Το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο πήγε στη Γενεύη με μια ανθρωπίνως αδύνατη αποστολή: να εξασφαλίσει τη συναίνεση των Ουκρανών και των Ευρωπαίων στο ειρηνευτικό σχέδιο των 28 σημείων που είχε υιοθετήσει ο Ντόναλντ Τραμπ, ικανοποιώντας σχεδόν όλες τις απαιτήσεις της Μόσχας. Επιστρέφοντας στην Ουάσιγκτον είχε λύσει, έως ένα βαθμό, το αρχικό πρόβλημα, αλλά μόνο για να δημιουργήσει ένα άλλο, όχι λιγότερο δύσκολο: το αναθεωρημένο πρόγραμμα των 19 (πλέον) σημείων συνάντησε την κατ’ αρχήν αποδοχή του Κιέβου, αλλά είναι μάλλον βέβαιο ότι δεν θα γίνει αποδεκτό από τη Ρωσία.
Είναι ενδεικτικό ότι ο Σεργκέι Λαβρόφ, που ήταν πολύ φειδωλός σε δημόσιες τοποθετήσεις για το Ουκρανικό την τελευταία περίοδο, έδωσε χθες συνέντευξη Τύπου για να στείλει τα μηνύματά του προς την Ουάσιγκτον. Ο Ρώσος ΥΠΕΞ ανέφερε ότι η Μόσχα δεν έχει λάβει ακόμη το νέο, «προσωρινό» όπως το χαρακτήρισε, σχέδιο των ΗΠΑ. Αφού υπενθύμισε ότι η χώρα του είχε τοποθετηθεί θετικά στο αρχικό σχέδιο του Αμερικανού προέδρου, ο Ρώσος αξιωματούχος προειδοποίησε: «Αν το πνεύμα και το γράμμα του Aνκορατζ απαλειφθεί (στο νέο κείμενο), τότε θα πρόκειται για μια θεμελιωδώς διαφορετική κατάσταση για τη Ρωσία».
Εν τω μεταξύ, το Bloomberg δημοσίευσε χθες το περιεχόμενο τηλεφωνικής συνομιλίας του Στιβ Γουίτκοφ και του κορυφαίου συμβούλου του Βλαντιμίρ Πούτιν, Γιούρι Ουσάκοφ, στις 14 Οκτωβρίου, που αποκαλύπτει πώς διαμορφώθηκε η αρχιτεκτονική του σχεδίου των 28 σημείων. Από αυτήν προκύπτει ότι η ιδέα ενός πολυσέλιδου «πλαισίου ειρήνης» δεν ήταν αμερικανική πρωτοβουλία, αλλά προϊόν μιας απευθείας συνεννόησης Γουίτκοφ – Κρεμλίνου. Ο Γουίτκοφ συμβούλεψε τον Ουσάκοφ να ζητήσει από τον Πούτιν να θέσει το ζήτημα προσωπικά στον Τραμπ και πρότεινε ακόμη να προηγηθεί τηλεφωνική επαφή Τραμπ – Πούτιν πριν από την επίσκεψη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο.
Την ίδια ώρα, Ρώσοι αξιωματούχοι είχαν διαβουλεύσεις επί του αναθεωρημένου ειρηνευτικού σχεδίου στο Αμπου Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με τον ανώτερο αξιωματούχο του Πενταγώνου Νταν Ντρίσκολ, έναν άνθρωπο που ανέλαβε τις τελευταίες ημέρες πρωταγωνιστικό ρόλο στις σχοινοτενείς διαπραγματεύσεις κατ’ εντολήν του Τραμπ. Μέχρι χθες το βράδυ δεν είχε γίνει γνωστή η σύνθεση της ρωσικής αντιπροσωπείας. Παρών στο Αμπου Ντάμπι ήταν και ο επικεφαλής της ουκρανικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών (GUR), Κίριλο Μποντάνοφ.
Σύμφωνα με την εφημερίδα Financial Times, οι συνομιλίες διεξάγονται πλέον επί του σχεδίου 19 σημείων, το οποίο, σε αντίθεση με το προγενέστερο, δεν έχει αφεθεί να διαρρεύσει στη δημοσιότητα. Ρεπορτάζ των New York Times ανέφερε ότι τα πιο ευαίσθητα ζητήματα, όπως το εδαφικό, τα όρια στο μέγεθος του ουκρανικού στρατού και η απαγόρευση της εγκατάστασης δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, απαλείφθηκαν από το αρχικό κείμενο και παραπέμπονται σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth Social, ο Ντόναλντ Τραμπ γνωστοποίησε ότι έδωσε εντολή στον ειδικό απεσταλμένο του, Στιβ Γουίτκοφ, να πάει στη Μόσχα για να συναντηθεί με τον Πούτιν. «Το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων έχει τελειοποιηθεί με τη συμβολή και των δύο πλευρών και απομένουν μόνο λίγα σημεία διαφωνίας», ανέφερε ο Αμερικανός πρόεδρος, προσθέτοντας: «Προσβλέπω σε συνάντηση με Ζελένσκι και Πούτιν, αλλά μόνον όταν θα υπάρξει συμφωνία ή θα βρίσκεται στα τελικά στάδια επεξεργασίας της».
