Ρόλο πυροσβέστη στις έντονες διαφωνίες των δύο ηγετών για τα επόμενα βήματα του Κυπριακού αναλαμβάνουν τα Η.Ε. Με μία προσέγγιση βήμα προς βήμα, θα επιχειρήσουν τον Αύγουστο να διαμορφώσουν πλαίσιο επί του οποίου θα μπορεί να ξεκινήσει η 3η φάση συνομιλιών στις 2 Σεπτεμβρίου.
Η προοπτική αυτή είναι
τώρα περίπου ανύπαρκτη από τη στιγμή που ο Ντ. Έρογλου έχει απορρίψει δύο προτάσεις του Ν. Αναστασιάδη για καταγραφή και κατηγοριοποίηση των θέσεων των πλευρών στις βασικές πτυχές του προβλήματος. Τα Η.Ε. αντιλαμβάνονται ότι χωρίς να ξεκαθαρίσει η μεθοδολογία, σε ποια θέματα δηλαδή θα πρέπει να δοθεί η έμφαση για συγκλίσεις, η τρέχουσα διαδικασία κινδυνεύει με κατάρρευση.
Εξέλιξη που δεν επιθυμεί κανείς στη διεθνή κοινότητα, ειδικά τώρα που όλοι περιμένουν να διαπιστώσουν κατά πόσο η Τουρκία θα εκπληρώσει τις υποσχέσεις της για σημαντικές κινήσεις στο Κυπριακό μετά τις προεδρικές του Αυγούστου και την αναμενόμενη ανάδειξη Ερντογάν στο ύπατο αξίωμα.
Με αυτή τη λογική, από τον Σεπτέμβριο θα εντατικοποιηθεί και η διαδικασία διορισμού νέου ειδικού συμβούλου του γ.γ. στο Κυπριακό, στη θέση του Α. Ντάουνερ. Στόχος, να στηθεί η σκακιέρα και να είναι όλα έτοιμα ώστε μετά και τις «προεδρικές» του Απριλίου στα Κατεχόμενα να γίνει μία τελική προσπάθεια για λύση με ορίζοντα κατάληξης το τέλος του 2015.
Πάγωσε το τραπέζι
Η διάθεση όλων όσοι βρίσκονταν στη συνάντηση Αναστασιάδη – Έρογλου την περασμένη Πέμπτη έπεσε κυριολεκτικά στο ναδίρ. Η κρίσιμη στιγμή ήλθε όταν κατέστη σαφές ότι οι δύο πλευρές αδυνατούσαν να συνεννοηθούν όχι μόνΟ στο πώς θα συνεχίσουν τη διαπραγμά- τευση, αλλά και στο ποιας χαμηλής πολιτικής μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης θα μπορούσαν να προωθήσουν από κοι-
νού. Προηγουμένως είχε σταθεί αδύνατο να βρουν κοινό λεκτικό για να εκδώσουν κοινή ανακοίνωση για το θέμα των αγνοουμένων. Το κλίμα ήταν ήδη βαρύ, όταν η συζήτηση ήλθε στη μεθοδολογία και το τρίπτυχο Αναστασιάδη. Την πρόταση δηλαδή να καταγραφούν οι θέσεις των δύο πλευρών σε τρεις κατηγορίες. Στ θέματα όπου υπάρχουν συγκλίσεις, στις
πτυχές που οι διαπραγματευτές είναι κοντά και στα ζητήματα όπου οι αποκλίσεις είναι μεγάλες.
Ο κ. Έρογλου δεν δέχθηκε την πρόταση, υποστηρίζοντας ότι αν ξεκινήσουν νέα καταγραφή θα χαθούν οι παλιές συγκλίσεις που είχαν επιτευχθεί στην προηγούμενη διαπραγμάτευση, επί Δ. Χριστόφια. Ο Τ/κ ηγέτης δεν άλλαξε γνώμη, ούτε όταν ο Πρόεδρος του επεσήμανε ότι επί των παλαιοτέρων συγκλίσεων (στα 31 έγγραφα Χριστόφια – Ταλάτ και στο έγγραφο Ντάουνερ), η ε/κ έχει καταγράψει 29 σημεία με τα οποία οι τ/κ προτάσεις δεν συνάδουν. Ο κ. Αναστασιάδης πρότεινε τότε να πάρουν οι
διαπραγματευτές το κοινό ανακοινωθέν της 11 Φεβρουαρίου και τις προτάσεις που έχουν τώρα υποβληθεί στο τραπέζι και να επιχειρήσουν τη σύγκριση ώστε να διαπιστωθούν οι συγκλίσεις και οι διαφωνίες.
Ούτε αυτό δέχθηκε ο κ. Έρογλου. Εξέφρασε επιφυλάξεις για το ανακοινωθέν, ειδικά για τις αναφορές στον ρόλο της Ε.Ε., δίνοντας την εντύπωση ότι οι διαφωνίες του είναι ευρύτερες. Αποτέλεσμα ήταν να παρέμβει η κ. Μπάτενχαϊμ και να θυμίσει ότι η κοινή διακήρυξη δεσμεύει όλες τις πλευρές και τα Η.Ε. Η δυσκολία στη συζήτηση εκνεύρισε τον Πρόεδρο, που χτύπησε το χέρι στο τραπέζι. Η ε/κ πλευρά διαψεύδει δημοσιεύματα στον τ/κ τύπο της Παρασκευής που υποστήριζαν ότι ο κ. Αναστασιάδης πέταξε και τα γυαλιά του στο τραπέζι, μίλησε άσχημα στην ομάδα του και σηκώθηκε να φύγει δύο φορές. Ένα διάλειμμα πάντως στη συζήτηση κρίθηκε απαραίτητο για να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Η συνάντηση συνεχίστηκε, αλλά αποτέλεσμα δεν υπήρξε ούτε στα ΜΟΕ. Η τ/κ πλευρά ζητά το άνοιγμα της Λεύκας,αλλά δεν δέχεται να ανοίξει ταυτόχρονα σημείο διέλευσης στην Αθηένου, προφανώς λόγω αντιδράσεων του τουρκικού στρατού.
