Ενας 16χρονος Ουκρανός, το όνομα του οποίου δεν έχει δημοσιοποιηθεί επειδή είναι ανήλικος, συνελήφθη ως «κατάσκοπος της Ρωσίας», σύμφωνα με όσα ανακοίνωσαν προ ημερών οι ουκρανικές υπηρεσίες αντικατασκοπείας SBU.
Σύμφωνα με όσα ανέφεραν Ουκρανοί αξιωματούχοι, πράκτορες της ρωσικής υπηρεσίας πληροφοριών FSB προσέγγισαν τον 16χρονο μέσω της εφαρμογής Telegram καλώντας τον να συνεργαστεί μαζί τους έναντι χρηματικής αμοιβής.
Ο ανήλικος Ουκρανός είχε λάβει οδηγίες να φωτογραφίζει θέσεις ουκρανικών στρατευμάτων και να στέλνει τα σχετικά δεδομένα στη ρωσική πλευρά μέσω κρυπτογραφημένων καναλιών επικοινωνίας. Οι ουκρανικές Αρχές εκτιμούν ότι με βάση αυτές τις πληροφορίες οι ρωσικές δυνάμεις θα μπορούσαν εν συνεχεία να κατευθύνουν επιθέσεις κατά συγκεκριμένων στόχων εντός των ουκρανικών συνόρων με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Ωστόσο, η ουκρανική SBU παρακολουθούσε τον 16χρονο και όταν εκείνος σήκωσε το τηλέφωνό του κοντά σε ουκρανική στρατιωτική βάση στην πόλη Ντνίπρο στη νότια Ουκρανία, συνελήφθη επ’ αυτοφώρω.
Ουκρανοί αξιωματούχοι καταγγέλλουν ότι η Ρωσία επιχειρεί να αποσταθεροποιήσει την Ουκρανία εκ των έσω, στρατολογώντας ανήλικους και ευάλωτους νέους, με αιχμή την εφηβική αφέλεια και περιέργεια τις οποίες προσπαθεί να μετατρέψει σε εργαλεία κατασκοπείας και δολιοφθοράς.
Ανώτεροι Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν στους Financial Times ότι οι ρωσικές υπηρεσίες βάζουν στο στόχαστρο Ουκρανούς εφήβους και νέους σε ηλικία ενηλίκους, μεταξύ αυτών παιδιά που έμειναν ορφανά λόγω του πολέμου, που εκτοπίστηκαν από τις μάχες, που δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα οικονομικά ή που απλώς επιθυμούν να συγκεντρώσουν αρκετά χρήματα για να αγοράσουν ένα νέο smartphone.
Το μοτίβο της επιχειρούμενης στρατολόγησης είναι στις περισσότερες περιπτώσεις το ίδιο: ένας ανώνυμος χρήστης επικοινωνεί με τους νέους μέσω Telegram, Discord, WhatsApp ή Viber επιχειρώντας να τους δελεάσει με ελκυστικές προσφορές για γρήγορα και εύκολα χρήματα.
Μόλις γίνει η επαφή, οι Ρώσοι παρέχουν συντεταγμένες και οδηγίες, που σχετίζονται με τη φωτογράφιση στρατιωτικών εξοπλισμών ή συστημάτων αεράμυνας, την τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών ή την πραγματοποίηση εμπρηστικών επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές και γραφεία στρατολόγησης. Οι υποσχόμενες πληρωμές ξεκινούν από 100 δολ. και φτάνουν έως 1.000 δολ.
Σε άλλες περιπτώσεις, οι Ουκρανοί που αναλαμβάνουν να φέρουν σε πέρας αυτές τις αποστολές τον κάνουν εν γνώσει των πραγματικών δεδομένων. Σε άλλες περιπτώσεις ωστόσο, εκείνοι πέφτουν θύματα εκβιασμού ή εξαπάτησης.
Κάποιοι από αυτούς για παράδειγμα, έχουν την εντύπωση ότι παίζουν κάποιο διαδικτυακό παιχνίδι σαν «κυνήγι θησαυρού», στο πλαίσιο του οποίου καλούνται να φέρουν σε πέρας μια αποστολή (quest) ή μια πρόκληση (challenge), ενώ έχουν αναφερθεί και περιπτώσεις στις οποίες Ρώσοι πράκτορες παρίσταναν τους Ουκρανούς αξιωματούχους όταν προσέγγιζαν νεαρούς Ουκρανούς στους οποίους ήθελαν να αναθέσουν αποστολές κατασκοπείας ή δολιοφθοράς.
