Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ και ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ συμφώνησαν, κατά την πρώτη συνάντησή τους αφότου ο Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, σε μια προσωρινή ανακωχή στον εμπορικό πόλεμο. Αν και δεν κατέληξαν σε πλήρη συμφωνία, οι δύο πλευρές αποφάσισαν να υποχωρήσουν από τα σκληρά μέτρα που είχαν λάβει. Το αποτέλεσμα αφήνει τις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας ελαφρώς χειρότερες απ’ ό,τι πριν από έναν χρόνο, αλλά σαφώς λιγότερο συγκρουσιακές απ’ όσο θα μπορούσαν να είναι.
Οι περισσότερες λεπτομέρειες προήλθαν από τον ίδιο τον Τραμπ, ο οποίος μίλησε σε δημοσιογράφους στο προεδρικό αεροσκάφος, καθ’ οδόν προς την Ουάσιγκτον, και ανήρτησε ένα εκτενές μήνυμα στο Truth Social, προβάλλοντας «σημαντικές προόδους» σε «μέτωπα» όπως η σόγια, η ενέργεια, τα σπάνια μέταλλα και η φαιντανύλη. Το Πεκίνο, στον δικό του απολογισμό, ήταν πολύ πιο φειδωλό, περιοριζόμενο να δηλώσει ότι «οι δύο ηγέτες αντάλλαξαν εκ βαθέων απόψεις για σημαντικά οικονομικά και εμπορικά ζητήματα και κατέληξαν σε συναίνεση για την επίλυσή τους», ενώ κάλεσε να «οριστικοποιηθούν τα επόμενα βήματα το συντομότερο δυνατόν». Ωστόσο, το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου επιβεβαίωσε αρκετά σημεία στα οποία είχε αποκαλύψει ο Αμερικανός πρόεδρος.
Συνολικά, συμφωνήθηκε ετήσια «ανακωχή» χωρίς νέες εμπορικές κυρώσεις, με την προοπτική επανεξέτασης ή αναδιαπραγμάτευσης.
Δασμοί
Οι ΗΠΑ αποδέχθηκαν μείωση των δασμών στα κινεζικά προϊόντα κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, έπειτα από τη δέσμευση του Πεκίνου να εντείνει την καταστολή της παραγωγής πρόδρομων ουσιών για τη φαιντανύλη. Το μέσο ύψος δασμού διαμορφώνεται πλέον στο 47%, εξακολουθώντας να είναι σε ιστορικά υψηλά, και υψηλότερος από σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Ωστόσο, παραμένουν χαμηλότεροι από τους τιμωρητικούς συντελεστές που είχε προτείνει πριν από λίγο καιρό ο Τραμπ ή από το επιπλέον 100% που είχε απειλήσει να επιβάλει μετά το μπλόκο της Κίνας στις εξαγωγές σπάνιων γαιών.
Σόγια και αγροτικά προϊόντα
Ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι ο Σι συμφώνησε να επανεκκινήσει τις αγορές αμερικανικής σόγιας και άλλων γεωργικών προϊόντων, τις οποίες το Πεκίνο είχε «παγώσει» λόγω του εμπορικού πολέμου, προκαλώντας μεγάλη πίεση στους Αμερικανούς αγρότες. Αν και η Κίνα έχει στραφεί τα τελευταία χρόνια στη Βραζιλία και την Αργεντινή για την προμήθεια σόγιας, εκτιμάται ότι θα προχωρήσει εκ νέου σε αμερικανικές αγορές, ειδικά ενόψει της φετινής συγκομιδής.
Κατά τη «Συμφωνία Φάσης 1» του 2019, η Κίνα είχε δεσμευτεί να πραγματοποιήσει μεγάλες εισαγωγές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων, ωστόσο δεν εφάρμοσε όλους τους όρους. Η νέα κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησε μόλις την περασμένη εβδομάδα έρευνα για τη μη εφαρμογή της εν λόγω συμφωνίας.
Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ ανακοίνωσε ότι η Κίνα θα αγοράσει 12 εκατ. τόνους σόγιας φέτος και τουλάχιστον 25 εκατ. τόνους ετησίως για τα επόμενα τρία χρόνια. Παρά την ανάσα που φέρει στον κλάδο, οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι δεν πρόκειται για «επιστροφή στην κανονικότητα». «Οι ποσότητες παραμένουν μικρότερες απ’ ό,τι παλαιότερα», τόνισε ο Τζόζεφ Γκλάουμπερ, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο υπουργείο Γεωργίας.
Ενέργεια
Σύμφωνα με τον Τραμπ, το Πεκίνο συμφώνησε να ξεκινήσει «τη διαδικασία αγοράς αμερικανικής ενέργειας», κυρίως από την Αλάσκα, όπου σχεδιάζεται αγωγός LNG, ένα έργο που ακόμα δεν έχει ακόμη κατασκευαστεί. Το κινεζικό ανακοινωθέν ανέφερε γενικά ότι οι δύο χώρες «θα ενισχύσουν τη συνεργασία σε οικονομία, εμπόριο και ενέργεια», χωρίς να αναφέρει συγκεκριμένα το LNG ή την Αλάσκα.
Ο Λι Σούο, επικεφαλής του China Climate Hub στο Asia Society Policy Institute, χαρακτήρισε την εξαγγελία «περισσότερο πολιτική παρά ουσιαστική». Η κυβέρνηση Τραμπ έχει και στο παρελθόν εργαλοποιοήσει διαπραγματεύσεις για να εξασφαλίσει δεσμεύσεις ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων σε εξαγωγές ορυκτών καυσίμων προκειμένου να στηρίξει αμερικανικές εταιρείες ενέργειας.
Σπάνιες γαίες
Από τότε που ο Τραμπ ξεκίνησε το δασμολογικό μπαράζ τον Φεβρουάριο, η Κίνα έχει επανειλημμένα χρησιμοποιήσει τις σπάνιες γαίες ως μέσο αντιποίνων για να απαντήσει στις απειλές του.
Μετά από πολλαπλούς γύρους διαπραγματεύσεων, οι εμπορικές εντάσεις κλιμακώθηκαν ξανά νωρίτερα αυτό το μήνα, όταν το Πεκίνο ανακοίνωσε ότι θα επεκτείνει τους ελέγχους στις εξαγωγές σπάνιων γαιών. Στη συνέχεια, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ κατηγόρησε την Κίνα ότι «στοχοποιεί τις αλυσίδες εφοδιασμού και τη βιομηχανική βάση του ελεύθερου κόσμου».
Προς το παρόν, το Πεκίνο φαίνεται να έχει υποχωρήσει από ορισμένα από αυτά τα μέτρα. Ο Τραμπ έδωσε θριαμβευτικό τόνο στην ανάρτησή του στο Truth Social, δηλώνοντας ότι «η Κίνα συμφώνησε να συνεχίσει την ελεύθερη και ανοιχτή ροή σπάνιων γαιών, κρίσιμων ορυκτών, μαγνητών κ.λπ.».
Ωστόσο, το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας φάνηκε πιο μετριοπαθές όσον αφορά τις δεσμεύσεις του. Το Πεκίνο θα «αναστείλει την εφαρμογή» των σχετικών ελέγχων στις εξαγωγές που ανακοινώθηκαν στις 9 Οκτωβρίου και θα διαρκέσουν ένα έτος και θα επεξεργαστεί συγκεκριμένα σχέδια, σύμφωνα με κυβερνητικό αξιωματούχο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το υπουργείο Εμπορίου δεν αναφέρθηκε σε άλλους ελέγχους εξαγωγών κρίσιμων ορυκτών που είχαν ανακοινωθεί πριν από τον Οκτώβριο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν το γάλλιο και το γερμάνιο, τα οποία είναι απαραίτητα για τους ημιαγωγούς. Η Κίνα εξακολουθεί επίσης να απαιτεί από τις εταιρείες να εξασφαλίζουν άδειες εξαγωγής για ορισμένες σπάνιες γαίες και μαγνήτες.
