ΚΥΠΕ
Έντονη αντιπαράθεση μεταξύ Βρυξελλών και Λονδίνου προκλήθηκε για κάποιες ώρες τη νύχτα της Παρασκευής στο πλαίσιο του «πολέμου των εμβολίων» μετά από την κίνηση της ΕΕ να ανακοινώσει περιορισμούς στις εξαγωγές εμβολίων κατά του κορωνοϊού προς τη Βόρεια Ιρλανδία, απόφαση που τελικά ανακλήθηκε.
Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο της συμφωνίας του Brexit για τη Βόρεια Ιρλανδία, δεν υπάρχουν περιορισμοί στη διακίνηση εμπορευμάτων από την ΕΕ προς την επαρχία. Η ΕΕ, ωστόσο, επικαλέστηκε για αυτή την αμφιλεγόμενη κίνηση το Άρθρο 16 του Πρωτοκόλλου, που επιτρέπει τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στο Λονδίνο να δρουν μονομερώς εφόσον προκύπτουν απρόσμενες αρνητικές συνέπειες από τη συμφωνία που επηρεάζουν την οικονομία, την κοινωνία ή το περιβάλλον.
Όπως επισημαίνουν οι Βρετανοί σχολιαστές, προφανές κίνητρο της ΕΕ ήταν να αποτρέψει τη διοχέτευση εμβολίων στο υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο μέσω της Βόρειας Ιρλανδίας. Υπενθυμίζεται ότι νωρίτερα μέσα στην ημέρα η ΕΕ είχε παρουσιάσει το νέο μηχανισμό διαφάνειας εξαγωγών των εμβολίων μετά από την αντιπαράθεση που έχει προκληθεί λόγω των μειωμένων ποσοτήτων εμβολίων που θα παραδώσει η AstraZeneca.
Η αντίδραση του Λονδίνου και του Μπέλφαστ ήταν οργισμένη, με τον Πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον να επικοινωνεί εκτάκτως με την Πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ο κ. Τζόνσον εξέφρασε «σοβαρές ανησυχίες» για τις πιθανές επιπτώσεις των βημάτων που έλαβε η ΕΕ αναφορικά με τις εξαγωγές εμβολίων. Νωρίτερα, εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ είχε δηλώσει ότι η Βρετανία ζητά «επειγόντως» εξηγήσεις και διαβεβαιώσεις από την Κομισιόν για τις προθέσεις της.
«Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει νομικά δεσμευτικές συμφωνίες με προμηθευτές εμβολίων και δε θα ανέμενε από την ΕΕ, ως φίλη και σύμμαχο, να κάνει οτιδήποτε για να διαταράξει την εκπλήρωση αυτών των συμβολαίων», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της βρετανικής Κυβέρνησης, επισημαίνοντας παράλληλα την ανάγκη προστασίας της ειρηνευτικής συμφωνίας της Μ. Παρασκευής στη Β. Ιρλανδία.
Η Πρωθυπουργός της αποκεντρωμένης Κυβέρνησης της Βόρειας Ιρλανδίας Αρλίν Φόστερ χαρακτήρισε την κίνηση της ΕΕ ως «απίστευτη πράξη εχθρότητας». Σχολίασε ότι λιγότερο από ένα μήνα μετά από την ολοκλήρωση του Brexit η ΕΕ δε διστάζει να επαναφέρει τα σκληρά σύνορα στην Ιρλανδία και «δείχνει ότι είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει τη Β. Ιρλανδία όπως ταιριάζει στα συμφέροντά της, αλλά με τον πιο ποταπό τρόπο».
Ακόμα και οι υπέρμαχοι της ΕΕ στη Βόρεια Ιρλανδία, όπως η ηγέτιδα του κόμματος Σιν Φέιν Μαίρη Λου ΜακΝτόναλντ, έκαναν λόγο για «σοβαρό σφάλμα» εκ μέρους των Βρυξελλών.
Ανησυχία εξέφρασε και ο Πρωθυπουργός της Ιρλανδίας Μάικλ Μάρτιν που είχε συνομιλία τόσο με τον Μπόρις Τζόνσον όσο και με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Τελικά, αργά τη νύχτα η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι υπαναχωρεί και ότι δε θα ενεργοποιήσει τελικά το Άρθρο 16 του πρωτοκόλλου.
«Στο πλαίσιο της οριστικοποίησης αυτού του μέτρου, η Επιτροπή θα διασφαλίσει ότι το πρωτόκολλο Ιρλανδίας / Βόρειας Ιρλανδίας δεν θα επηρεαστεί», τόνισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ανακοίνωσή της. Σε αντίθεση με την αρχική της πρόθεση, η Επιτροπή «δεν ενεργοποιεί τη ρήτρα διασφάλισης», η οποία θα της επέτρεπε μια κατ’ εξαίρεση παρέκκλιση από αυτό το Πρωτόκολλο για τη διανομή των εμβολίων.
Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι αν εμβόλια και δραστικές ουσίες μετακινηθούν προς τρίτες χώρες και έξω από το ευρωπαϊκό μπλοκ, θα χρησιμοποιήσει «όλα τα μέσα που διαθέτει».
