Kathimerini.gr
Του Αιμίλιου Χαρμπή
Καμιά φορά οι άνθρωποι, ιδιαίτερα οι καλλιτέχνες, γίνονται, έστω και άθελα ή δίχως να το συνειδητοποιούν, σύμβολα. Οταν η Νισέλ Νίκολς, η Αφροαμερικανίδα ηθοποιός που έφυγε την περασμένη Κυριακή από τη ζωή, ανέφερε στον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ πως δεν σκοπεύει να συνεχίσει στον δεύτερο κύκλο του «Star Trek», εκείνος πήρε το σοβαρό του ύφος και της είπε: «Δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Εχεις αλλάξει την εικόνα της τηλεόρασης για πάντα, και με αυτόν τον τρόπο έχεις αλλάξει τα μυαλά των ανθρώπων».
Οι δυο τους συναντήθηκαν σε μια συγκέντρωση του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα το 1967, ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του ορίτζιναλ «Star Trek». Εκεί, η Νίκολς υποδυόταν την υπολοχαγό Νιότα Οχούρα, αξιωματικό τηλεπικοινωνιών του περίφημου αεροσκάφους Enterprise. Ηταν επί της ουσίας ο πρώτος σημαντικός, «ισότιμος» με τους λευκούς, ρόλος που δινόταν σε μαύρη ηθοποιό στην ιστορία της αμερικανικής τηλεόρασης. Σε ένα επεισόδιο της σειράς, μάλιστα, το πράγμα προχώρησε ακόμη παραπάνω: η Οχούρα της Νίκολς και ο Κάπτεν Κερκ του Ουίλιαμ Σάτνερ έδωσαν το πρώτο διαφυλετικό φιλί στο στόμα, ένα ακόμη μίνι ορόσημο για τη μικρή οθόνη.
Ολα αυτά, βέβαια, δεν έγιναν από μόνα τους. Ο οραματιστής δημιουργός της σειράς, Τζιν Ροντενμπέρι, επέμενε ώστε το πλήρωμα του Enterprise να μην περιλαμβάνει μόνο λευκούς –αλλά και Αφροαμερικανούς και Ασιάτες–, προβλέποντας ότι στον 23ο αιώνα, όπου και τοποθετείται χρονικά η σειρά, η πολυπολιτισμικότητα και η συμπερίληψη θα είναι πλέον πράγματα πλήρως αποδεκτά. Και φυσικά, έπεσε μέσα. Για να μείνουμε στο Χόλιγουντ, και παρά τις όποιες παραφωνίες, οι κανόνες που έχουν επιβληθεί τα τελευταία χρόνια έχουν οδηγήσει σε πολύ πιο πολυπολιτισμικά καστ ταινιών και σειρών σε σύγκριση με το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν.
Υπάρχουν, πάντως, και εκείνοι που αντιδρούν σε τέτοιου είδους εξελίξεις, τουλάχιστον όταν αυτές αφορούν παγιωμένες εικονογραφίες και παραδόσεις της ποπ κουλτούρας. Στο επερχόμενο «House of the Dragon», τη spinoff σειρά του «Game of Thrones», ο Αφροβρετανός Στιβ Τουσέιντ, με τα κατάξανθα ράστα του, υποδύεται τον λόρδο Κόρλις Βελάριον. Στα βιβλία του Τζορτζ Ρ. Ρ. Μάρτιν δεν υπάρχει καμία αναφορά ή υπαινιγμός ότι ο συγκεκριμένος χαρακτήρας είναι μαύρος, γεγονός που προκάλεσε κάποιες αντιδράσεις από φίλους της σειράς. Από την άλλη, ο ίδιος ο συγγραφέας του «Game of Thrones» είναι μεταξύ των δημιουργών της νέας σειράς, οπότε η κουβέντα μάλλον σταματάει εδώ.
Ακόμη πιο έντονος είναι, ωστόσο, ο διάλογος που έχει ανοίξει με αφορμή τα τρέιλερ του «The Rings of Power», της σειράς που στις αρχές Σεπτεμβρίου θα μας επιστρέψει στο σύμπαν του «Αρχοντα των Δαχτυλιδιών». Τα μαύρα ξωτικά και ειδικά ο Αροντιρ του Πορτορικανού Ισμαέλ Κρουζ Κόρντοβα συγκεντρώνουν εκεί τα πυρά αγανακτισμένων φαν, οι οποίοι ισχυρίζονται πως ο αγαπημένος κόσμος του Τόλκιν παραποιείται στον όνομα της πολιτικής ορθότητας.
Προσπαθώντας να δει κανείς τα πράγματα από απόσταση, διαπιστώνει πως έχει κυλήσει πολύς καιρός από τότε που η υπολοχαγός Οχούρα αμφισβητούσε τα στερεότυπα στη γέφυρα του Enterprise. Πολλά έχουν αλλάξει σχετικά με την εκπροσώπηση των μη λευκών χαρακτήρων, ωστόσο συχνά αυτή γίνεται επιφανειακά και όχι επί της ουσίας. Το να χρηματοδοτήσει, για παράδειγμα, ένα στούντιο ή μια streaming πλατφόρμα ένα πρόγραμμα με αληθινή πολυπολιτισμική ταυτότητα, είναι πιθανότατα πολύ πιο ουσιώδες εγχείρημα από τη σχεδόν τυχαία συμπερίληψη ηθοποιών με βάση μόνο το χρώμα της επιδερμίδας τους.
