ΚΥΠΕ
Σε ακόμη μία μάχη ανάμεσα στο ελεγχόμενο από τους Ρεπουμπλικάνους Κογκρέσο και το Λευκό Οίκο, αναμένεται να εξελιχθεί η νέα πρόταση του Προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα για το κλείσιμο της φυλακής του Γκουαντάναμο (στην ομώνυμη αμερικανική βάση στην Κούβα), όπου αυτή τη στιγμή κρατούνται 91 «ξένοι μαχητές» που κατηγορούνται για τρομοκρατικές πράξεις σε βάρος των ΗΠΑ. Η άλλη μεγάλη μάχη θα είναι ο διορισμός του ενάτου μέλους του Ανωτάτου Δικαστηρίου, σε πλήρωση της θέσης του θανόντος Αντονίν Σκαλία.
Χθες, τελευταία μέρα της σχετικής προθεσμίας του Κογκρέσου, ο Μπαράκ Ομπάμα παρουσίασε την πρότασή του, που κατατέθηκε λίγο αργότερα από το Πεντάγωνο στη Βουλή και τη Γερουσία και προνοεί την μεταγωγή 35 κρατουμένων -από τους 91 που σήμερα κρατούνται στο Γκουαντάναμο- σε διάφορες χώρες, με παράλληλη επιτάχυνση των διαδικασιών για να διαπιστωθεί πόσοι ακόμη θα παραδοθούν προς κράτηση στο εξωτερικό. Την απόφαση γι’ αυτούς λαμβάνει ειδική επιτροπή που εξετάζει χωριστά κάθε περίπτωση. Για τους υπόλοιπους, το σχέδιο προνοεί μεταφορά τους σε φυλακές υψίστης ασφαλείας εντός των ΗΠΑ, στις οποίες θα γίνουν σχετικές βελτιώσεις. Οι κρατούμενοι θα ανήκουν διοικητικά στο Υπουργείο Αμυνας και οι όροι κράτησης θα υπόκεινται στο άρθρο 3 της Συνθήκης της Γενεύης.
Εμπειρογνώμονες του Πενταγώνου και του Υπουργείου Δικαιοσύνης έχουν εκπονήσει σχέδια για 13 φυλακές υψίστης ασφαλείας σε διάφορες πολιτείες και έχουν καταρτίσει μελέτες με τις βελτιώσεις που απαιτούνται όπως και για το κόστος.
Πέρυσι το Κογκρέσο είχε απορρίψει πρόταση του Πενταγώνου με την αιτιολογία του υψηλού κόστους. Βάσει της πρότασης που παρουσιάστηκε χθες, το Πεντάγωνο ισχυρίζεται ότι με το κλείσιμο του Γκουαντάναμο θα εξοικονομηθούν 80 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Το ποσό αυτό προκύπτει από τον υπολογισμό της δαπάνης με τις βελτιώσεις που θα χρειαστούν στο Γκουαντάναμο αν δεν κλείσει τελικά και το κόστος των βελτιώσεων στις φυλακές υψίστης ασφαλείας, για να μπορούν να δεχθούν τους επικίνδυνους για την ασφάλεια των ΗΠΑ κρατούμενους.
Η φυλακή του Γκουαντάναμο άνοιξε το 2002 με στόχο να δημιουργηθεί ένας τόπος κράτησης ξένων μαχητών, οι οποίοι δεν θα είχαν τα δικαιώματα που απολαμβάνουν βάσει του αμερικανικού συντάγματος στις ΗΠΑ. Μάλιστα έφτασε να έχει μέχρι και 680 κρατούμενους. Το 2008 ο Μπαράκ Ομπάμα υποσχέθηκε στην προεκλογική του εκστρατεία το κλείσιμο της διαβόητης αυτής φυλακής και για αρκετούς η προσπάθειά του να το πετύχει στον τελευταίο χρόνο της θητείας του είναι για λόγους υστεροφημίας.
