Του Τάσου Τρύφωνος
Τον τελευταίο καιρό βλέπουμε να υπάρχουν πολλά ανοιχτά θέματα στην κοινωνία μας. Δυστυχώς, τα «κακώς κείμενα» είτε λόγω εποχής είτε λόγω της ευκολίας που έχει πλέον η επικοινωνία μέσα από την τεχνολογία έχουν αυξηθεί ή έρχονται στην επιφάνεια σωρηδόν. Το ίδιο και οι δημόσιες συζητήσεις, οι αναρτήσεις επί παντός επιστητού στα social media και γενικότερα μία αναμπουμπούλα και μία «τρικυμία εν κρανίω», που μας χαρακτηρίζει ομαδικώς ως λαό.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα της επικαιρότητας που τροφοδοτούν ένα κοινωνικό debate. Σύμφωνο συμβίωσης: άλμα προς τα εμπρός της κοινωνίας μας ή απειλή του κοινωνικού μας ιστού; Κυπριακό: ήρθε η ώρα για τη λύση; Ποια η θέση μας απέναντι στο επερχόμενο δημοψήφισμα; Ποια λύση θέλουμε; Παραβατικές συμπεριφορές βουλευτών. Διαφθορά στον δημόσιο βίο. Σεξουαλικές κακοποιήσεις στην οικογένεια σχεδόν καθημερινά. Ανύπαρκτες ποινές από τη δικαιοσύνη σε παιδεραστές. «Υπάνθρωπος» έκαιγε σκυλιά ζωντανά ενώ έπαιρνε χρήματα για να τα προστατεύει με υποτιθέμενο «καταφύγιο» και η δικαστής τον «χάιδεψε» με δύο μήνες και μάλιστα με αναστολή.
Στην Ελλάδα υπήρχε ο Μάνος Χατζιδάκις που έβγαινε με παρρησία και «μπαλάκια» και κατακεραύνωνε την «Αυριανή», τις φασίζουσες συμπεριφορές και τους λανθασμένους βηματισμούς της ελληνικής κοινωνίας. Μπορούσε να σταθεί μόνος του με ένα ανάστημα τεράστιο και να δείξει μέσα από την υπόστασή του και τη σοφία του προς τα πού βαδίζει η ελληνική κοινωνία και πού έπρεπε να βαδίζει. «Όταν συνηθίζεις το τέρας αρχίζεις να του μοιάζεις» είπε και το έχουμε ακόμα σαν «φάρο». «Δύο είναι οι εχθροί της πολιτικής και του πολιτισμού: ο λαϊκισμός και ο ελιτισμός».
Εκτός από τον Χατζιδάκι , υπήρχε και υπάρχει ακόμα ο Μίκης Θεοδωράκης. Ακόμα ένα πελώριο ανάστημα με δημόσιες παρεμβάσεις που μπορούν να επηρεάσουν και να «φωτίσουν» ενίοτε και για διάφορα θέματα. Με το περιβόητο «Καραμανλής ή τανκς» έγραψε ιστορία. Εκείνη την ώρα που ο ελληνικός λαός ήταν «ζαλισμένος» από την ταχύτητα που συνέβαιναν τα γεγονότα μπροστά του, ο Μίκης έδωσε την απάντηση διαλύοντας την «ομίχλη». «Αρκετά κοιμηθήκαμε έως τώρα. Καιρός να ξυπνήσουμε, να εγερθούμε, να εξεγερθούμε και ενωμένοι να αντιμετωπίσουμε, όπως αρμόζει, τους μεγάλους κινδύνους που απειλούν την ιστορία, τον πολιτισμό, το ήθος, τις παραδόσεις και τελικά την ακεραιότητά μας», μία άλλη δημόσια παρέμβασή του.
Αν πάμε στο σήμερα της ελληνικής κοινωνίας έχουμε ακόμα την Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, μία σπουδαία Ελληνίδα του εξωτερικού, Πρύτανη της Σορβόννης, με συχνές δημόσιες παρεμβάσεις ακόμα πιο αναγκαίες τα τελευταία χρόνια της κρίσης. Τον Κώστα Γαβρά, τον σπουδαίο αυτόν Έλληνα σκηνοθέτη με καθοριστικό και μοναδικό λόγο που επηρεάζει πανευρωπαϊκά. Υπάρχει, ακόμα, ο Ξαρχάκος που σπάνια μιλάει φυσικά, αλλά και άνθρωποι της ποίησης , του θεάτρου, της λογοτεχνίας αλλά και των ΜΜΕ, που είναι αυτό που λέμε «opinion leaders», όπως, για παράδειγμα, η κατά το ήμισυ συμπατριώτισσα μας δημοσιογράφος και συγγραφέας Έλενα Ακρίτα που πρόσφατα θεωρήθηκε ο πιο «influencer» άνθρωπος στην Ελλάδα.
Το σημερινό μου θέμα και απορία που πιστεύω ότι απευθύνεται στον πυρήνα της κυπριακής κοινωνίας είναι τα εξής: στην Κύπρο του σήμερα ποιος ή ποιοι είναι οι αντίστοιχοι πνευματικοί άνθρωποι ή οι άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων που έχουν την απαραίτητη υπόσταση και μέγεθος ώστε να λειτουργήσουν σαν «φάροι» αυτής της συγχυσμένης, μπερδεμένης κοινωνίας; Έχουμε; Υπάρχουν;
Ποιοι είναι αυτοί που θα μιλήσουν , θα καταθέσουν την άποψή τους και θα καταφέρουν να μας ανοίξουν τα μάτια μας, τα αυτιά μας, το πνεύμα μας, την οπτική μας απέναντι στα πράγματα; Έκανα και μία «έρευνα» ανάμεσα σε φίλους που εκτιμώ την άποψή τους και συμφωνούν μαζί μου ότι ΔΥΣΤΥΧΩΣ δεν υπάρχει ΚΑΝΕΙΣ (πάλι τα κεφαλαία δεν είναι τυχαία) ή σχεδόν κανείς. Μία μικρή εξαίρεση είναι ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, που με τις δημόσιες παρεμβάσεις του δίνει το «στίγμα» και υπάρχει μία αλληλεπίδραση. Μόνο αυτό.
Αυτή είναι η δυστυχία μας, ως χώρα. Είμαστε πνευματικά φτωχοί. Είτε δεν υπάρχουν αυτοί οι «φάροι» στη σημερινή «ομιχλώδη» κοινωνία μας , είτε, ακόμη πιο τραγικό, η κυπριακή κοινωνία ΔΕΝ θέλει να ακούσει. ΔΕΝ μπορεί. Μέσα από μία γενική κατάπτωση του πνευματικού επιπέδου που επήλθε από τη σταθερή και συνεχόμενη φθορά του εκπαιδευτικού μας συστήματος τις τελευταίες δεκαετίες , το «σκουπιδαριό» στην τηλεόραση και γενικότερα στα ΜΜΕ και την αποχαύνωση που προσφέρει η ευκολία του υπολογιστή , του πληκτρολογίου και του κινητού, έχουμε φτάσει στην απόλυτη πνευματική ένδειa , αντιπροσωπευτική της κοινωνίας μας. Οπότε, δεν είναι να απορεί κανείς για όλα αυτά που βλέπουμε γύρω μας και μας θυμώνουν.
