Η διαρροή δύο τηλεφωνικών συνομιλιών μεταξύ κορυφαίων συνεργατών του Βλαντιμίρ Πούτιν και του ειδικού απεσταλμένου του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, αποκάλυψε μηχανισμούς παρασκηνιακής διαπραγμάτευσης που επηρεάζουν την ειρηνευτική διαδικασία στο Ουκρανικό και αναδεικνύουν τα όρια των ΗΠΑ απέναντι στη Μόσχα.
Το Bloomberg, σε αποκλειστικό του δημοσίευμα, αποκάλυψε τη συνομιλία Γουίτκοφ με τον Γιούρι Ουσάκοφ, στην οποία ο Αμερικανός αξιωματούχος εξηγεί στον Ρώσο συνομιλητή του πώς ο Πούτιν θα μπορούσε να «πουλήσει» τον ειρηνευτικό σχεδιασμό στον Τραμπ.
Ο Ουσάκοφ αναγνώρισε ότι οι διαρροές είναι πραγματικές, αλλά απέφυγε να μπει στην ουσία, καταγγέλλοντας «στόχευση για παρεμπόδιση των συνομιλιών» και υπονόμευση των αμερικανο-ρωσικών σχέσεων.
Το Κρεμλίνο διαμήνυσε ότι η διαρροή της τηλεφωνικής συνομιλίας αποτελεί απαράδεκτη προσπάθεια υπονόμευσης των διαπραγματεύσεων για την ειρήνη στην Ουκρανία και ισοδυναμεί με υβριδικό πόλεμο.
Η διοίκηση Τραμπ, όχι μόνον δεν αμφισβήτησε την αυθεντικότητα των καταγραφών, αλλά αντιθέτως ο πρόεδρος των ΗΠΑ μίλησε για «τυπική» πρακτική διαπραγμάτευσης, αποδίδοντας στον Γουίτκοφ ευελιξία που «θα έκανε και με τους Ουκρανούς».
Την άποψη Τραμπ δεν συμμερίζονται ωστόσο όλοι οι Ρεπουμπλικανοί βουλευτές, καθώς μερίδα εξ αυτών κατηγόρησε δημόσια τον Γουίτκοφ ότι «λειτουργεί σαν να είναι στο μισθολόγιο της Ρωσίας», ζητώντας την απομάκρυνσή του από οποιονδήποτε χειρισμό της ειρηνευτικής διαδικασίας.
Το επεισόδιο σημειώθηκε ενώ το αρχικό αμερικανο-ρωσικό σχέδιο των 28 σημείων –το οποίο απορρίφθηκε από Κίεβο και Ευρωπαίους ως παραχώρηση στη Μόσχα– έχει συρρικνωθεί σε 19 σημεία, έπειτα από συνομιλίες του Μάρκο Ρούμπιο με Ουκρανούς αξιωματούχος στη Γενεύη.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι διατήρησε για συζήτηση σε επίπεδο ηγετών το ζήτημα των εδαφικών παραχωρήσεων, απορρίπτοντας κάθε ρύθμιση που θα μπορούσε να θεωρηθεί συνθηκολόγηση.
Την ίδια στιγμή, η Ρωσία συνεχίζει να πιέζει στρατιωτικά: επιθέσεις με βαλλιστικούς πυραύλους και drones στο Κίεβο και σε άλλες περιοχές άφησαν πίσω τους νεκρούς.
Τι θα δεχθεί ο Πούτιν
Μετά τις προσπάθειες Ουκρανών και Ευρωπαίων να μετριάσουν το σχέδιο Τραμπ, που ικανοποιούσε τις ρωσικές επιθυμίες, η πραγματικότητα που καθορίζει την έκβαση των διαπραγματεύσεων είναι το τι είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί ο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Σύμφωνα με ανάλυση των New York Times, ο Ρώσος πρόεδρος έχει δώσει σήμα ότι είναι έτοιμος να συνεχίσει τον πόλεμο παρά τις σημαντικές απώλειες στο πεδίο και την οικονομική πίεση στο εσωτερικό, στοχεύοντας να εξαναγκάσει την Ουκρανία να αποδεχθεί όρους που θα την υπαγάγουν στη Ρωσία.
Οι συνθήκες στο πεδίο, σύμφωνα με αναλυτές, δεν προσφέρουν στον Πούτιν λόγο να μετριάσει τις απαιτήσεις του. Η Ουκρανία αντιμετωπίζει σκάνδαλο διαφθοράς στο εσωτερικό, στερείται χρηματοδότησης και ανθρωπίνου δυναμικού και χάνει την υπομονή των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η αναμονή μιας ευρύτερης ουκρανικής κατάρρευσης θα μπορούσε να επιφέρει ακόμη μεγαλύτερες παραχωρήσεις. «Η ουσία του πολέμου του είναι να αποδυναμώσει την Ουκρανία. Αν όχι τώρα, τότε σε έξι μήνες, αν όχι σε έξι μήνες, τότε σε ένα χρόνο», ανέφερε η Τατιάνα Στανόβαγια από το Carnegie Russia Eurasia Center.
Ο Πούτιν έχει θέσει ως βασική απαίτηση μια δεσμευτική εγγύηση ότι η Ουκρανία δεν θα εισέλθει στο ΝΑΤΟ, μη περαιτέρω επέκταση της Συμμαχίας προς Ανατολάς, όρια στην ουκρανική στρατιωτική ισχύ και ειδική προστασία για τη ρωσική γλώσσα και τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.