Προηγουμένως, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε δηλώσει σε μαγνητοσκοπημένο μήνυμα προς τους ομοεθνείς του ότι το αναθεωρημένο σχέδιο περιέχει πολλά «σωστά» σημεία, αλλά έσπευσε να προσθέσει: «Τα ευαίσθητα ζητήματα, τα πιο λεπτά σημεία, θα τα συζητήσω με τον πρόεδρο Τραμπ». Από την πλευρά του, ο επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας Ρουστέμ Ουμέροφ ζήτησε συνάντηση του Ζελένσκι με τον Τραμπ εντός της εβδομάδας.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ δήλωσε ότι έχει επιτευχθεί «τρομερή πρόοδος προς μια ειρηνευτική συμφωνία». Πρόσθεσε, δε, ότι «υπάρχουν μερικές λεπτομέρειες, που πρέπει να διευθετηθούν και απαιτούν περαιτέρω συνομιλίες μεταξύ Ουκρανίας, Ρωσίας και ΗΠΑ».
Μιλώντας στο ραδιοφωνικό δίκτυο RTL, ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι το (αρχικό) σχέδιο Τραμπ «κινείται προς την ορθή κατεύθυνση, την ειρήνευση», αλλά υπάρχουν πλευρές του που χρειάζονται «συζήτηση, διαπραγμάτευση και διόρθωση», τονίζοντας ότι «δεν μπορούμε να έχουμε ειρήνη που θα ισοδυναμεί με συνθηκολόγηση». Ο Γάλλος πρόεδρος επέμεινε ότι δεν θα πρέπει να υπάρξει περιορισμός στο μέγεθος και στους εξοπλισμούς του ουκρανικού στρατού και ότι τα «παγωμένα» ρωσικά κεφάλαια βρίσκονται στην Ευρώπη, επομένως μόνο η Ευρώπη μπορεί να αποφασίσει ποια θα είναι η τύχη τους.
Στο μεταξύ, η Ρωσία εξαπέλυσε νέο κύμα βομβαρδισμών με drones και πυραύλους στο Κίεβο, όπου επτά άνθρωποι σκοτώθηκαν και 21 τραυματίστηκαν. Ο κύριος στόχος των βομβαρδισμών ήταν το ενεργειακό δίκτυο, ανέφερε σε δηλώσεις του ο Ζελένσκι.
Οι άνθρωποι-κλειδιά των διαπραγματεύσεων
Νταν Ντρίσκολ, υφυπουργός Στρατού ΗΠΑ
Με διευρυμένα καθήκοντα ο φίλος του Τζέι Ντι Βανς
Ο υφυπουργός Νταν Ντρίσκολ, που εκπροσωπεί τις ΗΠΑ στη διαπραγμάτευση, είναι στενός φίλος του αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς. Ο πρόεδρος Τραμπ τον αποκαλεί «ο τύπος μου για τα drones», χάρη στην αγάπη του Ντρίσκολ για την τεχνολογία αιχμής. Ο υφυπουργός Στρατού, Ντρίσκολ, είναι αγαπητός στους δημοσιογράφους, την ενημέρωση των οποίων έχει αναλάβει τους τελευταίους μήνες, καθώς ο πολιτικός προϊστάμενός του, ο υπουργός Πολέμου Πιτ Χέγκσεθ, έχει αναλάβει τη μεταρρύθμιση του στρατεύματος και έχει αποκλείσει τους περισσότερους δημοσιογράφους από το Πεντάγωνο. Ο Ντρίσκολ, που φοίτησε στη Νομική Σχολή του Γέιλ μαζί με τον αντιπρόεδρο Βανς, υπηρέτησε στον στρατό για τρία χρόνια και μετατέθηκε στο Ιράκ με τη 10η Ορεινή Ταξιαρχία. Αργότερα εργάσθηκε ως επενδυτικός σύμβουλος στη Βόρεια Καρολίνα.
