Του Μιχάλη Σοφοκλέους
Η κοινωνία βράζει και αυτό δεν είναι διόλου τυχαίο. Είναι και δικαιολογημένο σε μεγάλο βαθμό. Το θέμα όμως είναι πώς και με ποιο τρόπο θα επιτύχουμε την επανίδρυση της σχέσης του κράτους με τον πολίτη, για να νιώσει ξανά ο καθένας μας εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Για να φύγει και το αίσθημα της διαπλοκής και της διαφθοράς παντού, αλλά και να ανακοπεί η επέλαση του λαϊκισμού που βρήκε το πρόσφορο έδαφος και αυτή τη στιγμή θριαμβεύει.
Λυπάμαι που θα απογοητεύσω πολλούς, αλλά τέτοιες αλλαγές δεν έγιναν ποτέ και πουθενά με μαγικό τρόπο. Σε κανένα μέρος του κόσμου δεν έχει βρεθεί ο σοβαρός «εκδικητής» που θα παρελάσει με το άσπρο άλογο, βάζοντας όλους τους κακούς στη φυλακή μέσα σε μια εβδομάδα. Όλα μπορούν και πρέπει να γίνουν, με τρόπο όμως νόμιμο, δίκαιο και –κυρίως– θεσμικό.
Τα πανηγύρια, για παράδειγμα, που στήνονται κάθε βδομάδα στη Βουλή, δεν είναι ούτε στην κάθαρση, ούτε στην αλλαγή που αποσκοπούν. Το κύριο που επιδιώκουν είναι τους πολιτικούς πόντους. Το παίξιμο από την ίδια ορχήστρα συγκεκριμένων κομμάτων, βουλευτών, δημοσιογράφων, «τρολς» και άλλων στα κοινωνικά δίκτυα, της μουσικής του τρόμου και της μισαλλοδοξίας. Εάν, όλοι αυτοί, πραγματικά ήθελαν την ουσία και όχι την εικόνα, τότε θα ήταν οι πρώτοι στη μάχη υπέρ των θεσμικών μεταρρυθμίσεων και όχι αυτοί που τις υπονομεύουν. Εάν πραγματικά ήθελαν την κάθαρση, θα πάλευαν για ολοκληρωμένες και δίκαιες διαδικασίες ελέγχου και όχι τυφλές λίστες και σκηνές του άγριου φαρ ουέστ.
Η σοβαρή προσέγγιση σήμερα δεν «πουλάει». Η μείωση, όμως, της διαφθοράς, η ενίσχυση της ακεραιότητας, η αύξηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους δημόσιους φορείς και η προώθηση της μηδενικής ανοχής, θα επιτευχθεί μόνο με τρόπο προοδευτικό και συνεπή. Με το να σταλούν στα δικαστήρια υποθέσεις που θα μπορούν να σταθούν και να επιτύχουν. Αλλά και με τις αλλαγές ουσίας στον τρόπο λειτουργίας των θεσμών που θα εγκαθιδρύσουν την νέα σύγχρονη σχέση πολίτη - κράτους. Που θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα στη ρίζα και όχι στην φαντασμαγορική του επιφάνεια.
Έχοντας ακριβώς αυτή την πεποίθηση είναι που ανέλαβα από την πρώτη στιγμή που μπήκα στη Βουλή, πριν από 15 μήνες, την επιβολή διά νόμου της πλήρους διαφάνειας και λογοδοσίας του κράτους προς τον πολίτη, σε όλες του τις εκφάνσεις και επίπεδα, σε όλες τις πράξεις, διοικητικές και οικονομικές, στον δημόσιο ή ευρύτερο δημόσιο τομέα. Το «Πρόγραμμα Διαφάνεια», το νομοθετικό πλαίσιο που έχω καταθέσει, προβλέπει ακριβώς ότι καμία πράξη, διοικητική ή οικονομική, δεν θα μπορεί να εκτελεστεί εκτός εάν είναι αναρτημένη στην ειδική ιστοσελίδα www.diafaneia.gov.cy. Πρόκειται, ίσως, για τη μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη μεταρρυθμιστική τομή για να ανοίξει προς την κοινωνία η λειτουργία του δημοσίου.
Δεν είναι στόχος του προγράμματος να βάλει κάποιον αδικοπραγούντα φυλακή. Για τον θεσμικό έλεγχο του δημοσίου, υπάρχει η Ελεγκτική Υπηρεσία, που ελέγχει με βάση το Σύνταγμα όλες αυτές τις πράξεις. Στόχος, όμως, του προγράμματος είναι να γνωρίζει ο κάθε αξιωματούχος ή φορέας ότι οι αποφάσεις και οι ενέργειές του θα μπορούν να τεθούν στην κρίση του καθενός μας, ότι θα λογοδοτεί στους πολίτες απευθείας. Είτε εκλεγμένος είναι, είτε διορισμένος, είτε δημόσιος λειτουργός σε θέση ευθύνης. Δεν θα μπορεί να τις κρύβει πίσω από τις πολύπλοκες και δαιδαλώδεις γραφειοκρατίες του Δημοσίου.
Προσωπικά πιστεύω ότι ο μεγαλύτερος εχθρός της διαφθοράς δεν είναι η δικαιοσύνη, είναι η απόλυτη διαφάνεια. Η δικαιοσύνη καλείται όταν το σύστημα αποτύχει. Εμάς, πρώτος στόχος μας πρέπει να είναι η επιτυχία του συστήματος. Όπως και η θωράκιση του δημοκρατικού πολιτεύματος που σήμερα απειλείται. Όταν τα πάντα είναι δημόσια και καθαρά, τότε θα έρθει η αλλαγή νοοτροπίας, η εμπιστοσύνη, η πραγματική ελευθερία και το δικαίωμα στους ασκούντες με τον ορθό τρόπο την εξουσία να επικεντρωθούν χωρίς σκιές στην άσκηση της πραγματικής διακυβέρνησης προς όφελος της πατρίδας και του πολίτη. Μόνο όταν καταστεί ξεκάθαρη η σχέση μεταξύ πολίτη και εξουσίας είναι που θα ηττηθούν και η διαφθορά και η διαπλοκή, αλλά και ο τρόμος των λαϊκιστών και των μονίμως γκρινιάρηδων, που –δυστυχώς– θα είναι ευτυχείς αν πέσει η χώρα στα βράχια για να δικαιωθούν…