Οι συνομιλίες στην Αλάσκα το καλοκαίρι επικεντρώθηκαν στο αίτημά του να αποκτήσει πλήρως τις περιοχές Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων που εξακολουθούν να ελέγχονται από την Ουκρανία.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξέφρασαν τις τελευταίες ημέρες αποδοκιμασία για σημεία του σχεδίου που θα περιόριζαν το ΝΑΤΟ και θα έδιναν στη Μόσχα επιρροή στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, οδηγώντας τις ΗΠΑ να μεταφέρουν αυτά τα ζητήματα σε χωριστό διαπραγματευτικό κανάλι.
Το Κίεβο προωθεί ως αφετηρία για τις εδαφικές συνομιλίες τη γραμμή του μετώπου, ενώ αρνείται τις προτεινόμενες οροφές στην ισχύ των ενόπλων δυνάμεών του.
Η Μόσχα χαρακτήρισε ανεπαρκείς τις ευρωπαϊκές αντιπροτάσεις που κυκλοφόρησαν και υπαινίχθηκε ότι κάθε σχέδιο που αποκλίνει από τα βασικά σημεία ΗΠΑ – Ρωσίας στην Αλάσκα θα ήταν μη αποδεκτό.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Πούτιν δεν θα είχε αποδεχθεί ούτε το αρχικό σχέδιο 28 σημείων, το οποίο προκάλεσε έντονες αντιδράσεις για τη φιλορωσική του κατεύθυνση.
Ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε ότι το σχέδιο θα μπορούσε να αποτελέσει βάση συμφωνίας, αλλά απαιτεί ουσιαστική συζήτηση. Ο κορυφαίος διπλωματικός του σύμβουλος, Γιούρι Ουσάκοφ, ανέφερε ότι πολλές θέσεις είναι αποδεκτές «αλλά όχι όλες».
Τα όρια στην ουκρανική στρατιωτική ισχύ ήταν πιο γενναιόδωρα από όσα είχε προτείνει η Μόσχα στις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις του 2022.
Το αμερικανικό σχέδιο δεν επέβαλλε περιορισμούς στον στρατιωτικό εξοπλισμό της Ουκρανίας και ζητούσε τη χρήση παγωμένων ρωσικών κρατικών κεφαλαίων στην Ευρώπη για την ανοικοδόμηση της χώρας. Ολα αυτά τα σημεία μπορεί να αποτελούν εμπόδια για τον Πούτιν.
Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, θα επιστρέψει στη Μόσχα την προσεχή εβδομάδα για τις λεπτομέρειες του σχεδίου.
Ο Τραμπ γνωστοποίησε την επίσκεψη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ανέφερε ότι ο υπουργός Στρατού των ΗΠΑ, Ντάνιελ Π. Ντρίσκολ, θα συναντηθεί με την ουκρανική πλευρά.
Παρότι δηλώνει πρόθυμος να συνεχίσει τον πόλεμο, ο Πούτιν επιδιώκει την εμβάθυνση των σχέσεων με τον Τραμπ, που θα μπορούσε να αποφέρει άρση κυρώσεων, οικονομική συνεργασία και ευρύτερα γεωπολιτικά οφέλη.
Αναλυτές σημειώνουν ότι ο Ρώσος πρόεδρος ελκύεται από αυτή την προοπτική, αλλά δεν θα θυσίαζε τους πρωταρχικούς πολεμικούς του στόχους για να την επιτύχει.
Η Ρωσία αντιμετωπίζει επίσης ουκρανική εκστρατεία πληγμάτων σε πετρελαϊκές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις, την οποία ο Τραμπ είχε απειλήσει να ενισχύσει με την παροχή πυραύλων Tomahawk μεγάλης εμβέλειας προτού υπαναχωρήσει.
Η Μόσχα ενδέχεται να προσδοκά ότι αν ο τελευταίος κύκλος διπλωματίας δεν αποφέρει συμφωνία, θα ωθήσει τις ΗΠΑ να διακόψουν πλήρως τη στήριξη προς την Ουκρανία, πιθανώς επιταχύνοντας μια ουκρανική κατάρρευση.
«Ο Πούτιν εξακολουθεί να τα θέλει όλα», δήλωσε ο Μαξ Μπέργκμαν από το Center for Strategic and International Studies. «Το κυριότερο που θέλει είναι η Ουκρανία στη σφαίρα επιρροής του. Κι αν δεν μπορεί να την έχει, τότε να μην την έχει κανείς».
Υπενθύμισε ότι αντίστοιχες διπλωματικές πρωτοβουλίες φέτος κατέληξαν σε αδιέξοδο. «Κατά μία έννοια, αυτό είναι ένα καρουζέλ: κάθε πρωτοβουλία ξεκινά με φρενίτιδα, φαίνεται ότι υπάρχει κίνηση και στο τέλος σταματάς στο ίδιο σημείο – ο πόλεμος να συνεχίζεται».
Τα παγωμένα ρωσικά assets
Στην Ευρώπη, η συμφωνία για αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών κρατικών αποθεμάτων ύψους 140 δισ. ευρώ σκοντάφτει στη βελγική αντίσταση.
Η Κομισιόν προωθεί «δάνειο αποζημιώσεων», με στόχο τη χρηματοδότηση της ουκρανικής ανάκαμψης, αλλά τα κράτη της Ενωσης εξετάζουν πλέον σχέδιο Β μέσω δανεισμού-γέφυρας.
Η Ρωσία απειλεί με αντίμετρα και οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αναζητούν ταυτόχρονα κοινή γραμμή και άμυνα απέναντι στο ρίσκο, γνωρίζοντας ότι η ώρα των αποφάσεων συμπίπτει με την κορύφωση της αμερικανικής διαμεσολάβησης.
Με πληροφορίες από NYT, WP, WSJ, Reuters, Politico