Παρότι τα καθήκοντά του στο Πεντάγωνο είναι κυρίως γραφειοκρατικά, έχει αναλάβει διευρυμένο ρόλο, ο οποίος τον φέρνει συχνά σε επαφή με τον Λευκό Οίκο. Μετά τη σιωπηρή καθαίρεση του διευθυντή του FBI Κας Πατέλ από τη διοίκηση της υπηρεσίας οινοπνεύματος, καπνού και όπλων ATF, τον ρόλο ανέλαβε ο Ντρίσκολ. Αυτός οργάνωσε την πρόσφατη ανάπτυξη δυνάμεων της εθνοφρουράς σε αμερικανικές πόλεις.
Παρότι ο Ντρίσκολ δεν διέθετε σχέσεις με μέλη του στενού κύκλου του προέδρου Τραμπ, η ανικανότητα του Χέγκσεθ και τα εμφανή προσόντα του Ντρίσκολ έκαναν τον Τραμπ να τον προσέξει. Εκτοτε, ο απόστρατος αξιωματικός έχτισε καλές σχέσεις στη Δυτική Πτέρυγα και είναι συμπαθής μεταξύ των συμβούλων του προέδρου. Την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ ενέκρινε ενθουσιωδώς την ανάληψη νέων διευρυμένων διπλωματικών καθηκόντων από τον Ντρίσκολ. Το καλοκαίρι, ο Ντρίσκολ βρέθηκε στο στόχαστρο της ακροδεξιάς ακτιβίστριας και συμβούλου του Τραμπ, Λόρα Λούμερ. Σε ασυνήθιστα ακόμη και για τη Λούμερ βιτριολική επίθεση κατά του Ντρίσκολ, η ακτιβίστρια κατηγόρησε τον υφυπουργό για τελετή προς τιμήν του Γαλλοαμερικανού λοχαγού Φλοράν Γκροσμπέρ, ο οποίος τιμήθηκε με το ανώτατο παράσημο ανδρείας στον πόλεμο του Αφγανιστάν. Η Λούμερ θεώρησε ότι ο Ντρίσκολ δεν έπρεπε να τιμήσει τον γεννημένο στη Γαλλία, Γκροσμπέρ.
Κιρίλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής του ρωσικού επενδυτικού ταμείου
Απόφοιτος του Στάνφορντ ο έμπιστος του Πούτιν
Τη ρωσική πλευρά στις διαπραγματεύσεις εκπροσωπεί ο απόφοιτος του αμερικανικού Πανεπιστημίου Στάνφορντ Κιρίλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής του κρατικού επενδυτικού ταμείου και στενός συνεργάτης του Πούτιν, αλλά και του επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών FSB, Σεργκέι Ναρίσκιν. Ο Ντμίτριεφ γεννήθηκε το 1975 στο Κίεβο και σπούδασε Φυσική και Μαθηματικά, προτού εξασφαλίσει φοιτητική βίζα για τις ΗΠΑ στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ο Ντμίτριεφ ταξίδεψε στις ΗΠΑ χάρη στη γνωριμία του με αμερικανική οικογένεια στο Κίεβο, η οποία επισκεπτόταν την Ουκρανία στο πλαίσιο προγράμματος «διπλωματίας πολιτών». Οι Αμερικανοί επισκέπτες συμπάθησαν τον ευφυή νέο και δημιούργησαν φοιτητική βίζα γι’ αυτόν στο μικρό και άσημο Πανεπιστήμιο Φούτχιλ της Καλιφόρνιας, προτού μεταγραφεί στο Στάνφορντ χάρη στις εντυπωσιακές ακαδημαϊκές επιδόσεις του.
«Δεν είχα κανέναν συγγενή στις ΗΠΑ και ήμουν ένας από τους ελάχιστους ξένους φοιτητές που έλαβαν υποτροφία για όλη τη διάρκεια των σπουδών του», είχε πει σε συνέντευξή του ο Ντμίτριεφ. Επειτα από την μετ’ επαίνου αποφοίτησή του, ο Ντμίτριεφ εργάσθηκε σε μεγάλες αμερικανικές επενδυτικές τράπεζες, πριν το MBA από το Harvard Business School. Το 2000 μετακόμισε στη Ρωσία για να αναλάβει διευθυντικές θέσεις σε επενδυτικούς οργανισμούς και ιδιωτικές εταιρείες. Το 2007 επέστρεψε στην Ουκρανία ως επικεφαλής αμοιβαίου κεφαλαίου ιδιοκτησίας του γαμπρού του πρώην προέδρου Λεονίντ Κούτσμα. Αφού γύρισε στη Ρωσία το 2011, ο Ντμίτριεφ είπε για την Ουκρανία: «Οι δήθεν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που ακολούθησαν την Πορτοκαλί Επανάσταση διόγκωσαν τη διαφθορά, ενώ οι δημοκρατικές φράξιες αλληλοεξοντώθηκαν». Ο γάμος του με τη Νατάλια Πόποβα, φίλη της νεότερης κόρης του Πούτιν, έφερε τον Ντμίτριεφ στον κύκλο του Κρεμλίνου.
