Γράφει ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου
Μία ημέρα μετά τη σύνοδο κορυφής του Σαρμ ελ Σέιχ για την επόμενη φάση της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Γάζα, ύστερα από την κατάπαυση του πυρός και την ανταλλαγή αιχμαλώτων, η υπουργός Εξωτερικών Υποθέσεων και Ομογένειας της Παλαιστινιακής Αρχής, Βάρσεν Αγκαμπεκιάν, βρέθηκε στην Αθήνα και συναντήθηκε με τον Ελληνα ομόλογό της, Γιώργο Γεραπετρίτη. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ρωτήθηκε για τους στόχους της αποστολής της.
«Αυτές τις ημέρες η Μέση Ανατολή διανύει μια ιστορική καμπή. Η αποστολή μου έχει στόχο να διευρύνει τη διεθνή υποστήριξη για την αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης, κάτι που ήδη έχουν πράξει τα τέσσερα πέμπτα των κρατών στον πλανήτη. Θεωρούμε ότι η Ελλάδα έχει να παίξει ρόλο στην επόμενη ημέρα της Γάζας, συμπεριλαμβανομένης της ανοικοδόμησης της Λωρίδας. Η έκταση της καταστροφής δεν έχει προηγούμενο στη σύγχρονη Ιστορία και θα χρειαστούμε οικονομική στήριξη και τεχνική βοήθεια από πολλές χώρες».
«Δύναμη 5.000 Παλαιστινίων αστυνομικών, εκπαιδευμένων στην Αίγυπτο, είναι έτοιμη να μπει στη Λωρίδα».
Η κ. Αγκαμπεκιάν μου είχε παραχωρήσει συνέντευξη και τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν επισκέφθηκε την Αθήνα στη διάρκεια της προηγούμενης εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η οποία δεν κράτησε όμως περισσότερο από έξι εβδομάδες. Γιατί να περιμένουμε κάτι καλύτερο τώρα;
«Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξη. Ασφαλώς το Ισραήλ είναι απρόβλεπτο, όπως έδειξε η επιλογή του να παραβιάσει την εκεχειρία τον Μάρτιο. Ωστόσο αυτή τη φορά η κατάπαυση του πυρός επισημοποιήθηκε από περισσότερους από 20 ηγέτες στο Σαρμ ελ Σέιχ, παρόντος του Ντόναλντ Τραμπ, του «νονού», αν θέλετε, της ειρηνευτικής συμφωνίας. Το Ισραήλ θα αναλάβει πολύ μεγάλο ρίσκο αν επανέλθει στις εχθροπραξίες».
Η πιο επείγουσα εκκρεμότητα αφορά τον αφοπλισμό της Χαμάς και άλλων οργανώσεων που αρνούνται να παραδώσουν τα όπλα αν δεν έχει δημιουργηθεί προηγουμένως παλαιστινιακό κράτος. «Η Παλαιστινιακή Αρχή και οι αραβικές χώρες συμφωνούν στην ανάγκη αφοπλισμού της Χαμάς», μας λέει η Παλαιστίνια αξιωματούχος. «Δεν μπορεί να υπάρξει παλαιστινιακό κράτος με διασπορά ενόπλων δυνάμεων. Θα υπάρχει μόνο μία ένοπλη δύναμη υπό τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 5.000 Παλαιστίνιοι αστυνομικοί, εκπαιδευμένοι στην Αίγυπτο, έτοιμοι να αναλάβουν πολύ σύντομα τη διατήρηση της τάξης και της ασφάλειας στη Γάζα».
Το μέλλον της Χαμάς
Υπάρχει πολιτικό μέλλον για τη Χαμάς έπειτα από αυτήν την τρομερή διετία; «Αν εννοείτε τη διακυβέρνηση της Γάζας, όχι, άλλωστε και η ίδια το έχει αποδεχθεί. Από εκεί και πέρα, τα μέλη και οι οπαδοί της Χαμάς είναι και αυτοί Παλαιστίνιοι, κομμάτι του λαού μας, δεν ήρθαν ουρανοκατέβατοι. Μπορούν να έχουν τη θέση τους στο παλαιστινιακό πολιτικό φάσμα, αρκεί να σεβαστούν το πλαίσιο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO): Ναι στη λύση των δύο κρατών, όχι στην ένοπλη βία, τήρηση των δημοκρατικών διαδικασιών».
