Του Αντρέα Γιωργαλλά
Το ημερολόγιο έγραφε, Τετάρτη 23 Ιουλίου 2025, όταν η ορεινή Λεμεσός παραδόθηκε στις φλόγες. Τα όσα τραγικά ακολούθησαν γνωστά, δύο συμπολίτες μας νεκροί, κόποι μιας ολόκληρης ζωής χάθηκαν μέσα σε λίγα λεπτά και μια τεράστια οικολογική καταστροφή που θα πάρει χρόνια για να αποκατασταθεί. Φυσικά τα 125 τετραγωνικά χιλιόμετρα καμένης γης έρχονται να προστεθούν σε αυτά που άφησαν πίσω τους άλλες μεγάλες πυρκαγιές των τελευταίων χρόνων. Περιοχή Σολέας, περιοχή Αρακαπά είναι αυτές που ανακαλούνται πρόχειρα στη μνήμη μας, αφού είχαν τα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα αφήνοντας πίσω τους νεκρούς. Η σειρά των γεγονότων εδώ και χρόνια σε κάθε καλοκαιρινή περίοδο παρόμοια, δηλώσεις από αρμοδίους περί ετοιμότητας για αντιμετώπιση των πυρκαγιών, να ψαχνόμαστε αν έχουμε επάρκεια σε πτητικά μέσα και σε ανθρώπινο δυναμικό, τελικά μεγάλες πυρκαγιές και στο τέλος ψάξιμο για το ποιος έχει την ευθύνη.
Φέτος όμως καινοτομήσαμε, φωνάξαμε τους Αμερικανούς, την υπηρεσία ΑΤF (Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Explosives) για να βρει το σημείο μηδέν μας, για να μας πει τι κάναμε λάθος και αν τελικά υπήρξαν κενά στον τρόπο διαχείρισης της (ίσως) πιο μεγάλης πυρκαγιάς στην Κύπρο. Και κάπως έτσι γεννιέται το ερώτημα, πώς μια χώρα που αντιμετωπίζει κάθε χρόνο το ίδιο πρόβλημα, δεν κατάφερε να αναπτύξει τους μηχανισμούς και την τεχνογνωσία για να μπορεί να το αντιμετωπίσει. Είναι τελικά η απόλυτη παραδοχή ανικανότητας η κάθοδος των ειδικών από το «Αμέρικα»;
Επικρατέστερο σενάριο για το πώς ξεκίνησε η φωτιά στην επαρχία Λεμεσού είναι ένας παράνομος σκυβαλότοπος. Είτε επιβεβαιωθεί είτε όχι αυτό από την έρευνα της ATF, το πρόβλημα είναι εκεί και δεν χρειάζονται ξένοι εμπειρογνώμονες για να μας το υποδείξουν. Το πρόβλημα είναι διαχρονικό και αυτό που χρειάζεται είναι αντανακλαστικά και άμεσες ενέργειες από το κράτος, τις τοπικές αρχές και τους πολίτες. Η παραδοχή από την επίτροπο Περιβάλλοντος για ένα πρόβλημα διαχρονικό και δυσεπίλυτο αποτελεί και παραδοχή ήττας. Με βάση και τα επίσημα στοιχεία η Κύπρος έχει μετατραπεί σε μια απέραντη χωματερή που μπορεί ανά πάσα στιγμή να αναφλεγεί.
Όσο καλή δουλειά και αν κάνουν οι Αμερικανοί εμπειρογνώμονες, όποια ευρήματα και αν προκύψουν από την έκθεσή τους, το μόνο σίγουρο είναι ότι σε τοπικό επίπεδο μπορούσε να γίνει μια σειρά ενεργειών ώστε να μην φτάσουμε στο σημείο να τους χρειαστούμε. Μοιάζει αδιανόητο εδώ και πολλά χρόνια, κάθε καλοκαίρι να έχουμε (τουλάχιστον) μια μεγάλη πυρκαγιά και να μην κατέχουμε ακόμη το «know how» (όπως θα έλεγαν και οι Αμερικανοί) για να το αντιμετωπίσουμε. Παράλληλα με την εμπειρία που θα έπρεπε να αποκτούμε, είμαστε και σε μια εποχή που η τεχνολογία προσφέρει απεριόριστες επιλογές σε επίπεδο πρόληψης, σχεδιασμού αλλά και κατάσβεσης.
Η πρόσκληση από πλευράς κυβέρνησης της ATF και η κάθοδος της δεκαμελούς ομάδας στην Κύπρο, εκτός μια κίνηση επικοινωνιακού χαρακτήρα πρέπει να αποδειχθεί και κίνηση ουσίας, αλλιώς για ακόμη μια φορά θα καταλήξουμε στο «σημείο μηδέν». Το πόρισμα της πολύπειρης ομάδας εμπειρογνωμόνων που θα παραδοθεί αρχές Σεπτεμβρίου πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, ώστε να δούμε πού και γιατί έχουμε αποτύχει. Η μη ανάληψη ευθύνης σε πολιτικό αλλά και επιχειρησιακό επίπεδο έχει βάλει στη γωνιά την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη και η λήψη πολιτικών αποφάσεων μετά και την ολοκλήρωση της έκθεσης μοιάζει μονόδρομος. Η έκθεση αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά ακόμη περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το πώς θα κινηθεί ο Πρόεδρος σε περίπτωση που καταγράφονται κενά και παραλείψεις.
