εξηγεί ότι "το Πράσινο Σημείο είναι ένας χώρος, όπου ο κάθε πολίτης θα μπορεί να μεταφέρει διάφορα ογκώδη υλικά, προς επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση".
"Έπιπλα, μεταλλικά αντικείμενα, ρούχα, κ.λπ. είναι ορισμένα από τα είδη που θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν με σκοπό να μοιραστούν μετά στα διάφορα ρεύματα ανακύκλωσης", αναφέρει.
Προσθέτει ότι "σήμερα δεν λειτουργούν οργανωμένα Πράσινα Σημεία" και ότι "πρόκειται για μια παρέμβαση που θα βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής της τοπικής κοινωνίας".
"Τα υλικά αυτά σήμερα είτε τοποθετούνται από τους πολίτες στους κάδους με τα υπόλοιπα οικιακά απόβλητα, είτε τα εναποθέτουν κυρίως παράνομα στην ύπαιθρο. Το φαινόμενο αυτό εντοπίζεται τόσο σε δήμους όσο και σε κοινότητες και εκτιμάται ότι θα επιλυθεί σε σημαντικό βαθμό από τη στιγμή που θα γνωρίζουν οι πολίτες ότι πλέον θα υπάρχουν χώροι για να εναποθέτουν τα «άχρηστα» γι` αυτούς αντικείμενα", σημειώνει.
Αναφέρει, επίσης, ότι "μέχρι τα μέσα του έτους 2015 θα έχουν ολοκληρωθεί 33 Πράσινα Σημεία".
Δεν είμαστε ευαισθητοποιημένοι
Όσον αφορά την ευαισθητοποίηση των Κύπριων πολιτών, η κ. Παναγιώτου σημειώνει ότι "ο Κύπριος πολίτης δεν είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος στα θέματα περιβάλλοντος".
"Αυτό φαίνεται και από τις στατιστικές της ΕΕ, οι οποίες καταδεικνύουν ότι το ποσοστό των Κυπρίων πολιτών που δηλώνει ότι για αυτόν τα θέματα περιβάλλοντος αποτελούν προτεραιότητα κυμαίνεται από 1% μέχρι 2%", εξηγεί η κ. Παναγιώτου.
Μήνυμα προς τους πολίτες
Σε μήνυμα της προς τους πολίτες, η κ. Παναγιώτου αναφέρει ότι "είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η προστασία του περιβάλλοντος και γενικότερα η οικολογία συνδέεται άμεσα με την οικονομία".
"Η πράσινη ανάπτυξη αναφέρεται στην οικονομική ανάπτυξη, που σχεδιάζεται και υλοποιείται έχοντας πάντα στο επίκεντρο την προστασία του περιβάλλοντος. Η πράσινη ανάπτυξη αποτελεί τη νέα πρωτοποριακή εναλλακτική πρόταση, στην οποία το περιβάλλον δεν αποτελεί απλώς έναν τομέα, αλλά τον πυρήνα κάθε αναπτυξιακού σχεδίου του κράτους. Στηρίζεται, επίσης, στην πράσινη παιδεία, που προϋποθέτει περιβαλλοντική εκπαίδευση σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες", αναφέρει.
Προσθέτει ότι "η πράσινη ανάπτυξη θα αποφέρει χιλιάδες θέσεις εργασίας (Greenpeace)".
"Εκτιμάται ότι μόνο στους κλάδους των τεχνολογιών πράσινης ενέργειας απασχολούνται διεθνώς περί τα 2,5 εκατ. άτομα (440.000 στα αιολικά, 190.000 στα φωτοβολταϊκά, 625.000 στα ηλιοθερμικά και πάνω από ένα εκατομμύριο στα βιοκαύσιμα και τη βιομάζα). Οι τάσεις μάλιστα στους τομείς αυτούς είναι εντόνως αυξητικές. Οι πράσινες αγορές εξοικονόμησης ενέργειας, ανακύκλωσης και διαχείρισης αποβλήτων, εξοικονόμησης και διαχείρισης νερού και πράσινων μεταφορών εκτιμάται ότι έχουν σήμερα κύκλο εργασιών περί το €1 τρισεκατομμύριο και θα αγγίξουν τα, €2 τρισεκατομμύρια έως το 2020 (Greenpeace)", σημειώνει.
Η κ. Παναγιώτου επισημαίνει ότι "η προστασία του περιβάλλοντος, αν αποτελέσει προτεραιότητα τόσο στην καθημερινότητα μας (με την εξοικονόμηση ενέργειας, την ανακύκλωση, την πράσινη κατανάλωση κλπ) όσο και στην εφαρμογή της μέσα από την πολιτική του κράτους, μπορεί να αποφέρει χρήματα στην τσέπη μας, στα ταμεία του κράτους και νέες θέσεις εργασίας".
