Αν και με κάποιες μικρές καθυστερήσεις, η κυβέρνηση προχωρά στην περαιτέρω εφαρμογή του σχεδίου «Εγγυήσεις για τη Νεολαία» (Youth Guarantee - YG), καθώς εντός ημερών αναμένεται να ανακοινωθεί δημόσια προσφορά για αγορά συμβουλευτικών υπηρεσιών για καθοδήγηση ανέργων μακροχρόνιου ορίζοντα. Η προσφορά θα αφορά σε άνοιγμα 40 θέσεων για συμβούλους, των οποίων οι υπηρεσίες θα αγοραστούν για δυο χρόνια. Τα άτομα που θα επιλεχθούν, θα τοποθετηθούν στα διάφορα επαρχιακά γραφεία από όπου θα κληθούν να παρέχουν καθοδήγηση σε πολίτες που είναι μακροχρόνια άνεργοι. Το κόστος της εν λόγω δημόσιας προσφοράς θα ανέλθει στο 1,5 εκατ. ευρώ, ποσό που θα καλύψει αρχικά το Υπουργείο Εργασίας και μετέπειτα θα αιτηθεί από το Ταμείο της Νεανικής Πρωτοβουλίας για την Απασχόληση (Youth Employment Initiative – YEI) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, που στηρίζουν την υλοποίηση του YG.
Εξάλλου, μια σειρά από προγράμματα στο πλαίσιο του YG έχουν ήδη δρομολογηθεί και υλοποιούνται, καθώς μέχρι στιγμής έχουν εγκριθεί 8,5 εκατ. ευρώ για την χρηματοδότηση ενεργειών YEI. Επίσης, 1,2 εκατ. ευρώ έχουν διατεθεί μέσα στο πλαίσιο ανεύρεσης και επανένταξης μη εγγεγραμμένων ανέργων, για το οποίο πρόγραμμα το υπουργείο Εργασίας συνεργάζεται στενά με το υπουργείο Παιδείας για να εντοπιστούν αυτά τα άτομα. Προσθέτως, ο Οργανισμός Νεολαίας διαθέτει 300 χιλιάδες ευρώ προς υποστήριξη νεανικής επιχειρηματικότητας. Παράλληλα, τρέχει και έργο μηχανογράφησης που θα παρέχει στήριξη, μέσω παρακολούθησης και αξιολόγησης, στις προσπάθειες εξάλειψης της νεανικής ανεργίας. Πρόκειται για ένα σύνολο 14,5 εκατ. ευρώ από τα συνολικά 23,2 εκατ. ευρώ που είναι διατεθειμένα στο γενικότερο πλαίσιο του YG. Από τα 23,2 εκατ. ευρώ, τα 11,6 εκατ. ευρώ χορηγούνται από το ταμείο του ΥΕΙ και τα άλλα 11,6 εκατ. από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και πρόκειται για ποσό (τα 11,6 του ΕΚΤ) που ουσιαστικά καταβάλλει η Κύπρος (με κάποια ελάφρυνση λόγω μνημονίου). Ερωτηθείσα για τα χρονοδιαγράμματα που έχει η Κυπριακή Δημοκρατία για να απορροφήσει τα πιο πάνω κονδύλια, η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ζέτα Αιμιλιανίδου, δήλωσε στην «Κ» ότι για τα πρώτα 11,6 εκατ. ευρώ υπάρχει προθεσμία μέχρι το 2018, ενώ για τα υπόλοιπα 11,6 εκατ. μέχρι το 2022.
Αρνητικοί οι δείκτες
Βεβαίως, τα δεδομένα για την ανεργία ανάμεσα στους νέους στην Κύπρο κάθε άλλο παρά θετικά είναι. Όσον αφορά στους τέσσερεις βασικούς δείκτες που μετρούν την απόδοση των νέων μέσα στην αγορά εργασίας, η Κύπρος είναι αρκετά κάτω του μέσου όρου της ΕΕ στους τρεις εξ αυτών. Αναλυτικότερα, το ποσοστό των νέων ηλικίας 15-24 ετών που δεν βρίσκονται στην εκπαίδευση, εργασία ή επαγγελματική κατάρτιση (δείκτης NEET) είναι κατά 3,7% (15,7% περίπου) πιο πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (12%). Πάντως, ο εν λόγω δείκτης έχει καταγράψει βελτίωση από το 2013, όπου και το αντίστοιχο ποσοστό για την Κύπρο βρισκόταν στο 18,7%. Επίσης, η ανεργία στις ίδιες ηλικίες ανέρχεται περίπου στο 34% των ατόμων που συγκαταλέγονται στο εργατικό δυναμικό της χώρας, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος είναι στο 20%. Παράλληλα, το ποσοστό των νέων από 15-24 ετών που εργοδοτούνται είναι οριακά πιο πάνω από το 25% για το νησί, ενώ ο μέσος όρος για την ΕΕ είναι περίπου στο 34%. Στο μόνο δείκτη που η Κύπρος αποδίδει καλύτερα από την μέση ευρωπαϊκή χώρα, είναι στα άτομα (ηλικίας 18-24) που εγκαταλείπουν την εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση πρόωρα: ενώ η Κύπρος είναι κοντά στο 5%, ο μέσος όρος για την ΕΕ είναι γύρω στο 11%.
