Kathimerini.gr
Βασίλης Νέδος
Μανώλης Κωστίδης
Αργά, μεθοδικά και με προσεκτικές κινήσεις, προκειμένου να μη διαταράξει τις σημαντικές αμερικανοτουρκικές ισορροπίες, κινείται η Αγκυρα στο πεδίο της Λιβύης, όπως προκύπτει από τη συμφωνία που υπεγράφη χθες στην Κωνσταντινούπολη ανάμεσα στη Λιβυκή Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου (NOC) και την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (ΤΡΑΟ) για έρευνες σε θαλάσσιες περιοχές που βρίσκονται στα ανοιχτά της Λιβύης.
Αυτή η συμφωνία έρχεται λίγο μετά από μια σειρά εξελίξεων που προδίδουν τον στενό συντονισμό της τουρκόφιλης προσωρινής κυβέρνησης της Τρίπολης με την Αγκυρα, όπως η αντίδραση για τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Αθήνας στα νότια της Κρήτης, μάλιστα με την πιθανή εμπλοκή του αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού της Chevron, αλλά και η έκρηξη μεταναστευτικών κυμάτων από το έδαφος της Λιβύης προς την Κρήτη και τη Γαύδο. Προβλήματα για την Αθήνα καταφθάνουν πρόσφατα και από την Ανατολική Λιβύη, η οποία πλέον και αυτή έχει έρθει πιο κοντά με την Αγκυρα.
Η συμφωνία που υπεγράφη χθες ανάμεσα σε TPAO και NOC αφορά τέσσερις θαλάσσιες περιοχές, οι οποίες βρίσκονται νοτίως της μέσης γραμμής ανάμεσα στην Ελλάδα (Κρήτη και Πελοπόννησο) και τη Λιβύη. Εν ολίγοις δεν επηρεάζουν τον υφιστάμενο ενεργειακό σχεδιασμό της ελληνικής κυβέρνησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η χθεσινή συμφωνία «πατάει» πάνω στο μνημόνιο κατανόησης (MoU) που είχαν υπογράψει τον Οκτώβριο του 2022 Αγκυρα και Τρίπολη σχετικά με τη συνεργασία στον τομέα έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων και έχει γίνει με βασικό χάρτη εκείνον που συνοδεύει το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, βάσει του οποίου η Κρήτη δεν διαθέτει επήρεια πέρα από έξι ναυτικά μίλια.
Αλλωστε κατά τη διάρκεια της χθεσινής συνεδρίασης TPAO – NOC, στις φωτογραφίες που αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του NOC τα στελέχη των εταιρειών εμφανίζονται να μιλούν με φόντο δύο χάρτες, σε δύο διαφορετικές φάσεις. Ετσι δημοσιεύονται δύο χάρτες, τόσο αυτός που περιλαμβάνει τα τέσσερα οικόπεδα που έχουν επιλεγεί για έρευνες, όσο και εκείνος που απεικονίζει το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Αρμόδιες πηγές στην Αθήνα ανέφεραν χθες ότι με βάση τον χάρτη που έχει κυκλοφορήσει από τη λιβυκή εταιρεία πετρελαίου, οι περιοχές που οριοθετήθηκαν βρίσκονται νοτίως της μέσης γραμμής και υπογράμμιζαν ότι «σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα δεν θα δεχθεί καμία παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων».
Σύμφωνα με τη δήλωση της NOC, σχεδιάζεται να διεξαχθεί δισδιάστατη σεισμική έρευνα στο πλαίσιο του έργου που θα διεξαχθεί από την TPAO, πιθανότατα με κάποιο από τα ερευνητικά της, τα γνώριμα στην Αθήνα «Μπαρμπαρός» ή «Ορούτς Ρέις». Τα δεδομένα που θα ληφθούν ως αποτέλεσμα αυτών των μελετών, τα οποία θα καλύπτουν συνολικά 10.000 γραμμικά χιλιόμετρα, αναμένεται να υποβληθούν σε επεξεργασία το αργότερο εντός εννέα μηνών. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 13 Ιουνίου ανακοινώθηκε πως το «Ορούτς Ρέις» ολοκλήρωσε τις σεισμικές έρευνες στις θαλάσσιες περιοχές της Σομαλίας και μετά τις 15 Ιουνίου ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής του προς την Τουρκία. Τον προηγούμενο μήνα σε ανύποπτο χρόνο (9 Μαΐου) ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ είχε προαναγγείλει εργασίες της ΤΡΑΟ στα ανοιχτά της Λιβύης.
Η κατάσταση στη Λιβύη βρέθηκε χθες και στο τραπέζι της συνάντησης του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Αμερικανό ομόλογό του Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος έδειξε ενδιαφέρον τόσο για τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές προς την Κρήτη και τη Γαύδο, όσο και για την εμπλοκή της αμερικανικής Chevron στα οικόπεδα που βρίσκονται στα νότια της Κρήτης. Ολα αυτά γίνονται πριν από τη σχεδιαζόμενη το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα μετάβαση του κ. Γεραπετρίτη τόσο στην Τρίπολη όσο και στη Βεγγάζη. Ο κ. Γεραπετρίτης θα συνοδεύσει και στις 8 Ιουλίου στη Λιβύη τον αρμόδιο επίτροπο Μετανάστευσης της Ε.Ε., Μάγκνους Μπρούνερ.
Η Αθήνα προώθησε την προσθήκη στο προσχέδιο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναφοράς στο τουρκολιβυκό μνημόνιο που «παραβιάζει» κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών (…) και «δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτες χώρες». Το ζήτημα των αυξημένων μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη θα θέσει εξάλλου ο πρωθυπουργός στο σημερινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το θέμα έχει θορυβήσει τις Βρυξέλλες, όπως φάνηκε στην πρόσφατη επιστολή της προέδρου της Κομισιόν προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, όπου επισημαίνει την αύξηση κατά 173% των αφίξεων από την Ανατολική Λιβύη στην Ελλάδα.
Οι φορτισμένες σχέσεις Τρίπολης – Αθήνας αποτυπώθηκαν και στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη Λιβύη την Τρίτη, όταν ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τρίπολης Τάχερ Μοχάμεντ Αλ Σουν κατηγόρησε την Ελλάδα για «έρευνες σε διαφιλονικούμενη περιοχή», δηλαδή στα νότια της Κρήτης. «Δήλωσα το προφανές, ότι εμείς πρέπει να επιλύουμε τα ζητήματα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, και αυτό περιλαμβάνει και την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών», ανέφερε από την πλευρά του ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας, Ευάγγελος Σέκερης.
