Της Ιωάννας Κυριάκου
Μεγάλο δρόμο έχουν ακόμα να διανύσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες προκειμένου να παρέχουν ένα αδιάτρητο δίκτυ προστασίας στα θύματα έμφυλης βίας αφού η ανεπάρκεια και η απουσία συντονισμού έχουν ως αποτέλεσμα να αποθαρρύνουν τα θύματα από το να καταγγέλλουν τον θύτη ή ακόμα και να αποσύρουν τις καταγγελίες τους. Τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης θυμάτων, η αστυνομική διερεύνηση καταγγελιών και η κατάρτιση δικαστών, απασχόλησαν την σημερινή συνεδρία της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής, η οποία αποφάσισε να συγκαλέσει ξεχωριστή συνεδρία για να εξεταστεί κατά πόσο υπάρχουν νομικά κενά στην εκτέλεση των διαταγμάτων αποκλεισμού και απομάκρυνσης των δραστών.
Θύματα βίας αναμένουν έως και 8 ώρες στα ΤΑΕΠ
Η κα Άντρη Ανδρονίκου, επιστημονική Διευθύντρια του ΣΠΑΒΟ, ανέφερε ότι τα θύματα βίας χρειάζεται να περιμένουν έως και οκτώ ώρες στο ΤΑΕΠ του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας για να εξεταστούν, ενώ καλούνται να καλύψουν και το τέλος εγγραφής. Υπάρχουν περιπτώσεις, τόνισε, όπου και ο θύτης καταγγέλλει το θύμα, μεταβαίνοντας στις πρώτες βοήθειες, με αποτέλεσμα να βρίσκονται και οι δύο στον ίδιο χώρο. Την ίδια ώρα αναφέρθηκε στην ανάγκη όταν ένα θύμα μεταβαίνει σε αστυνομικό σταθμό να διασυνδέεται αμέσως με τα αρμόδια κλιμάκια και κατήγγειλε ότι ιατροδικαστές δεν μεταβαίνουν στις επαρχίες με αποτέλεσμα να μεταφέρονται τα θύματα στη Λευκωσία. Υπάρχουν περιπτώσεις, πρόσθεσε, όπου δεν υπάρχει μεταφορικό μέσο με αποτέλεσμα κάποια θύματα να μην προβαίνουν καν σε καταγγελία. Η κα Ανδρονίκου αναφέρθηκε σε περίπτωση δράστη ο οποίος κρατεί τα παιδιά στο σπίτι και η μητέρα βρίσκεται σε καταφύγιο. «Ούτε η Αστυνομία, ούτε κάποια υπηρεσία κοινωνικής ευημερίας δεν μπορεί να δράσει για να τερματίσει αυτή τη συμπεριφορά λόγω έλλειψης νομοθετικού πλαισίου και εσωτερικών διαδικασιών, με αποτέλεσμα το περιστατικό να παραμένει ως έχει». Έκανε λόγο για περιπτώσεις όπου οι καταθέσεις των θυμάτων ολοκληρώνονται μέρες μετά την πρώτη επαφή με τον ανακριτή με αποτέλεσμα το θύμα να επιστρέφει στο σπίτι όπου είναι και ο δράστης.
380 υποθέσεις στο Σπίτι της Γυναίκας – Καμία κατάθεση
Στο Σπίτι της Γυναίκας, κατά τη διάρκεια του 2023 δεν έχει ληφθεί καμία κατάθεση θύματος. Αυτή τη στιγμή διαχειρίζεται 380 περιπτώσεις, 230 που σημειώθηκαν φέτος και άλλες 150 που συνέχιζαν από το 2022. Σε ερώτηση βουλευτών γιατί δεν έχουν ληφθεί καταθέσεις, η κα Ανδρονίκου εξήγησε ότι δεν γίνονται καταθέσεις εντός του Σπιτιού της Γυναίκας. «Όσες φορές ζητήθηκε να ληφθεί κατάθεση μέσα στο Σπίτι, αυτό δεν κατέστη δυνατό. Δεν τίθεται θέμα απροθυμίας των θυμάτων αλλά γιατί οι Αρχές δεν επιτρέπουν να λαμβάνονται καταθέσεις μέσα στο Σπίτι», τόνισε. Ανέφερε ακόμη ότι ο ΣΠΑΒΟ απέστειλε δύο επιστολές στο Ανώτατο με στόχο την συνάντηση και την ενημέρωση χωρίς να λάβει απάντηση. Υπογράμμισε ότι τα κλιμάκια για την καταπολέμηση της βίας της Αστυνομίας διερευνούν μόνο περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και τα υπόλοιπα παραπέμπονται στα ΤΑΕ με αποτέλεσμα να δημιουργούνται δύο ταχυτήτων θύματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεια που κατέθεσε ενώπιον της Επιτροπής ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς, τα τελευταία 10 χρόνια, 56 μέλη της Αστυνομίας καταγγέλθηκαν για ενδοοικογενειακή βία, ενώ ασκήθηκε ποινική δίωξη μόνο σε 15 από αυτά.
