Μαύρος ήταν ο «καπνός» στη συνάντηση που είχε χθες, Δευτέρα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, με την ηγεσία των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικανών σε Βουλή και Γερουσία, με στόχο την αποφυγή της διακοπής της λειτουργίας των υπηρεσιών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, το διαβόητο, δηλαδή, shutdown.
Η διακοπή αυτή, που αναμένεται να επηρεάσει ένα ευρύ πλαίσιο υπηρεσιών από αύριο, Τετάρτη, οδήγησε σε νέα σύγκρουση του Λευκού Οίκου και των Δημοκρατικών, με τις δύο πλευρές να επιρρίπτουν ευθύνες η μία στην άλλη.
Αν και οι αντιπαραθέσεις για τον προϋπολογισμό είναι συχνές στην αμερικανική πολιτική, αυτή η διαμάχη είναι ιδιαίτερα έντονη, δεδομένου ότι ο Τραμπ έχει αφιερώσει τους τελευταίους εννέα μήνες στη δραστική μείωση του μεγέθους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, αναφέρει σε σχετική ανάλυσή του το BBC.
Γιατί μπορεί να διακοπεί η λειτουργία της κυβέρνησης;
Οποιαδήποτε διακοπή θα προκύψει από την αδυναμία των δύο κομμάτων να συμφωνήσουν στο νομοσχέδιο που θα χρηματοδοτεί τις υπηρεσίες της κυβέρνησης από τον Οκτώβριο και στο εξής.
Οι Ρεπουμπλικανοί ελέγχουν και τα δύο νομοθετικά σώματα, αλλά στη Γερουσία δεν έχουν τις απαραίτητες 60 ψήφους για την έγκριση του νομοσχεδίου δαπανών.
Οι Δημοκρατικοί, επομένως, έχουν κάποια διαπραγματευτική ισχύ. Αρνούνται να στηρίξουν το νομοσχέδιο που προτάθηκε από τους Ρεπουμπλικανούς και το οποίο, όπως λένε, θα δυσκολέψει την πρόσβαση των Αμερικανών στην υγειονομική περίθαλψη.
Ζητούν την επέκταση των φορολογικών πιστώσεων –πρόκειται να λήξουν– που καθιστούν την ασφάλιση υγείας φθηνότερη για εκατομμύρια Αμερικανούς, καθώς και την ανατροπή των περικοπών που έχει εφαρμόσει ο Τραμπ στο πρόγραμμα Medicaid.
Επίσης, αντιτίθενται στις προτεινόμενες περικοπές στα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) και στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH).
Ενα προσωρινό νομοσχέδιο είχε εγκριθεί νωρίτερα στη Βουλή των Αντιπροσώπων, αλλά δεν έχει ακόμη εγκριθεί από τη Γερουσία.
Πότε θα συμβεί η διακοπή;
Εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, τα μεσάνυχτα της Τετάρτης, οι ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν την πρώτη τους διακοπή μετά από σχεδόν επτά χρόνια.
Η τελευταία φορά που η κυβέρνηση έκλεισε ήταν στα τέλη του 2018, κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. Και οι δύο πλευρές καταβάλλουν ύστατες προσπάθειες για να αποφύγουν την επανάληψη ενός τέτοιου σεναρίου.
Πόσο πιθανή είναι η διακοπή;
Αυτή τη στιγμή, κάποια μορφή διακοπής φαίνεται αρκετά πιθανή, όπως επιβεβαίωσε και ο αντιπρόεδρος, Τζέι Ντι Βανς, μετά τη συνάντηση του Τραμπ με τους ηγέτες του Κογκρέσου.
Από την πλευρά των Ρεπουμπλικανών, οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης μέχρι στιγμής δεν έχουν προχωρήσει σε ουσιαστικές παραχωρήσεις.
Φαίνεται ότι πιστεύουν πως οι Δημοκρατικοί, ως η πλευρά που απαιτεί αλλαγές για να παραμείνει ανοιχτή η κυβέρνηση, θα φέρουν το βάρος της ευθύνης – όπως συνέβη και σε προηγούμενες διακοπές.
Οι Δημοκρατικοί, από την πλευρά τους, θεωρούν ότι η προσπάθειά τους να διατηρήσουν τις επιδοτήσεις στην ασφάλιση της υγείας είναι δημοφιλής.
Επιπλέον, οι ηγέτες τους στο Κογκρέσο είχαν προκαλέσει την οργή των αριστερών ακτιβιστών για τη «συνθηκολόγηση» στην προηγούμενη διαμάχη του προϋπολογισμού τον Μάρτιο.
Πολλοί Δημοκρατικοί θέλουν μεγαλύτερη αντιπαράθεση αυτή τη φορά – και η χρηματοδότηση της κυβέρνησης είναι από τα λίγα σημεία όπου το κόμμα τους έχει διαπραγματευτική ισχύ.