Πάντως, ακόμη κι αν το σχέδιο εγκριθεί, είναι σχεδόν απίθανο να κλείσει η φυλακή μέχρι τις 20 Ιανουαρίου 2017, καθώς θα πρέπει πρώτα να έχουν γίνει τα αναγκαία έργα στις φυλακές όπου θα μεταφερθούν οι κρατούμενοι.
Πέραν των οικονομικών λόγων, το βασικότερο επιχείρημα που παρουσίασε ο κ. Ομπάμα στο 17λεπτο διάγγελμά του ήταν πως η φυλακή δεν λειτουργεί, δεν είναι καλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ, βλάπτει τις σχέσεις των ΗΠΑ με άλλες χώρες και η διατήρησή της αντίκειται στις αμερικανικές αξίες και υπονομεύει το κύρος των ΗΠΑ στον κόσμο, καθώς αποτελεί «αρνητικό σύμβολο». Μάλιστα τόνισε ότι δίνει λαβή σε πολλούς στον Ισλαμικό κόσμο να την χρησιμοποιούν ως παράδειγμα για να δαιμονοποιούν τις ΗΠΑ.
Αν και ο Πρόεδρος Ομπάμα απευθυνόμενος στο Κογκρέσο χρησιμοποίησε την ίδια έκφραση με την υπόθεση του διορισμού στο Ανώτατο Δικαστήριο, ότι η πρότασή του δικαιούται μια δίκαιη εξέταση ακόμη και σε μια εκλογική χρονιά, οι πρώτες αντιδράσεις ήταν αρνητικές.
Ο Γερουσιαστής Τζον Μακέιν που είχε παλαιότερα δηλώσει ανοιχτός στην πιθανότητα να συμφωνήσει, απέρριψε το συγκεκριμένο 9σέλιδο σχέδιο, ως αόριστο και αναξιόπιστο, καθώς όπως είπε αποτελεί ένα κατάλογο επιλογών και δεν αντιμετωπίζει το ερώτημα, πώς στο μέλλον οι ΗΠΑ θα χειρίζονται αυτή την κατηγορία των κρατουμένων.
Ο Ρεπουμπλικανός Πρόεδρος της Δικαστικής Επιτροπής της Βουλής Ρόμπερτ Γκουντλάτε υποστήριξε ότι τέτοιες κατηγορίες κρατουμένων πρέπει να παραμένουν εκτός ΗΠΑ για να μην τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια των Αμερικανών πολιτών.
Ορισμένοι μίλησαν για χρήση μόνο στρατιωτικών φυλακών, ενώ άλλοι -των οποίων οι πολιτείες πιθανόν να χρησιμοποιηθούν ως χώροι κράτησης- ήγειραν ενστάσεις γεωγραφικού χαρακτήρα.
Το σχέδιο επίσης συνάντησε την άμεση αντίδραση των Ρεπουμπλικανών υποψηφίων Μάρκο Ρούμπιο και Τεντ Κρουζ, που είναι μέλη της Γερουσίας. Ο Ρούμπιο υποσχέθηκε ως πρόεδρος να ανοίξει ξανά το Γκουαντάναμο και ο Κρουζ ζήτησε την επέκταση κι ενίσχυσή του.
Αν αποδειχθεί ότι είναι αδύνατη η επίτευξη κοινής θέσης στο Κογκρέσο, ο Μπαράκ Ομπάμα έχει δύο επιλογές: Είτε να αφήσει την εκκρεμότητα στο διάδοχό του, είτε να εκδώσει προεδρικό διάταγμα, το οποίο ωστόσο πιθανόν να αντιμετωπίσει εμπόδια με τη χρηματοδότηση του σχεδίου του, την οποία μπορεί να μπλοκάρει το Κογκρέσο.
Η βάση του Γκουαντάναμο παραχωρήθηκε στις ΗΠΑ βάσει διμερούς συνθήκης το 1903, με στόχο την προστασία της ακεραιότητας της Κούβας. Τροποποιήθηκε σε διαρκή μίσθωση το 1934, με νέα συνθήκη. Η Κούβα έχει αμφισβητήσει τη νομιμότητά τους και δεν αποκλείεται στο μέλλον να διεκδικήσει την ακύρωσή τους.
