Της Νατάσας Αλεξάνδρου
Είναι από εκείνες τις εικόνες που τις εμπιστεύεσαι στη μνήμη και μένουν εκεί αποτυπωμένες και αέναες, χωρίς τον φόβο να ξεθωριάσουν με το πέρασμα του χρόνου και απλά τον υπερβαίνουν, υπογραμμίζοντας την ύπαρξή του. Μία απ’ αυτές η στιγμή που βλέπεις το παιδί σου να περνά για πρώτη φορά την Πύλη του στρατοπέδου. Λίγο πριν, ένα άγγιγμα και ένα φιλί στο μάγουλο και η ευχή να πάνε όλα καλά. Ούτε που πρόλαβα να ρίξω δεύτερη ματιά και πέρασε σ’ έναν κόσμο γεμάτο χακί, νόμους δικούς του, κώδικες, φιλοσοφία. Πόσο αντιφατική είναι η εικόνα του έξω κόσμου με αυτή του στρατού;
Πέρα από τις προσταγές που ορίζει η εγχώρια λαϊκή κουλτούρα, να ανάγεται σε μείζον γεγονός η καταταγή ενός νεοσύλλεκτου στον στρατό, η αλήθεια είναι άλλη. Μέσα σε ένα διάστημα ενός χρόνου, πρέπει να περάσουν εκείνη τη γραμμή που χωρίζει τον στρατιώτη από τον πολίτη, εκεί που το παιδί θα αναγκαστεί, μέσα από την εκπαίδευση, να γίνει υπεύθυνος άντρας, εκεί που θα μάθει γιατί έχει χρέος προς την πατρίδα. «Η πατρίδα αντιπροσωπεύει το ιερό και αδιαφιλονίκητο δικαίωμα κάθε ανθρώπου», είπε ο Μιχαήλ Μπακούνιν.
Εφιαλτικές οι μέρες αυτές για κάποιους γονιούς, για άλλους όχι και τόσο. Παρόλα αυτά, οι ανησυχίες αυτές τείνουν να έχουν μια δόση υπερβολής τόσο μεγάλης, που μπορούν με τόση ευκολία να αναστατώσουν τη φαντασία και να φέρουν μπροστά σε κάθε μάνα σκηνές από τις ταινίες Saving Private Ryan και Inglourious Basterds, σπαρμένες με κομάντο μάχες και ανατινάξεις… Άραγε ένας 18χρονος θα έχει τέτοιες εικόνες στο μυαλό του την ώρα της εκπαίδευσης; Ξέρει άραγε τι σημαίνει πόλεμος, πέρα από αυτόν του play station; Ή με τόσες παράλληλες πραγματικότητες που τρέχουν γύρω του και μέσα του, δεν θα έχει ώρα να κάνει αυτή τη σκέψη;
Ανησυχώ, αφού μια βεντάλια περιστατικών το τελευταίο διάστημα θα προβλημάτιζε τον κάθε γονιό που έχει παιδί που υπηρετεί στην Εθνική Φρουρά. Από τον Μάιο του 2021 έως και τον Ιούνιο φέτος, μετρήσαμε 3 συνολικά δυστυχήματα στον στρατό. Τρεις νεκροί, ο θάνατος των οποίων προήλθε στη διάρκεια ασκήσεων. Του ενός λοχαγού αποκόπηκε σκοινί όταν κατέπεσε από ύψος στην Τροοδίτισσα (25/05/2021), το δεύτερο περιστατικό έγινε όταν η νεαρή ΣΥΟΠ ενεπλάκη σε τροχαίο σε στρατόπεδο στον Κόρνο (12/05/2022), το τρίτο και πιο πρόσφατο, ο θανάσιμος τραυματισμός οπλίτη όταν έπεσε στη θάλασσα από ελικόπτερο (27/06/2022) και το ατύχημα όταν ένας αλεξιπτωτιστής, κατά την πτώση, έμεινε κρεμάμενος στην άτρακτο του αεροσκάφους. (20/04/2022). Τρεις νεκροί σε έναν χρόνο, εν καιρώ ειρήνης.
Δέχομαι ότι σήμερα όλα είναι αλλιώς. Με νέες στρατιωτικές τακτικές, πιο ανθρωποκεντρικές προσεγγίσεις, ένας σύγχρονος ημιεπαγγελματικός στρατός που δεν έχει καμία σχέση με το πώς ήταν προ δεκαετιών. Η αναδιοργάνωση και ο εκσυγχρονισμός της ΕΦ πρέπει όμως να γίνεται σε όλα τα επίπεδα: και στις εγκαταστάσεις αλλά και στον τρόπο χειρισμού κάποιων περιστατικών. Για τα συγκεκριμένα πάλι ακούμε για έρευνες, αλλά ευθύνες ποτέ δεν βλέπουμε να αποδίδονται. Πόση ευθύνη άραγε είχε ο ανθρώπινος παράγοντας; Και γιατί δεν έγιναν όλα αυτά που έπρεπε να γίνουν για να αποφευχθεί το μοιραίο; Με όλα αυτά που συνέβησαν, πόσο ήσυχος πρέπει να είναι ο ύπνος κάθε γονιού που στέλνει το παιδί του να καταταγεί; Υπάρχει ένας μηχανισμός δεύτερων σκέψεων που μπορεί να τους καθησυχάσει; Πώς μπορεί κάποιος να αποκλείσει το ενδεχόμενο ύπαρξης ενός νέου «ατυχήματος»;
Ο στρατός έχει χρέος να αξιοποιήσει τον κάθε ένα ξεχωριστά, να τον μάθει να μάχεται, να αγωνίζεται και να διεκδικεί. Να τον διδάξει για τις αξίες και τις αλήθειες που θα τον κάνουν καλύτερο άνθρωπο. Και για την πατρίδα και για την κοινωνία. Ουτοπικό; Θα μπορούσε να είναι και αληθινό.
