ΠΗΓΗ: Reuters
Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι ζήτησε από το ΝΑΤΟ να ανοίξει διαβουλεύσεις βάσει του Αρθρου 4 της Συνθήκης, μετά την κατάρριψη ρωσικών drones στον πολωνικό εναέριο χώρο, κάνοντας λόγο για «μεγάλης κλίμακας πρόκληση».
Η Μόσχα υποστήριξε ότι τα drones είχαν στόχο στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη δυτική Ουκρανία και ότι «δεν υπήρχε πρόθεση» να πληγούν στόχοι στην Πολωνία.
Ωστόσο, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτίμησαν ότι επρόκειτο για εσκεμμένη κλιμάκωση, με τον Τουσκ να σημειώνει ότι «είμαστε πιο κοντά από ποτέ σε ανοιχτή σύγκρουση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», αν και δεν θεωρεί ότι η Ευρώπη βρίσκεται στο χείλος πολέμου.
Τι είναι το Αρθρο 4
Το Αρθρο 4 προβλέπει ότι τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ θα διαβουλεύονται όποτε θεωρούν ότι η εδαφική ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλειά τους απειλούνται.
Οι συζητήσεις στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο μπορεί να οδηγήσουν σε κοινές αποφάσεις ή ενέργειες.
Από το 1949 έχει ενεργοποιηθεί επτά φορές, πιο πρόσφατα τον Φεβρουάριο του 2022, με αφορμή τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Τι είναι το Αρθρο 5
Το Αρθρο 5 αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της Συμμαχίας: μια επίθεση εναντίον ενός μέλους θεωρείται επίθεση εναντίον όλων.
Τα κράτη δεσμεύονται να συνδράμουν το μέλος που δέχεται ένοπλη επίθεση, με μέσα που μπορεί να περιλαμβάνουν και στρατιωτική δράση.
Το Aρθρο 5 έχει ενεργοποιηθεί μόνο μία φορά, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ.
Πώς μπορεί να εμπλακεί η Ουκρανία
Η Ουκρανία δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ, γι’ αυτό η ρωσική εισβολή το 2022 δεν ενεργοποίησε το Aρθρο 5.
Ομως οι επανειλημμένες παραβιάσεις του εναέριου χώρου της Πολωνίας και οι επιθέσεις κοντά στα σύνορα των χωρών της Βαλτικής αυξάνουν τον κίνδυνο εμπλοκής της Συμμαχίας, είτε από σκόπιμη είτε από τυχαία ενέργεια.
Η διαδικασία
Η επίκληση του Aρθρου 5 δεν είναι αυτόματη. Επειτα από μια επίθεση, τα κράτη-μέλη συζητούν και αποφασίζουν από κοινού αν πρόκειται για περίπτωση συλλογικής άμυνας.
Δεν υπάρχει χρονικό όριο στη διαδικασία, ενώ η διατύπωση αφήνει περιθώριο ώστε κάθε μέλος να καθορίσει το εύρος της αντίδρασής του.
