Του Γιάννη Ιωάννου
Όταν στην άτυπη τηλεμαχία για το Κυπριακό, ο κ. Μαυρογιάννης κατηγόρησε ευθέως τον κ. Χριστοδουλίδη για τον ρόλο που διαδραμάτισε στη διαπραγμάτευση στο Μοντ Πελεράν, προσάπτοντάς του μάλιστα επιρροή προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ως προς την εγκατάλειψη των συνομιλιών και την διασπάθιση του πολιτικού του κεφαλαίου, ο τελευταίος προσπάθησε να υπερασπιστεί τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, κατηγορώντας τον πρώην διαπραγματευτή για προσβολή προς το πρόσωπό του. Προχώρησε όμως και σε ένα άλλο, ενδιαφέρον, επιχείρημα για να υπερασπιστεί τον εαυτό του και το, ισχυρό, blame game που δέχτηκε από τους συνομιλητές του:
Aνέφερε πως ο συνομιλητής του «υιοθετεί τις θέσεις της Τουρκίας». Ήταν η δεύτερη φορά (το επανέλαβε σε συνέντευξή του στο ΡΙΚ προ εβδομάδων) που ο κ. Χριστοδουλίδης χρησιμοποιεί ένα κλισέ επικοινωνιακό σχήμα του κυπριακού πολιτικού συστήματος, που συχνά εκφέρεται στον δημόσιο λόγο τις τελευταίες δεκαετίες. Πως οποιαδήποτε θέση η οποία δεν ταυτίζεται με τις πάγιες αντιλήψεις για το Κυπριακό, της ελληνοκυπριακής πλευράς ή στέκεται κριτικά, είναι η άποψη της Άγκυρας. Του εχθρού ή «ετέρου». Το σημείο αυτό εγκαινιάζει ένα ενδιαφέρον σημείο για την προεκλογική ενός υποψηφίου που υποτίθεται πως εκπροσωπεί το νέο, το ανεξάρτητο και έχει συναινετικό λόγο και σε κάθε περίπτωση είναι δικαίωμά του να το εκφράζει και θα κριθεί γι’ αυτό. Αποτελεί ωστόσο και μια εγγενή αντίφαση, η οποία καλλιεργήθηκε εδώ και δεκαετίες στον τρόπο με τον οποίο συζητείται το Κυπριακό –εντός ή εκτός εκλογών– στην κοινωνία.
Γιατί όμως αποτελεί αντίφαση; Για έναν απλό λόγο. Γιατί, πάντα, οι συνομιλίες του Κυπριακού έχουν δύο επίπεδα. Το ένα, το πραγματικό, που εξελικτικά διαμέσου των χρόνων εδράζεται στο τι αποδέχεται και για το τι συνομιλεί η ελληνοκυπριακή πλευρά στο τραπέζι των συνομιλιών του Κυπριακού. Κι ένα, εσωτερικής χρήσης και κατανάλωσης, που λόγω του στάτους κβο που διατηρούσε την Κυπριακή Δημοκρατία στο να προχωρεί, χωρίς λύση, επιτρέπει όχι μόνο την παρουσίαση των πραγμάτων κατά το δοκούν αλλά και τη δαιμονοποίηση της αντίθετης άποψης στον άξονα λύσης-μη λύσης ή στη λογική του ποιος στάθηκε με ισχυρότερες αντιστάσεις απέναντι στην Τουρκία. Μα η κορύφωση του Κυπριακού στο Κραν Μοντανά, το 2017, δεν εμπεριέχει διαχρονικά το γεγονός πως η ελληνοκυπριακή πλευρά συζητάει θέσεις και ζητήματα που η Τουρκία βάζει στο διάλογο; Εκτός αν, από το 1977, συζητούμε με την Τουρκία αμιγώς ελληνοκυπριακές θέσεις και δεν μπορούμε να βρούμε μια λύση γιατί διαφωνούμε μεταξύ μας. Όλοι οι Πρόεδροι της Δημοκρατίας, από τον Κυπριανού, τον Βασιλείου, τον Κληρίδη, τον Παπαδόπουλο, τον Χριστόφια και τον Αναστασιάδη συζήτησαν πτυχές του Κυπριακού που η Τουρκία έβαλε στο τραπέζι. Κανείς δεν υιοθέτησε τις θέσεις της Τουρκίας.
Κι εδώ ανακύπτει ένα ουσιαστικό πρόβλημα της ελληνοκυπριακής κοινωνίας. Η πόλωση, με αποκορύφωμα την περίοδο του σχεδίου Ανάν, που δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την ευκολία κατηγορίας της άλλης πλευράς ως «προδοτικής», «μειοδοτικής», «φιλοτουρκικής», κοκ., λες και η αγάπη προς την πατρίδα ή η αντίληψη για τη λύση του Κυπριακού έχει αντικειμενικούς δείκτες μέτρησης του πατριωτισμού. Αν είσαι δηλαδή «ολίγον κοντός», «κοντούλης» ή σωστός… νάνος. Αυτή την αντίληψη καθώς θα πλησιάζουμε προς την κορύφωση του προεκλογικού θα την δούμε να ξεδιπλώνεται σε πλήρη ισχύ μεταξύ των τριών υποψηφίων, πρωταγωνιστών μάλιστα της περιόδου 2015-2017 και της κορύφωσης του Κυπριακού με όλες τις εγγενείς αντιφάσεις των κομμάτων του κυπριακού πολιτικού συστήματος που τους υποστηρίζουν και θα σιγοντάρουν, όπως γνωρίζουν διαχρονικά, τη σχετική συζήτηση.
Η άλλη αντίφαση που παραμονεύει είναι πιο τραγική ωστόσο. Και θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται μετά το 2023, ανεξαρτήτως του ποιος θα εκλεγεί στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Και δεν αφορά στη λογική των αντιλήψεων του εσωτερικού αντιπάλου ως αυτού «που υιοθετεί τις θέσεις της Τουρκίας». Αφορά στις πραγματικότητες του Κυπριακού και τις διεθνείς προσλήψεις του τις οποίες η Τουρκία, σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο, έχει επιτύχει σε μεγάλο βαθμό. Είναι αυτές που «οι θέσεις της Τουρκίας» έχουν ήδη περάσει ως αντιλήψεις σε πρωτεύουσες διεθνώς –εντός κι εκτός Ε.Ε. Αν αυτό δεν είναι μια συλλογική αποτυχία του κυπριακού πολιτικού συστήματος, τότε, ειλικρινά, δεν μπορώ να σκεφτώ τι άλλο είναι. Ας το αντιληφθούμε όσο είναι ακόμη νωρίς πέραν της ευκολίας του να προσάπτουμε στον αντίπαλο βαριές κατηγορίες μειοδοσίας.
Twitter: @JohnPikpas
