Επτά Ευρωπαίοι ηγέτες, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, οι αυτοκινητοπομπές τους, δεκάδες σύμβουλοι της κυβέρνησης Τραμπ και περισσότεροι από 100 δημοσιογράφοι συνέρρευσαν το βράδυ της Δευτέρας στον Λευκό Οίκο, σε μία από τις κρισιμότερες συνόδους για τη Δύση τα τελευταία χρόνια.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι «έμαθε» από την τελευταία επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον, τον περασμένο Φεβρουάριο, και άλλαξε τόσο εμφάνιση όσο και συμπεριφορά: Με επίσημο ένδυμα και τη συχνή επίκληση ευχαριστιών προς τον Τραμπ και τις Ηνωμένες Πολιτείες, έτυχε μακράν πιο ευνοϊκής υποδοχής σε σύγκριση με το παρελθόν.
Ωστόσο, παρά τις υποσχέσεις Τραμπ περί συνδρομής στην ασφάλεια της Ουκρανίας μετά από μια ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία, το τι μέλλει γενέσθαι για τις εγγυήσεις ασφαλείας αλλά και πιθανές ανταλλαγές εδαφών παραμένει θολό.
Περίσσευαν τα χαμόγελα χθες στη συνάντηση Τραμπ – Ζελένσκι, με τον Ουκρανό πρόεδρο να εμφανίζεται με κοστούμι και ευγνώμονα διάθεση απέναντι στον Αμερικανό ομόλογό του – Φωτ.: REUTERS/Kevin Lamarque
Οπως σημειώνουν οι New York Times, για τον Ουκρανό πρόεδρο πολλά -ακόμη και το ίδιο το μέλλον της χώρας του- εξαρτώνται από το πόσο μπορεί να εμπιστευτεί τον Τραμπ.
Χθες, ο Αμερικανός πρόεδρος διατύπωσε μονάχα αόριστες διαβεβαιώσεις, πως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διαδραματίσουν ρόλο στις εγγυήσεις ασφάλειας της Ουκρανίας, εάν ο Ζελένσκι συνάψει συμφωνία με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
«Θα διασφαλίσουμε ότι θα λειτουργήσει», είπε ο Τραμπ κατά την έναρξη της μακράς συνάντησής του με τον Ουκρανό ομόλογό του και τους Ευρωπαίους. «Και πιστεύω ότι αν καταφέρουμε να επιτύχουμε την ειρήνη, θα πετύχει. Δεν έχω καμία αμφιβολία γι’ αυτό.»
Η συνάντηση έληξε με αισιόδοξες εκτιμήσεις από την πλευρά των Ευρωπαίων και κάποια πρόοδο στην κατεύθυνση μιας συνάντησης μεταξύ του Ζελένσκι και Πούτιν. Ο Τραμπ δήλωσε ότι ήδη κανονίζεται, ωστόσο, δεν υπάρχει ακόμη κάποια αντίδραση από τη Μόσχα.
Ωστόσο, σύμφωνα με το δημοσίευμα των ΝΥΤ, το ερώτημα για το αν και κατά πόσο Τραμπ μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστος όσον αφορά την τήρηση όσων ευαγγελίζεται ίσως «προσκρούει» σε ένα μακρύ ιστορικό διαρκώς μεταβαλλόμενων θέσεων και ευμετάβλητου θυμικού τόσο απέναντι στην Ουκρανία, όσο και σε άλλες διπλωματικές κρίσεις, ιδίως υψηλού διακυβεύματος και κινδύνου.
«Είναι μεγάλο ρίσκο για έναν ηγέτη σε καιρό πολέμου όπως ο Ζελένσκι, ειδικά με τη χώρα του να βρίσκεται σε πόλεμο με τη Ρωσία εδώ και 3,5 χρόνια», σημειώνουν οι ΝΥΤ.
«Δεν ενδιαφέρονται απλώς για τις εγγυήσεις. Ούτε για τις διαβεβαιώσεις Τραμπ πως μπορούν να βασίζονται σε εκείνον. Δεν πρόκειται να συμφωνήσουν ή να αποδεχθούν μια διαβεβαίωση, μια πολιτική διαβεβαίωση. Αυτό δεν τους παρέχει την ασφάλεια που χρειάζονται», υποστηρίζει στους ΝΥΤ ο Γουίλιαμ Μπ. Τέιλορ Τζούνιορ, Αμερικανός πρώην πρέσβης στην Ουκρανία.
Μετατοπίσεις
Μετά τη συνάντηση της Δευτέρας, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η συζήτηση σχετικά με τις εγγυήσεις ασφάλειας προϋπέθετε από την Ουκρανία την αγορά αμερικανικών όπλων αξίας 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω της Ευρώπης και από τις Ηνωμένες Πολιτείες την αγορά drones από την Ουκρανία. Είπε ότι πρέπει ακόμη να συναφθεί επίσημη συμφωνία.
Ωστόσο, στη συζήτηση για τις εγγυήσεις ασφάλειας ο Τραμπ μετατοπίστηκε σε σχέση με την προηγούμενη θέση του ότι η προστασία της Ουκρανίας θα πρέπει να εμπίπτει αποκλειστικά στους Ευρωπαίους.
Κι αυτή δεν ήταν η μόνη μεταστροφή του Τραμπ. Προ ημερών, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε προειδοποιήσει για «σοβαρές συνέπειες» τη Ρωσία, αν ο Πούτιν δεν συμφωνούσε σε άμεση κατάπαυση του πυρός – κάτι που η Ουκρανία αξιώνει πριν από την έναρξη της όποιας διαπραγμάτευσης για μόνιμη ειρήνη.