Τι διαφέρει αυτή τη φορά;
Αυτό που ξεχωρίζει, σύμφωνα με το BBC, στη σημερινή αντιπαράθεση είναι η θέση του Λευκού Οίκου.
Στο παρελθόν, οι μακρές διακοπές θεωρούνταν συνήθως πολιτικά επικίνδυνες, αφού δυσχέραιναν την καθημερινή ζωή των ψηφοφόρων και την εικόνα των νομοθετών και του προέδρου.
Αυτή τη φορά, η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται πρόθυμη να κλείσει μεγάλα τμήματα της κυβέρνησης για παρατεταμένη περίοδο. Αξιωματούχοι μάλιστα απείλησαν ότι θα χρησιμοποιήσουν τη διακοπή για να εντοπίσουν «μη απαραίτητους» εργαζόμενους που θα μπορούσαν να απολυθούν μόνιμα.
Επίσης, έπειτα από προηγούμενες διακοπές, οι λειτουργίες της κυβέρνησης επέστρεφαν κατά κύριο λόγο σε κανονικά επίπεδα, με το προσωπικό και τις δαπάνες να επανέρχονται σε προγενέστερα επίπεδα μόλις λυνόταν η αντιπαράθεση.
Ωστόσο, τους τελευταίους εννέα μήνες, η κυβέρνηση Τραμπ μείωσε δραστικά τις δαπάνες και απέλυσε εργαζομένους, δοκιμάζοντας τα όρια της προεδρικής εξουσίας. Μια διακοπή θα μπορούσε να επιτρέψει στην κυβέρνηση να επιταχύνει τις περικοπές αυτές.
Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις μιας διακοπής;
Δεν θα σταματήσει η λειτουργία όλου του κράτους αν το Κογκρέσο δεν περάσει τον προϋπολογισμό.
Η προστασία των συνόρων, η νοσοκομειακή περίθαλψη, η αστυνόμευση και ο έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας αναμένεται να συνεχίσουν να λειτουργούν.
Ενώ οι επιταγές Κοινωνικής Ασφάλισης και Medicare θα εξακολουθήσουν να αποστέλλονται, η επικύρωση των επιδομάτων και η έκδοση καρτών θα μπορούσαν να σταματήσουν.
Γενικά, σε μια διακοπή, οι απαραίτητοι εργαζόμενοι συνεχίζουν κανονικά –μερικοί χωρίς άμεση πληρωμή–, ενώ όσοι θεωρούνται μη απαραίτητοι τίθενται προσωρινά σε άδεια άνευ αποδοχών. Στο παρελθόν, αυτοί οι εργαζόμενοι αμείβονταν εκ των υστέρων.
Αυτό σημαίνει ότι υπηρεσίες όπως το πρόγραμμα διατροφικής βοήθειας, η κρατικά χρηματοδοτούμενη προσχολική εκπαίδευση, η έκδοση φοιτητικών δανείων, οι έλεγχοι τροφίμων και η λειτουργία εθνικών πάρκων αναμένεται να περιοριστούν ή να κλείσουν.
Μπορεί επίσης να υπάρξουν καθυστερήσεις στα ταξίδια αν η αντιπαράθεση συνεχιστεί και οι απλήρωτοι εργαζόμενοι σταματήσουν να προσέρχονται, ενώ μια παρατεταμένη διακοπή θα μπορούσε να έχει και δευτερογενείς επιπτώσεις στην αμερικανική οικονομία.
Πόσο συχνά είναι τα shutdown στην Αμερική;
Αρκετά συχνά τα τελευταία 50 χρόνια.
Κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ υπήρξαν τρία, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου στην Ιστορία, διάρκειας 36 ημερών, που έληξε τον Ιανουάριο του 2019. Αυτό προκλήθηκε από διαφωνίες για τη χρηματοδότηση του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό.
Το Congressional Budget Office (CBO) εκτίμησε ότι μείωσε την οικονομική παραγωγή κατά περίπου 11 δισ. δολάρια, συμπεριλαμβανομένων 3 δισ. που δεν ανακτήθηκαν ποτέ.
Ο Ρεπουμπλικανός Ρόναλντ Ρέιγκαν είχε επιβλέψει οκτώ shutdown κατά την προεδρία του τη δεκαετία του 1980, όλα σχετικά σύντομα.
Οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα του αναπτυγμένου κόσμου όπου μπορεί να υπάρξει διακοπή κυβερνητικών λειτουργιών λόγω μη συμφωνίας στον προϋπολογισμό.
Σύμφωνα με το αμερικανικό σύστημα, οι διαφορετικοί κλάδοι της κυβέρνησης πρέπει να συμφωνήσουν σε σχέδια δαπανών προτού γίνουν νόμος.
Στις περισσότερες χώρες, οι ψηφοφορίες για τον προϋπολογισμό θεωρούνται ψήφοι εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση. Στις ΗΠΑ, όμως, οι εξουσίες είναι ίσες και συχνά διαιρεμένες, οπότε αυτό δεν ισχύει.