Σχετικά με την (ένοπλη) διεθνή δύναμη σταθεροποίησης που προβλέπεται να εγκατασταθεί στη Γάζα, ρωτήσαμε αν θα συμμετάσχουν η Αίγυπτος και η Τουρκία και αν αυτή η δύναμη θα έχει τον έλεγχο του συνόρου με την Αίγυπτο, της θάλασσας και του αέρα. «Είναι ουσιώδη τα ερωτήματα που θέσατε και παραμένουν ανοιχτά. Μπορώ να σας πω ότι το πέρασμα της Ράφα (στα σύνορα με την Αίγυπτο) θα επανέλθει στο προ του 2005 καθεστώς, δηλαδή θα ελέγχεται από την Ε.Ε. και τους Παλαιστινίους. Για τη σύνθεση της δύναμης δεν έχει αποσαφηνισθεί η εικόνα. Εμείς καλωσορίζουμε τη δημιουργία της γιατί θα συμβάλει ουσιαστικά στην ασφάλεια της Λωρίδας».
Σοβαρά ερωτήματα έχουν τεθεί και για την «Επιτροπή Ειρήνης» υπό τους Ντόναλντ Τραμπ και Τόνι Μπλερ, που προβλέπεται να θέσει υπό κηδεμονία τους Παλαιστινίους της Γάζας, έχοντας αποφασιστικό ρόλο στη διοίκησή της. Συμφωνεί με αυτό το σχήμα η Παλαιστινιακή Αρχή; «Oχι», απαντάει η κ. Αγκαμπεκιάν. «Η Παλαιστινιακή Αρχή πρέπει να εμπλακεί στη διοίκηση της Γάζας από το ξεκίνημα της διαδικασίας, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Θα μπορούσαμε να δεχθούμε για μια μεταβατική περίοδο ένα μηχανισμό που θα ενισχύσει την Παλαιστινιακή Αρχή, επιταχύνοντας την πλήρη ανάληψη της διοίκησης από αυτήν. Είναι ένα σημείο προς συζήτηση».
Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει ριζική ανανέωση της Παλαιστινιακής Αρχής. Αυτό σημαίνει και αντικατάσταση του 89χρονου ηγέτη της, Μαχμούντ Αμπάς; «Αυτό θα το αποφασίσει ο παλαιστινιακός λαός, με δημοκρατικές εκλογές», λέει η κ. Αγκαμπεκιάν. «Αν δεν έγιναν εκλογές τα τελευταία 20 χρόνια, δεν είναι γιατί δεν το θέλαμε, αλλά γιατί η ισραηλινή κατοχή δεν επέτρεπε την πραγματοποίησή τους στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και στη Γάζα. Δεν γνωρίζω αν ο πρόεδρος Αμπάς θα είναι και πάλι υποψήφιος όταν στηθούν οι κάλπες, εκείνο που γνωρίζω όμως είναι ότι θα πρόκειται για μια απολύτως δημοκρατική, διαφανή διαδικασία».
Ρωτήσαμε, τέλος, αν ο διαρκής εποικισμός των Ισραηλινών κινδυνεύει να μετατρέψει τη Δυτική Οχθη στην επόμενη Γάζα. «Ασφαλώς, ο κίνδυνος αυτός είναι διαρκώς παρών. Αλλά ο Τραμπ είπε καθαρά, για πρώτη φορά, ότι η προσάρτηση της Δυτικής Οχθης από το Ισραήλ είναι κόκκινη γραμμή για τις ΗΠΑ. Επομένως, αν το θελήσει, είναι σε θέση να σταματήσει τους εποικισμούς και να διασώσει την ειρηνευτική διαδικασία».