Ο Τραμπ έκανε λόγο για «μια πολύ καλή συνάντηση» με τον Ουκρανό πρόεδρο και Ευρωπαίους ηγέτες στον Λευκό Οίκο – Φωτ.: REUTERS/Alexander Drago
Αλλαξε γραμμή πλεύσης μετά τη συνάντηση με τον Πούτιν στην Αλάσκα, υιοθετώντας πλέον το δόγμα του Ρώσου ομολόγου του περί ειρηνευτικής συμφωνίας, χωρίς την απαραίτητη επίτευξη εκεχειρίας προηγουμένως.
Επειτα, ο Τραμπ έστρεψε την πίεσή του στον Ζελένσκι, λέγοντας πως θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο με τη Ρωσία «σχεδόν αμέσως, αν το θέλει, ή μπορεί να συνεχίσει να πολεμά».
Οι σύμβουλοι του Αμερικανού προέδρου χαρακτήρισαν τόσο τη συνάντηση κορυφής με τον Πούτιν στην Αλάσκα όσο και τις συναντήσεις του στο Λευκό Οίκο τη Δευτέρα ως κρίσιμα βήματα προς την ειρήνη. Από την πλευρά τους και οι Ευρωπαίοι ηγέτες επαίνεσαν τις προσπάθειες του Τραμπ να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τον Πούτιν και τον Ζελένσκι, παρότι η όποια πιθανή πρόταση ειρήνης δεν περιλάμβανε κρίσιμες λεπτομέρειες.
Ασάφεια
«Είμαι πραγματικά ενθουσιασμένος», δήλωνε ο Μαρκ Ρούτε, γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, στον Τραμπ κατά τη διάρκεια της τηλεοπτικής μετάδοσης της συνάντησης. «Το γεγονός ότι δηλώσατε ότι είστε πρόθυμος να συμμετάσχετε στις εγγυήσεις ασφάλειας είναι ένα μεγάλο βήμα. Είναι πραγματικά μια σημαντική πρόοδος». Παρόλα αυτά, δεν διατυπώθηκε τίποτα το σαφές σχετικά με τον τρόπο και τον βαθμό συμμετοχής των ΗΠΑ σε ένα τέτοιο σχέδιο.
Σύμφωνα με τον Ντάνιελ Φράιντ, πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Πολωνία, μία επιλογή που πιθανώς θα κέρδιζε την υποστήριξη των Ουκρανών θα ήταν η συναίνεση των ευρωπαϊκών κρατών στην παροχή στρατιωτικών μέσων προς την Ουκρανία σε περίπτωση ενδεχόμενης νέας ρωσικής επίθεσης, ενώ ο Τραμπ συμφώνησε να τις συνδράμει με αμυντικά μέσα που βρίσκονται σταθμευμένα σε γειτονικές χώρες.
«Δεν νομίζω πως ο Ζελένσκι θα σταματήσει με μια απλή λεκτική διαβεβαίωση από τον πρόεδρο. Αν είσαι ο Ζελένσκι, λες στον Τραμπ ότι αυτό που είπες είναι σημαντικό και σπουδαίο και μετά ανακαλύπτεις ποιοι είναι οι μηχανισμοί», σημειώνει ο ίδιος.
Σκεπτικισμός
Πέραν του πολέμου στην Ουκρανία, ο Τραμπ έχει δώσει στους παγκόσμιους ηγέτες αρκετούς λόγους να αμφιβάλλουν για τις διαβεβαιώσεις του, σημειώνουν οι ΝΥΤ, που υπενθυμίζουν πως ο πρόεδρος είχε απειλήσει «με κόλαση» τη Χαμάς αν δεν απελευθερώσει όλους τους Ισραηλινούς ομήρους που κρατά στη Γάζα.
Ωστόσο, τις τελευταίες εβδομάδες, κράτησε αποστάσεις από την ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα. Πρότεινε κάποια στιγμή την ιδέα του αναγκαστικού εκτοπισμού των κατοίκων της Γάζας από τα παλαιστινιακά εδάφη, αλλά γρήγορα υποχώρησε υπό το βάρος των αντιδράσεων – κυρίως από τις αραβικές χώρες.
Το ερώτημα, ωστόσο, για τους ΝΥΤ παραμένει και δεν είναι άλλο από το αν τελικά ο Ζελένσκι μπορεί να εμπιστευτεί τον Τραμπ στη διευθέτηση του προβλήματος – Φωτ.: REUTERS/Alexander Drago
Είχε αναγγείλει σε πλείστες περιπτώσεις την επιβολή δασμών σε χώρες, για να αναδιπλωθεί επανειλημμένως στο παρά πέντε.
Αλλαξε αμέτρητες φορές την προσέγγισή του προς τον Πούτιν, πότε απειλώντας τον με σαρωτικές οικονομικές κυρώσεις και πότε εμφανιζόμενος πρόθυμος να συνεργαστεί μαζί του ή, ακόμα, κολακεύοντάς τον.
Σε μια στιγμή απροσποίητης ειλικρίνειας, πάντως, χθες ο Αμερικανός πρόεδρος αναγνώρισε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία —τον οποίο προεκλογικά είχε υποτιμήσει, υποσχόμενος να τερματίσει σε 24 ώρες— ήταν πιο δύσκολος από ό,τι είχε αρχικά προβλέψει.
«Νόμιζα ότι θα ήταν ένας από τους ευκολότερους», είπε ο Τραμπ, περιγράφοντας τις προσπάθειες της κυβέρνησής του να τερματίσει τις παγκόσμιες συγκρούσεις. «Στην πραγματικότητα, είναι ένας από τους πιο δύσκολους και πολύπλοκους».