Εντούτοις, παρόλη τη μέχρι τώρα σχετικά θετική πορεία της όλης προσπάθειας εξάλειψης της νεανικής ανεργίας, παρατηρούνται και κάποιες ανομοιομορφίες με την απόδοση της Κύπρου σε σύγκριση με την απόδοση άλλων χωρών. Για παράδειγμα, σαν αποτέλεσμα του προγράμματος YG, το 8,3% νέων Κυπρίων έχουν δεχθεί πρόταση για εργοδότηση μέσα σε 4 μήνες, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για άλλες χώρες είναι αρκετά υψηλότερο – χαρακτηριστικά, στην Ρουμανία το αντίστοιχο ποσοστό ήταν στο 47,8% και στην Βουλγαρία 35,9%. Δεδομένου ότι για τις χορηγήσεις των εν λόγω προγραμμάτων, η Κύπρος επωμίζεται περίπου το 50% του κόστους τους (περίπου 10 εκατ. ευρώ αν συνυπολογιστούν και οι ελαφρύνσεις λόγω μνημονίου), δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα για το αν η χώρα επωφελείται πράγματι από την δαπάνη της. Όπως εξήγησε στην «Κ» ανώτερος λειτουργός του υπουργείου Εργασίας, αυτό είναι όντως ένα θέμα και έχει να κάνει με τη δομή του προγράμματος. Όπως μας εξήγησε, οι λόγοι του γιατί καταγράφονται αυτές οι ασυνέπειες στους αριθμούς μεταξύ της Κύπρου και της Ρουμανίας, έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι στην Κύπρο έχουμε υψηλότατο ποσοστό νέων που εισέρχονται στην ανώτατη εκπαίδευση – άνω του 55%, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για Ρουμανία και Βουλγαρία είναι εξαιρετικά χαμηλότερα. Σε συνάρτηση, επίσης, με το ότι τα αγόρια έχουν και δύο χρόνια στρατό μεταξύ της αποφοίτησής τους από το Λύκειο και της φοίτησής τους σε ανώτατη σχολή εκπαίδευσης, δημιουργούνται έτσι κάποια δεδομένα για τους Κύπριους νέους, που δεν απαντώνται σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, με αποτέλεσμα η στόχευση στην ηλιακή ομάδα 18-24 να είναι άδικη για την Κύπρο, καθώς δεν ανταποκρίνεται στα κυπριακά δεδομένα. «Δυστυχώς, το πακέτο που ψηφίζεται από τις ευρωπαϊκές χώρες, έχει να κάνει με αυτές τις ηλικιακές ομάδες και η Κύπρος δεν μπορεί να πάρει εξαίρεση, με αποτέλεσμα η βοήθεια που έρχεται να μην είναι βέλτιστα στοχευμένη», σημείωσε η ίδια πηγή.
Η κομισιόν αναμένει ότι θα προσληφθούν οι ειδικοί σύμβουλοι μέσα στο 2016
Η εφαρμογή του YG, όπως σχολίασε στην «Κ» εκπρόσωπος από την ευρωπαϊκή επιτροπή, έχει στηρίξει την πρόοδο στη μεταρρύθμιση των ενεργητικών πολιτικών για την αγορά εργασίας στην Κύπρο και τη μεταρρύθμιση του συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Η ανεργία των νέων ως εκ τούτου μειώθηκε περισσότερο από ό,τι θα αναμενόταν, δεδομένης της αύξησης του ΑΕΠ. Επίσης, όπως μας ενημέρωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα βασικά μέτρα που αναπτύχθηκαν για την υποστήριξη της εφαρμογής YG περιλαμβάνουν: την αναδιάρθρωση της Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης και της Μετά-Δευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, τη μεταρρύθμιση των Δραστηριοτήτων στις Σχολικές Ζώνες Προτεραιότητας και την μεταρρύθμιση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητας και Επιχειρηματικότητας (ΕΠΑΕ) με τη χρήση ενός συνεχούς συστήματος παρακολούθησης και αξιολόγησης, όπως, άλλωστε, αναφέρεται και πιο πάνω, συμπεριλαμβανομένης μιας κοινής βάσης δεδομένων με στόχο τη βελτίωση του συντονισμού και της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των εκτελεστικών οργάνων. Επίσης, μέσα στο πλαίσιο του YG συνάπτονται εταιρικές σχέσεις με τους εργοδότες για την κάλυψη της ζήτησης εργασίας, καθώς και συμπράξεις με ιδιωτικές υπηρεσίες απασχόλησης. Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε στην «Κ» πως αναμένει ότι εντός του 2016 θα προσληφθούν σύμβουλοι από την Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης, προκειμένου να θεσπιστεί ένα ενιαίο σημείο επαφής που θα βοηθήσει στο να προσεγγιστούν καλύτερα οι μακροχρόνια άνεργοι και να τους προσφερθούν εξατομικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.