«Δεν μπορώ να φανταστώ έναν σύγχρονο κόσμο όπου η Κίνα θα τερματίσει τις εξαγωγές κρίσιμων ορυκτών», δήλωσε η Γκράσελιν Μπάσκαραν, διευθύντρια του Προγράμματος Ασφάλειας Κρίσιμων Ορυκτών στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, ένα think tank με έδρα την Ουάσιγκτον. «Αυτό που επιδιώκουν είναι να διατηρήσουν την πίεση», πρόσθεσε.
Παραχωρήσεις και παραλείψεις
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα θα αναστείλουν επίσης τα υπέρογκα λιμενικά τέλη που άρχισαν να επιβάλλονται εκατέρωθεν νωρίτερα αυτό το μήνα, σύμφωνα με το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου. Το γεγονός ότι και οι δύο πλευρές υποχώρησαν είναι μια θετική εξέλιξη, αλλά δεδομένου ότι τα φορτηγά πλοία με αμερικανική σημαία σπάνια πλέουν στα θαλάσσια χωρικά ύδατα της Κίνας και δεν εκφορτώνουν πολλά φορτία στα κινεζικά λιμάνια, η εξέλιξη δεν μπορεί να θεωρηθεί μεγάλη παραχώρηση εκ μέρους του Πεκίνου.
Στο μεταξύ, ένα σημαντικό θέμα που απουσίαζε από τις συνομιλίες ήταν τα τσιπ ημιαγωγών που κατασκευάζει η Nvidia, ένα βασικό εργαλείο στον ανταγωνισμό για την ανάπτυξη προηγμένων εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Ο διευθύνων σύμβουλος της Nvidia, Τζένσεν Χουάνγκ, ο οποίος ταξίδεψε στη Νότια Κορέα την Πέμπτη, ασκεί πιέσεις για την πώληση των πιο προηγμένων τσιπ της εταιρείας του στην Κίνα.
Τα τελευταία χρόνια, η Ουάσιγκτον έχει επιβάλει αυστηρούς ελέγχους στις εξαγωγές αυτών των προηγμένων τσιπ, καθώς επικαλείται την ανάγκη διατήρησης της τεχνολογικής υπεροχής των ΗΠΑ, καθώς και την ανησυχία ότι η Κίνα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα τσιπ για στρατιωτικούς σκοπούς.
«Πιστεύω πραγματικά ότι για τις δύο χώρες είναι επωφελές να εξυπηρετούν την αγορά αυτή αμερικανικές εταιρείες», δήλωσε ο Χουάνγκ σε δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον την Τετάρτη.
Ο Τραμπ, ωστόσο, δήλωσε σε δημοσιογράφους στο Air Force One ότι τα εν λόγω τσιπ δεν συζητήθηκαν στη συνάντησή του με τον Σι. Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο, δεν αναφέρθηκε ούτε το θέμα της Ταϊβάν, ένα από τα πιο έντονα σημεία τριβής μεταξύ των δύο χωρών.
Πριν από τη σύνοδο κορυφής, ο Σι είχε υπονοήσει ότι ήθελε να εξασφαλίσει τη δέσμευση των ΗΠΑ για μη παρέμβαση ή μη υποστήριξη στο θέμα της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν, αλλά φαίνεται ότι το θέμα εν τέλει δεν τέθηκε ποτέ. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Τραμπ, αυτό που τέθηκε σε γεωπολιτικό επίπεδο ήταν το θέμα του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο Αμερικανός πρόεδρος εκτίμησε ότι η Κίνα θα τον βοηθήσει στην πορεία προς την ειρήνευση.