Η προοπτική
Το βράδυ της Πέμπτης και μετά την ενημέρωση του Συμβουλίου Ασφαλείας από τη Λίζα Μπάτενχαϊμ, η γενική εντύπωση ήταν πως οι συνομιλίες θα πάνε για τα καλά διακοπές, αν δεν υπάρξει μία τονωτική ένεση. Από τις προτάσεις για όλα τα θέματα που έχουν κατατεθεί στο τραπέζι, εκτιμάται ότι μπορεί να υπάρξουν συγκλίσεις στο 70% ή και 80% των θε-
μάτων. Για παράδειγμα, στο συνταγματικό υπάρχουν έτοιμες συγκλίσεις που αφορούν τις εξουσίες της κεντρικής κυβέρνησης, την ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα και το κατάλοιπο εξουσίας.
Σε πρώτο στάδιο λοιπόν αποφασίστηκε να εκμεταλλευθεί η ομάδα του ΟΗΕ στη Λευκωσία τον Αύγουστο, ώστε να καταστεί δυνατή συναντίληψη στη μεθοδολογία και να οριστούν οι πτυχές επί των οποίων θα συνεχιστεί η διαπραγμάτευση μετά και τη συνάντηση των ηγετών στις 2 Σεπτεμβρίου. Το εγχείρημα, όπως είναι σήμερα τα πράγματα, δεν είναι εύκολο, αλλά αποτελεί προϋπόθεση για να δοθεί χρόνος περίπου δύο ή τριών μηνών στην Τουρκία να εκλέξει τον Ταγίπ Ερντογάν. Στο ίδιο διάστημα θα επιδιωχθεί ο διορισμός νέου ειδικού συμβούλου του γ.γ. του ΟΗΕ στο Κυπριακό, ένα αίτημα που έθεσε την Πέμπτη η πλειοψηφία των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, διορισμός που θεωρείται απαραίτητος, καθώς θα αναλάβει να διατηρεί δημιουργικό τον διάλογο στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και να διαβουλεύεται με την Τουρκία, την Ελλάδα και τη διεθνή κοινότητα. Με αυτά τα βήματα διατηρείται μία δυναμική στη διαδικασία και παρέχεται η βάση για την τελική ώθηση της τρέχουσας προσπάθειας λύσης μετά τον Απρίλιο του 2015 και τις προεδρικές εκλογές στα Κατεχόμενα.
Εκνευρισμός στο περιβάλλον Έρογλου
Του Νίκου Στέλγια
Το περιβάλλον Έρογλου δεν κρύβει τον προβληματισμό του έναντι των τοποθετήσεων Αναστασιάδη στο τραπέζι των συνομιλιών και για το μέλλον των συνομιλιών, αφού όπως σημειώνεται ο στόχος της ε/κ πλευράς είναι η επανεξέταση όλων των συγκλίσεων
και συμφωνηθέντων. Αναλύοντας την τελευταία, όπως είπε, «επεισοδιακή» συνάντηση των δύο ηγετών, καλά πληροφορημένη τ/κ πηγή της «Κ» από το ίδιο περιβάλλον τονίζει ότι η ηγεσία Έρογλου αδυνατεί να κατανοήσει τα αίτια τα οποία κρύβονται πίσω από τους υψηλούς τόνους που χρησιμοποίησε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης. «Είχαμε συμφωνή-σει στα 2,5 από 3 κύρια ζητήματα, τα οποία συζητούσαν οι δύο διαπραγματευτές.
Ξαφνικά, ο κ. Αναστασιάδης σηκώθηκε όρθιος, ύψωσε τον τόνο της φωνής του και έθεσε ζήτημα επανεξέτασης όλων των συγκλίσεων των περιόδων Χριστόφια-Ταλάτ και Χριστόφια-Έρογλου», αναφέρει η εν λόγω τ/κ πηγή και συνέχισε: «Μάλιστα, προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα, ο ηγέτης της ε/κ πλευράς πρότεινε και συγκεκριμένη μεθοδολογία για την επανεξέταση των συγκλίσεων η οποία απορρίφθηκε από την τ/κ πλευρά». Η ίδια πηγή αναφέρει ότι συζητήθηκαν και 8 ΜΟΕ, ωστόσο ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αρνήθηκε να δώσει τη συγκατάθεσή του για τα δύο από αυτά: την αποναρκοθέτηση και την έναρξη λειτουργίας γραμμής τουριστικής κρουαζιέρας, η οποία θα συνδέσει Τουρκία και Ελλάδα με τα λιμάνια της Κύπρου, ζητώντας ανTαλλάγματα. Σε ό,τι αφορά το μέλλον των συνομιλιών, η ίδια πηγή επιμένει ότι έχει έρθει η ώρα για την έναρξη διαδικασίας πάρε-δώ- σε, στην οποία οι δύο πλευρές θα ανοίξουν όλα τα χαρτιά τους, σημειώνοντας ότι η τ/κ πλευρά εξακολουθεί να αναδεικνύει την ανάγκη εκπλήρωσης πολλών ακόμη προϋποθέσεων πριν από την έναρξη της νέας περιδου και τη συνάντηση των δύο ηγετών στις 2
Σεπτεμβρίου.