Για παράδειγμα, δύο Ουκρανοί ηλικίας 15 και 16 ετών πιάστηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο στο Χάρκοβο, ενώ παρακολουθούσαν θέσεις αεράμυνας. Οι ίδιοι πίστευαν ότι έπαιζαν ένα παιχνίδι με οικονομική ανταμοιβή για τους νικητές. «Σύμφωνα με τους κανόνες του παιχνιδιού, τα παιδιά έπρεπε να φτάσουν σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία, να τραβήξουν φωτογραφίες και βίντεο και να δώσουν μια σύντομη περιγραφή της περιοχής.» Οι έφηβοι έστειλαν τις πληροφορίες σε έναν χειριστή της FSB μέσω Telegram και, σύμφωνα με την SBU, «οι Ρώσοι χρησιμοποίησαν αυτές τις πληροφορίες για να πραγματοποιήσουν αεροπορικές επιδρομές στο Χάρκοβο».
Σε μια άλλη περίπτωση, τον περασμένο Μάρτιο, δύο αγόρια ηλικίας 15 και 17 ετών στρατολογήθηκαν για να πραγματοποιήσουν βομβιστική επίθεση σε σιδηροδρομικό σταθμό στη πόλη Ιβάνο-Φρανκίφσκ στα δυτικά. Τα εκρηκτικά που ήταν κρυμμένα μέσα σε μια τσάντα που κουβαλούσε το ένα από τα αγόρια εξερράγησαν πρόωρα -μάλλον ενεργοποιήθηκαν εξ αποστάσεως από Ρώσους χειριστές- μετατρέποντας έτσι τους δύο Ουκρανούς σε ανυποψίαστους βομβιστές αυτοκτονίας. Το ένα αγόρι σκοτώθηκε και το άλλο τραυματίστηκε.
Ο εκπρόσωπος της ουκρανικής SBU, Αρτεμ Ντεχτιαρένκο, δήλωσε στους FT ότι από την άνοιξη του περασμένου έτους και έπειτα, οι ουκρανικές Αρχές έχουν συλλάβει περισσότερα από 700 άτομα που κατηγορούνται ότι εμπλέκονται σε υποθέσεις κατασκοπείας, εμπρησμών ή βομβιστικών επιθέσεων που ενορχηστρώθηκαν εξ αποστάσεως από Ρώσους πράκτορες. Από αυτούς, οι περίπου 175, δηλαδή περίπου το 25%, ήταν κάτω των 18 ετών.
Μόλις πριν από λίγες ημέρες, οι ουκρανικές Αρχές συνέλαβαν μια 19χρονη στο Χάρκοβο στη βορειοανατολική Ουκρανία, η οποία φέρεται να πραγματοποίησε βομβιστική επίθεση ακολουθώντας τις εντολές Ρώσων πρακτόρων. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, Ρώσοι την είχαν στρατολογήσει μέσα από ένα κανάλι με αγγελίες εργασίας στο Telegram, δίνοντάς της οδηγίες ώστε να φτιάξει έναν αυτοσχέδιο εκρηκτικό μηχανισμό τον οποίο εν συνεχεία τοποθέτησε μέσα σε ένα ηλεκτρικό σκούτερ, το οποίο δόθηκε ως δωρεά στον ουκρανικό στρατό. Από την έκρηξη του εν λόγω μηχανισμού, λέγεται ότι έπεσε νεκρός ένας Ουκρανός στρατιώτης και ότι τραυματίστηκε ακόμη ένας.
Προκειμένου να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα το οποίο έχει πάρει έκταση, οι ουκρανικές Αρχές έχουν ξεκινήσει μια πανεθνική εκστρατεία ευαισθητοποίησης με SMS, βίντεο στα social media και διαφημιστικές αφίσες σε αυτοκινητοδρόμους και ΜΜΜ. Παράλληλα, πράκτορες της ουκρανικής SBU πηγαίνουν στα σχολεία για να δώσουν οδηγίες στα παιδιά. Οσο για το σύνθημα της εν λόγω εκστρατείας, αυτό είναι το: «Μην καίτε τους δικούς σας! Κάψτε τον εχθρό!»
Με πληροφορίες από FT
