Παύλος Ξανθούλης
Το υπουργείο Εξωτερικών, σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύει σήμερα η «Κ» (σελ. 4), κατήρτισε πριν από μερικούς μήνες ένα εσωτερικό έγγραφο, κτυπώντας καμπανάκι για την παράκαμψη των ομόφωνων αποφάσεων των 27 κρατών-μελών και κατ’ επέκταση του δικαιώματος βέτο που διαθέτουν. Στο πλαίσιο του εν λόγω εγγράφου, το ΥΠΕΞ προειδοποιεί ενόψει της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου Ε.Ε. ότι «έχουμε υποχρέωση να διαφυλάξουμε την Κυπριακή Δημοκρατία από επικίνδυνα μονοπάτια», και ότι αποφάσεις «τύπου 26 κρατών της Ε.Ε.» είναι ξεκάθαρο ότι δεν καθορίζουν την «κοινή θέση» της Ε.Ε., ζητώντας από όλους «να είναι θεσμικά σωστοί και να μην γίνονται παρατυπίες, που δύνανται να δημιουργήσουν πρόσθετα προβλήματα στην ομαλή λειτουργία της Ε.Ε., αλλά και στην Κυπριακή Δημοκρατία γενικότερα». Υπό το φως, προφανώς, και της αδιάλειπτης προσπάθειας της Τουρκίας να ροκανίσει το βέτο της Κύπρου.
Όλα αυτά που αναφέρονται στο σημαντικότατο έγγραφο του ΥΠΕΞ ανατράπηκαν επί του πεδίου, στη Σύνοδο Κορυφής και στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, με τη συμβολή του προέδρου Χριστοδουλίδη και της Μαριλένας Ραουνά. Ας δούμε τι έγινε:
Η Ουγγαρία, του εθνικιστή Βίκτορ Όρμπαν, προκειμένου να μπλοκάρει την ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας, άσκησε «οριζόντιο βέτο», με αποτέλεσμα να μην εγκριθούν Συμπεράσματα για όλες τις υποψήφιες χώρες, περιλαμβανομένων και των Δυτικών Βαλκανίων, της Μολδαβίας και της Τουρκίας. Οι Βρυξέλλες και η Δανική Προεδρία, που δεν είχαν απάντηση στο ουγγρικό βέτο, ακολούθησαν τον κατήφορο του Όρμπαν και στην προσπάθειά τους να τον παρακάμψουν, υιοθέτησαν μια εξόχως αντιθεσμική απόφαση που θέτει εν αμφιβόλω την «αρχή της ομοφωνίας» και κατ’ επέκταση το βέτο των κρατών-μελών. Η Δανική Προεδρία, λοιπόν, εξέδωσε «δικά της συμπεράσματα», με αιτιολογία ότι διέθετε τη σύμφωνο γνώμη 26 κρατών-μελών και αδιαφορώντας ότι δεν είχε εξασφαλίσει την «ομόφωνη έγκριση» και των 27 κρατών-μελών. Αν και η στάση της Ουγγαρίας ήταν απαράδεκτη, η θεσμική εκτροπή που επιχειρήθηκε από τη Δανική Προεδρία, με την έκδοση θέσης εκ μέρους 26 κρατών-μελών, είναι προβληματική, δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο και τείνει να αποτελέσει εργαλείο στα χέρια όσων επιθυμούν να παρακάμψουν την αρχή της ομοφωνίας, περιλαμβανομένης και της Τουρκίας που επιδιώκει να προωθήσει τη ευρωπαϊκή της ατζέντα προσπερνώντας ενστάσεις, επιφυλάξεις και την ενδεχόμενη άσκηση βέτο.
Κι έτσι φτάνουμε στον τρόπο με τον οποίο ενήργησε η κυπριακή κυβέρνηση, η οποία θα ανέμενε κανείς ότι θα λειτουργούσε με βάση το γράμμα των Συνθηκών, μερικές μέρες πριν από την ανάληψη της Προεδρίας. Υπό το φως και του εγγράφου του ΥΠΕΞ που χτύπησε καμπανάκι για ενδεχόμενες αντιθεσμικές θέσεις «τύπου 26 κρατών της Ε.Ε.» και για τα «επικίνδυνα μονοπάτια» στα οποία ενδέχεται να οδηγηθεί η Κύπρος. Ωστόσο, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης και η υφυπουργός Ευρωπαϊκών Θεμάτων, Μαριλένα Ραουνά, έκαναν την έκπληξη. Ο μεν Νίκος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε σε «Συμπεράσματα» Συμβουλίου, ανάγοντας μια αντιθεσμική δήλωση της Δανικής Προεδρίας σε κοινή θέση της Ε.Ε. Και η δε Μαριλένα Ραουνά «το τερμάτισε», καθώς όχι μόνο συντάχθηκε με την αντιθεσμική πρακτική που ακολούθησε η Δανική Προεδρία, αλλά δήλωσε ότι «το έγγραφο» που «ενέκριναν 26 κράτη-μέλη», «θα αποτελέσει τον οδικό χάρτη, βάσει του οποίου θα κινηθεί η Κυπριακή Προεδρία το επόμενο εξάμηνο». Με πολύ απλά λόγια, η κα Ραουνά ανήγαγε μια αντιθεσμική θέση των 26 κρατών-μελών, σε «οδικό χάρτη» της Κυπριακής Προεδρίας, αδιαφορώντας για τις συνέπειες.
Συνέπειες τις οποίες δυστυχώς δεν βλέπουν ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης και η κα Ραουνά, αλλά ευτυχώς βλέπει το έγγραφο του ΥΠΕΞ, που προειδοποιεί εδώ και μήνες για τα «επικίνδυνα μονοπάτια» στα οποία θα εισέλθει η Κυπριακή Δημοκρατία, εάν δρομολογηθούν αποφάσεις «τύπου 26 κρατών-μελών» στην Ε.Ε. Διότι, η Τουρκία επιδιώκει να εκμεταλλευθεί ένα τέτοιο αντιθεσμικό πλαίσιο αποφάσεων, για να προωθήσει τη δική της ευρωπαϊκή ατζέντα. Παρακάμπτοντας τις ενστάσεις της Λευκωσίας, η οποία κινδυνεύει να μείνει αγκαλιά με το πορτρέτο αυτοαναίρεσης που σχηματίζουν οι εκ διαμέτρου διαφορετικές θέσεις, αφενός του σοβαρού εσωτερικού εγγράφου διπλωματών του ΥΠΕΞ, και αφετέρου της αχαρακτήριστης πολιτικής συμπεριφοράς του Νίκου Χριστοδουλίδη και της Μαριλένας Ραουνά. Δέκα μέρες πριν από την ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου Ε.Ε.
