Κατάρ: Θαύμα της ερήμου με βαρύ τίμημα

Χρήστος Κοντός

Η αντίστροφη μέτρηση έχει ξεκινήσει και όλος ο πλανήτης ανυπομονεί να πάρει μια πρώτη γεύση από την πιο αμφιλεγόμενη ποδοσφαιρική διοργάνωση στην ιστορία των Παγκοσμίων Κυπέλλων.

Οταν το 2011 η FIFA ανακοίνωνε ότι το Μουντιάλ του 2022 θα το αναλάβει το Κατάρ, μια χώρα-κουκκίδα στον παγκόσμιο ποδοσφαιρικό χάρτη, το μούδιασμα ήταν ολοφάνερο.

Την απόφαση υπερασπίστηκαν μόνον αυτοί που την είχαν λάβει, κόντρα σε κάθε λογική. Σε μια διαδρομή σχεδόν 11 χρόνων από την ημέρα της ανάθεσης μέχρι την σημερινή τελετή έναρξης, συνέβησαν πάρα πολλά που δικαιολογούν την καχυποψία και τον αρνητισμό που εκδηλώθηκε εξαρχής στο άκουσμα της είδησης ότι το Κατάρ θα αναλάβει ένα τέτοιο κολοσσιαίο έργο.

Το αποτύπωμα της προηγούμενης διοργάνωσης, άλλωστε, ήταν ακόμη νωπό για να απαλύνει τις εντυπώσεις.

Το Π.Κ. του 2010 είχε φιλοξενηθεί στη Νότιο Αφρική, μια χώρα που ξεχείλιζε από ποδοσφαιρικό συναίσθημα, πολύ φτωχή, όμως, για να σηκώσει τόσο μεγάλο βάρος.

Με τεράστιες ελλείψεις σε υποδομές, η διοργάνωση θεωρήθηκε επιτυχημένη μόνο και μόνο επειδή ξεκίνησε και τελείωσε χωρίς μεγάλες αβαρίες, χωρίς να βοηθήσει τη Ν. Αφρική να περάσει πανηγυρικά σε μια νέα εποχή, όπως πολλοί υποστήριζαν.

Το βασικό επιχείρημα υπέρ του Κατάρ ήταν το ακριβώς αντίθετο: υπήρχε και εκεί τεράστιο έλλειμμα σε επίπεδο οργάνωσης και υποδομών, αλλά το χρήμα έρεε άφθονο και οι πακτωλοί δισεκατομμυρίων υπόσχονταν μια hi-tech ποδοσφαιρική εμπειρία. Τι φάνηκε έως τώρα; Οτι ναι μεν το κέλυφος της διοργάνωσης είναι φτιαγμένο από χρυσάφι, αλλά η καρδιά μέσα του δεν χτυπάει τόσο δυνατά ώστε να στείλει παντού αίμα και να δώσει ζωή!

Από πλευράς υποδομών, οι ξένοι τεχνοκράτες κατάφεραν αναμφίβολα να μεταμορφώσουν τη χώρα. Δεν είναι μόνο τα 8 υπερσύγχρονα γήπεδα που κατασκευάστηκαν με κόστος μεγαλύτερο των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ συνολικά.

Το καθένα τους αποτελεί πόλο έλξης για τους φιλάθλους και ελάχιστα θα ενοχληθούν οι διοργανωτές εάν το πρόγραμμα αξιοποίησής τους με άλλους τρόπους μετά το τέλος των αγώνων αποδειχθεί αποτυχημένο. Είναι κυρίως ότι χτίστηκε ουσιαστικά μια νέα πόλη πάνω στην άμμο της ερήμου και ότι μια ολόκληρη χώρα μεταμορφώθηκε και εκσυγχρονίστηκε μέσα από βαθιές «ενέσεις» στις υποδομές της.

Το αντίτιμο ήταν βαρύ. Από τη στιγμή που ξεκίνησαν τα έργα, δεν σταμάτησαν ποτέ οι φωνές μιας παγκόσμιας διαμαρτυρίας για τις εκατόμβες εργατών που θυσιάστηκαν σε ένα σύγχρονο «γεφύρι της Αρτας» και ας υπήρξαν σθεναρές διαψεύσεις από τους διοργανωτές. Οι φωνές διαμαρτυρίας είχαν και ποδοσφαιρικό υπόβαθρο, καθώς οι αγώνες μεταφέρθηκαν για πρώτη φορά στην Ιστορία από καλοκαίρι σε χειμώνα, ώστε να περιοριστούν κατά το δυνατόν οι κίνδυνοι και οι κάθε λογής δυσλειτουργίες που γεννούν οι μεγάλες θερμοκρασίες στην ευρύτερη περιοχή. Οι συνέπειες αυτής της μετάθεσης θα φανούν αργότερα, όταν ξαναρχίσουν οι διεθνείς και εγχώριες διοργανώσεις που διακόπηκαν για περίπου 40 ημέρες, με το πρόγραμμά τους να συμπτύσσεται δραματικά για να βγουν οι ημερομηνίες.

Πρωτοφανές είναι και το ότι οι 64 αγώνες της διοργάνωσης θα διεξαχθούν σε μία μόνο πόλη, στερώντας από τους ταξιδιώτες-φιλάθλους τη μαγεία της εξερεύνησης. Πολλούς περιορισμούς επιβάλλει και η κουλτούρα με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των κατοίκων της χώρας.

Οι απαγορεύσεις (στο αλκοόλ, στη διασκέδαση, στην ελεύθερη και πολιτική έκφραση, στις ενδυματολογικές προτιμήσεις, στις σχέσεις των δύο φύλλων κ.λπ.) είναι πολλές και αφαιρούν σε μεγάλο βαθμό τον χαρακτήρα της διασκέδασης, που έχουν εξ ορισμού αυτές οι τεράστιες διοργανώσεις, αποτελώντας μαγνήτη για τους ξένους φιλάθλους.

Πέρα από την ακρίβεια (250 ευρώ το φθηνότερο δωμάτιο σε προκάτ εγκαταστάσεις στην έρημο – 13 ευρώ το ένα λίτρο μπίρας), αυτές οι απαγορεύσεις αποτελούν άλλον ένα αποτρεπτικό παράγοντα για να εμφανιστούν οι (αναμενόμενοι αλλά άφαντοι προς το παρόν) τουρίστες, σε σημείο να σέρνονται φήμες πως η κυβέρνηση του Κατάρ προσλαμβάνει… φιλάθλους από κοντινές χώρες για να μη δείχνουν άδεια τα υπερσύγχρονα και αχανή γήπεδα που κατασκευάστηκαν μόνο για τους αγώνες!