Του Γιάννη Ιωάννου
Η περίπτωση του υπουργού Εσωτερικών, κ. Νουρή, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς στην Κυπριακή Δημοκρατία ένας μη ικανός υπουργός παραμένει στη θέση του. Την ίδια στιγμή δείχνει πως για ένα σημαντικό υπουργείο, όπως το Εσωτερικών, ένας άνθρωπος, ο οποίος έχει υποπέσει σε σειρά από γκάφες σε σχέση με το χαρτοφυλάκιό του παραμένει θρασύτατος έναντι μιας δημοσιογραφικής έρευνας κι αντί για απάντηση επιτίθεται, χυδαία, εναντίον του δημοσιογράφου που τη δημοσίευσε (σ.σ. επιτέθηκε ξανά από αέρος σε τηλεοπτικό συνάδελφο στο ΡΙΚ). Ο κ. Νουρής μέχρι στιγμής μας είπε ανακρίβειες για τα ασυνόδευτα, ανακρίβειες για την ύπαρξη τζιχαντιστών, και τον αριθμό τους, σε δομή φιλοξενίας μεταναστών. Έβαλε ένα σύρμα στη νεκρή ζώνη που θα απέτρεπε τις ροές παράτυπων μεταναστών που ένας δημοσιογράφος πέρασε από πάνω του –ακριβώς όπως μαθαίνεις σε ένα ΚΕΝ της Ε.Φ. Πέρυσι μας έλεγε για την προπαγάνδα του Αl Jazeera και της Τουρκίας – για μια δημοσιογραφική έρευνα που μας ρεζίλεψε διεθνώς και που μας... τελείωσε το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.
Όποιος παροικεί στην Ιερουσαλήμ γνωρίζει ποιος είναι ο πολιτικός ρόλος του κ. Νουρή στο Υπουργικό. Παραμένει ο εκφραστής μιας σκληρής δεξιάς γραμμής που εξυπηρετεί την άγρα ψήφων δεξιότερα του κυβερνώντος κόμματος του Δημοκρατικού Συναγερμού. Και σε αυτό τον ρόλο είναι εξαιρετικός, αν κρίνει κανείς από τη συγκράτηση των διαρροών του ΔΗΣΥ προς το ΕΛΑΜ και τη σκληρή δεξιά στροφή της κυβέρνησης Αναστασιάδη –τώρα που δεν είναι 2004 και που δεν έχει σχέδιο Ανάν και προοπτική λύσης. Ακούγοντας τον κ. Νουρή, ο ψηφοφόρος που προσλαμβάνει τους πρόσφυγες στη λογική του «να τους πάρετε έσσω σας» παραμένει πιστός στην κυβέρνηση και δεν ψηφίζει ΕΛΑΜ. Ο άνθρωπος όμως δεν κάνει για υπουργός Εσωτερικών –δεδομένου ότι η πτυχή του προσφυγικού/μεταναστευτικού παραμένει εκ των βασικών προκλήσεων στο χαρτοφυλάκιο του υπουργείου του. Όχι μόνο για την Κύπρο αλλά για κάθε ευρωπαϊκό υπουργείο Εσωτερικών.
Στο ρεπορτάζ της εφημερίδας «Πολίτης» της συναδέλφου κ. Ηλιάδη διαβάσαμε ουσιαστικά για τα push backs της Κυπριακής Δημοκρατίας σε προσφυγικές ροές που φτάνουν στην Κύπρο διά θαλάσσης από τον Λίβανο. Τα εξοργιστικά στοιχεία είναι δύο: ο τρόπος αντιμετώπισης ανήλικων (βρέφη) και εγκύων και η αποκάλυψη ότι ουσιαστικά άντρες της Αστυνομίας Κύπρου βρέθηκαν προ θερμού επεισοδίου με άντρες από τα σώματα ασφαλείας του Λιβάνου. Και το πρόβλημα εδώ δεν είναι μόνο η πρακτική –από σκοπιάς Διεθνούς Δικαίου και ηθικής– αλλά και η συμφωνία της Κ.Δ. με τον Λίβανο για επαναπροώθηση προσφύγων. Ο Λίβανος, ως γνωστόν, δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης της Γενεύης σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων του 1951 ή του Πρωτοκόλλου της του 1967. Επιπλέον, δεν έχει υιοθετήσει μια συγκεκριμένη νομοθεσία σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων – δεδομένου του μεγάλου αριθμού Σύρων προσφύγων που φιλοξενεί μετά από μια δεκαετία πολέμου στη Συρία. Επίσης, ο Λίβανος βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, συνεπώς μια κρίση –όπως γράψαμε στην «Κ»– με αυξημένες ροές προς την Κύπρο αποτελεί επαληθεύσιμο σενάριο τους επόμενους μήνες. Σε αυτό το σημείο η πρακτική της Κ.Δ. που ο κ. Νουρής προφανώς επικροτεί πάσχει από μια σοβαρή παράλειψη λογικής: όσες φορές και αν η Κ.Δ. παραβιάσει το Διεθνές Δίκαιο (σ.σ. Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και στον Νόμο για το Άσυλο της Ε.Ε., άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα [ΕΣΔΑ], το άρθρο 3 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Βασανιστήρια, την Απάνθρωπη και Ταπεινωτική Μεταχείριση ή Τιμωρία, άρθρο 16 της Διεθνούς Σύμβασης για την Προστασία Όλων των Ατόμων από Αναγκαστική Εξαφάνιση, άρθρο 4 του Πρωτοκόλλου αριθ. 4 της ΕΣΔΑ σχετικά με τις συλλογικές απελάσεις) με επαναπροωθήσεις προκειμένου να δημιουργήσει προηγούμενο και αποτροπή ως προς την παράτυπη μετανάστευση, αν ο Λίβανος καταρρεύσει δεν θα γλυτώσει την κρίση. Και 15 βάρκες και 100 ανθρώπους να κακομεταχειριστείς, αν ο Λίβανος καταρρεύσει, μέχρι 150.000 άνθρωποι θα μπορούσαν να αφιχθούν στην Κύπρο. Αυτούς ούτε να τους διώξεις μπορείς, ούτε να τους πνίξεις. Φυσικά και το προσφυγικό είναι πρόκληση.
Φυσικά και ο ρόλος της Τουρκίας είναι προβληματικός. Αλλά η ημικατεχόμενη Κύπρος με τους Μορφίτες, τους Κερυνειώτες και τους Βαρωσιώτες πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα ή θα είναι με το Διεθνές Δίκαιο ή με την κατοχή. Ο κ. Νουρής καλό θα ήταν να προΐσταται ενός υπουργείου που εξετάζει fast-track τις αιτήσεις πολιτικού ασύλου προκειμένου ένας αριθμός εξ αυτών να πάει στο καλό –παρακάτω, ένας πληθυσμός να ενταχθεί και εκείνοι που δεν δικαιούνται να απελαθούν χθες. Να μη γίνονται «βουνάρι» οι αιτήσεις, ενώ Ρώσοι και Καμποτζιανοί απατεώνες έπιαναν το διαβατήριο της Κ.Δ. σε πέντε εργάσιμες. Ειδάλλως, να πάει σπίτι του. Και τέλος αυτοί που γράφουν «pray for Lebanon» και που κάνουν photo-ops στον Λίβανο –όπως ο κ. Αβέρωφ και ο κ. Χριστοδουλίδης– να προσεύχονται μην πάθουμε κι εμείς τα ίδια κάποτε και πρέπει να μπούμε σε βάρκες ή τσαντίρια, όπως το 1974.