Αδυναμία εφαρμογής διαταγμάτων
Η Αργεντούλα Ιωάννου, εκ μέρους του Δικτύου Ενάντια στην Βία κατά των Γυναικών, υποστήριξε ότι δεν έχει μεσολαβήσει σοβαρή εκπαίδευση των αστυνομικών που συμμετέχουν στο κλιμάκιο κατά της βίας, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανιχνεύσουν πιο σοβαρές υποθέσεις συστηματικής βίας. «Υπήρξε περίπτωση γυναίκας η οποία κατήγγειλε ψυχολογική βία και ο αρμόδιος αστυνομικός δεν το συλλάμβανε, ούτε κινούσε τις απαραίτητες διαδικασίες», δήλωσε και αναφέρθηκε σε άλλη περίπτωση όπου γυναίκα παρακολουθείτο από τον σύντροφό της και ο αστυνομικός της είπε «τι να κάνω; να του τηλεφωνήσω να του πω να μην σε παρακολουθεί;». Την ίδια ώρα, η κα Ιωάννου έκανε λόγο για ανεπάρκεια στην αξιοποίηση διαταγμάτων απομάκρυνσης και αποκλεισμού και μη εφαρμογή των διαταγμάτων γονικής μέριμνας, με αποτέλεσμα να θυματοποιούνται και τα παιδιά. Αναφέρθηκε ακόμη στην απουσία συντονισμού μεταξύ των κλιμακίων της Αστυνομίας και των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.
Θύματα βίας αποσύρουν τις καταγγελίες
Συχνά τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας αποσύρουν το παράπονό τους ακόμη και σε περιπτώσεις όπου η βία είναι επαναλαμβανόμενη, γνωστοποίησε εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας. Διευκρίνισε ότι αν μια υπόθεση έχει οδηγηθεί στο δικαστήριο και το θύμα αποσύρει την καταγγελία, τότε το δικαστήριο μπορεί να προχωρήσει σε δίωξη μόνο όταν υπάρχουν άλλες ανεξάρτητες μαρτυρίες και ιατρικά πιστοποιητικά. Συχνά, πρόσθεσε, η Αστυνομία καλείται να διερευνήσει γιατί αποσύρθηκε το παράπονο. Στις περιπτώσεις που γίνεται καταγγελία και από το θύμα και από τον θύτη, η Εισαγγελία ερευνά το μαρτυρικό υλικό, αποφασίζει ποιος λέει την αλήθεια και στην συνέχεια η υπόθεση οδηγείται στο δικαστήριο με έναν παραπονούμενο και έναν κατηγορούμενο.
Οι ενέργειες της Αστυνομίας
Εκ μέρους της Αστυνομίας αναφέρθηκε ότι γίνονται εκπαιδεύσεις των μελών της και ότι μετά την δημιουργία των κλιμακίων για την καταπολέμηση της βίας παρουσιάζονται καλύτερα αποτελέσματα απ’ ότι στο παρελθόν. Σε ερώτηση αν υπάρχει πρωτόκολλο και αν μπορεί ένας αστυνομικός να συνοδεύσει το θύμα στο σπίτι του για να παραλάβει τα πράγματά του, υπογραμμίστηκε ότι γίνεται αξιολόγηση του κινδύνου της κάθε περίπτωσης. Σε σχέση με την εκτέλεση των διαταγμάτων σημειώθηκε πως όταν γίνεται παρακοή διατάγματος η Αστυνομία «δεν είναι αρμόδια να πάρει τα παιδιά από το σπίτι και να τα πάρει σε αυτόν που έχει την γονική μέριμνα. Η Αστυνομία θα διερευνήσει αν παραβιάζεται το διάταγμα, θα εκδώσει ένταλμα σύλληψης εναντίον του κατηγορούμενου και θα τον οδηγήσει στο οικογενειακό δικαστήριο». Τέλος, εκπρόσωπος του Υφυπουργείου Κοινωνικής Ευημερίας ανέφερε πως γίνονται προσπάθειες για κατάλληλη διαχείριση των περιστατικών από εξειδικευμένους λειτουργούς. Από πλευράς Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας επισημάνθηκε ότι η αξιολόγηση της κάθε περίπτωσης διεκπεραιώνεται εντός τριών μηνών και αποστέλλεται στην Αστυνομία ως μαρτυρικό υλικό. Προκύπτει, όμως, σοβαρό πρόβλημα, όταν τα παιδιά μένουν με τον δράστη και δεν μπορούν να έρθουν στο γραφείο για αξιολόγηση, με αποτέλεσμα η υπόθεση να οδηγείται πιο αδύναμη στη Νομική Υπηρεσία.