Το όνομα του Ντμίτριεφ βρίσκεται στην έκθεση του Αμερικανού ειδικού εισαγγελέα Ρόμπερτ Μούλερ, ο οποίος ερεύνησε την εμπλοκή της Ρωσίας στις προεδρικές εκλογές του 2016. Η έκθεση αναφέρει ότι ο Ντμίτριεφ συναντήθηκε τον Ιανουάριο του 2017, λίγο πριν από την ορκωμοσία Τραμπ, με δωρητή του προέδρου, με στόχο την ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ της ομάδας Τραμπ και της Μόσχας.
Αντρί Γερμάκ, προσωπάρχης του Ουκρανού προέδρου
Πολυπράγμων δικηγόρος το δεξί χέρι του Ζελένσκι
Ο Γερμάκ, όπως και ο Ζελένσκι, προέρχεται από τον χώρο του θεάματος. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως δικηγόρος για θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ενώ προσέφερε συμβουλές σε στούντιο του Χόλιγουντ για παραγωγές στην Ουκρανία. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ζελένσκι, με τους δύο άνδρες να συνεργάζονται σε παραγωγές για λογαριασμό της κρατικής κινηματογραφικής εταιρείας της Ουκρανίας, αλλά και ξένων κινηματογραφικών εταιρειών.
Παρά την απουσία πολιτικής εμπειρίας, ο Γερμάκ αποδείχθηκε ικανότατος στην καλλιέργεια χρήσιμων γνωριμιών. Υπήρξε συνιδιοκτήτης μπουτίκ ρούχων στο Κίεβο στις αρχές της δεκαετίας του 2010, όπου ψώνιζαν ο Ζελένσκι και άλλα μέλη της ελίτ του Κιέβου. Το εστιατόριο της μπουτίκ άρχισε να λειτουργεί σαν ανεπίσημο σημείο συνάντησης ισχυρών παικτών της Ουκρανίας. Τον Γερμάκ θεωρούν πράκτορα της Μόσχας εθνικιστικοί κύκλοι της Ουκρανίας, ενώ ο φιλορωσικός Τύπος τον αποκαλεί πράκτορα της βρετανικής ΜΙ6.
Αφού ανέλαβε προσωπάρχης του προέδρου Ζελένσκι το 2020, ο Γερμάκ κράτησε αρχικά χαμηλό προφίλ, για να ενισχύσει όμως τη θέση του στον κύκλο του προέδρου χάρη στις επικοινωνιακές ικανότητές του. Το 2020, για παράδειγμα, κατάφερε να δημιουργήσει δίαυλο επικοινωνίας με τον Ρώσο ομόλογό του Ντμίτρι Κοζάκ, επιτυγχάνοντας πρόσκαιρη προοπτική αποκλιμάκωσης της έντασης μεταξύ Κιέβου και Μόσχας.
Ο Γερμάκ δημιούργησε καλή εντύπωση στη Δύση προετοιμάζοντας τις διεθνείς μετακινήσεις του Ζελένσκι. Αποδείχθηκε επίσης ικανός μεσολαβητής και στην εσωτερική πολιτική σκηνή, εξασφαλίζοντας τη συμφιλίωση του δημάρχου του Κιέβου, Βιτάλι Κλίτσκο, με τον Ζελένσκι, μετά τη σύγκρουση των δύο ανδρών το 2020.
Στις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη τον Μάιο, ο 53χρονος Γερμάκ συντόνισε τις θέσεις ΗΠΑ, Βρετανίας, Γαλλίας και Γερμανίας και ηγήθηκε της διαπραγμάτευσης επιμένοντας σε άνευ όρων κατάπαυση του πυρός ως προτεραιότητα. Απαντώντας σε επικριτές του που τον θέλουν να προετοιμάζει αυτόνομη πολιτική καριέρα, ο Γερμάκ απαντάει: «Μπήκα στην πολιτική με τον Ζελένσκι και θα αποχωρήσω μαζί του. Η δουλειά μου είναι να τον βοηθήσω να εκπληρώσει τα καθήκοντα του προέδρου της Ουκρανίας».
