Kathimerini.com.cy
Τοποθέτηση της Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με αφορμή την Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών (2025).
Αναλυτικά:
Η 25η Νοεμβρίου, η οποία έχει καθιερωθεί από τα Ηνωμένα Έθνη ως η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, αποτελεί ημέρα υπενθύμισης ότι η έμφυλη βία εξακολουθεί να αποτελεί μια βαθιά ριζωμένη και διαδεδομένη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων: Καταστρατηγεί το αναφαίρετο δικαίωμα κάθε γυναίκας να ζει με ασφάλεια, αξιοπρέπεια και ελευθερία.
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, παρατηρείται μια ευρεία προσπάθεια διασφάλισης του εν λόγω δικαιώματος. Σε διεθνές επίπεδο, ο ΟΗΕ πρωτοστατεί στις παγκόσμιες πρωτοβουλίες κατά της έμφυλης βίας, στοχεύοντας στην πρόληψη της βίας, στην ενδυνάμωση των κοριτσιών και των γυναικών και στην υποστήριξη των θυμάτων. Οι διεθνείς οργανισμοί τονίζουν την ανάγκη ενιαίων στρατηγικών, ασφαλών δομών φιλοξενίας και διακρατικής συνεργασίας για την αντιμετώπιση προβλημάτων που έχουν στον πυρήνα τους την έμφυλη βία, όπως είναι η εμπορία ανθρώπων, οι καταναγκαστικοί γάμοι και οι επιβλαβείς παραδοσιακές πρακτικές του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων.
Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την ενιαία ποινικοποίηση μορφών βίας, όπως η ψηφιακή παρενόχληση, ο εκφοβισμός και η μη συναινετική διανομή προσωπικού υλικού. Παράλληλα, ενισχύονται οι μηχανισμοί υποστήριξης θυμάτων και η εφαρμογή των αρχών της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, η οποία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της προστασίας των γυναικών από τη βία και κυρίως την καλά κρυμμένη ενδοοικογενειακή βία.
Σε εθνικό επίπεδο στην Κύπρο, η αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών βρίσκεται τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου και της θεσμικής δράσης. Η Κύπρος έχει υιοθετήσει και εφαρμόσει τις πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, ενισχύοντας την εθνική νομοθεσία και δημιουργώντας πιο δομημένους μηχανισμούς πρόληψης και προστασίας. Τα Κέντρα Στήριξης Θυμάτων, οι γραμμές βοήθειας και η δράση οργανώσεων όπως ο ΣΠΑΒΟ και άλλοι φορείς παρέχουν κρίσιμη στήριξη σε γυναίκες και παιδιά που αντιμετωπίζουν βία, ενώ παράλληλα υιοθετούνται νέες πολιτικές για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, την εκπαίδευση επαγγελματιών πρώτης γραμμής και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας.
Το Γραφείο μου, από την πλευρά του, συνεχίζει να παρεμβαίνει μέσω της εξέτασης καταγγελιών που αφορούν, τόσο σε περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία, όσο και στην ανταπόκριση των κρατικών αρχών σε περιστατικά έμφυλης βίας. Ταυτόχρονα, διενεργούμε ευρείες εκπαιδεύσεις ενδιαφερόμενων προσώπων σε σχέση με τα πιο πάνω ζητήματα και παρεμβαίνουμε, ακόμα και αυτεπαγγέλτως, για να στηλιτεύσουμε περιστατικά σεξιστικού λόγου στον δημόσιο λόγο. Συμμετέχουμε, δε, δημιουργικά στις συζητήσεις ενώπιον του Κοινοβουλίου, ώστε να συμβάλουν στην περαιτέρω ενίσχυση του νομοθετικού μας πλαισίου.
Δεν παραγνωρίζουμε, βέβαια, ότι τα στατιστικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι η έμφυλη βία παραμένει ένα πολύ σοβαρό και διάχυτο πρόβλημα στην Ε.Ε. και στην Κύπρο.
Από πανευρωπαϊκή έρευνα των οργανισμών FRA, EIGE και Eurostat που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2024, προκύπτει ότι κατά μέσο όρο, μία στις τρεις γυναίκες (30,7%) στην Ε.Ε. έχει υποστεί σωματική βία ή απειλές και/ή σεξουαλική βία κατά τη διάρκεια της ζωής της, από οποιονδήποτε δράστη. Μεταξύ των γυναικών στην ΕΕ, το 13,5 % έχει υποστεί σωματική βία και/ή έχει απειληθεί με σωματική βία (αλλά όχι σεξουαλική), και το 17,2 % έχει υποστεί σεξουαλική βία (συμπεριλαμβανομένου του βιασμού και άλλων ανεπιθύμητων σεξουαλικών πράξεων). Από τις γυναίκες που έχουν υποστεί σωματική βία ή απειλές και/ή σεξουαλική βία κατά τη διάρκεια της ζωής τους, μόνο το 20,5 % έχει επικοινωνήσει με μια υπηρεσία υγειονομικής περίθαλψης ή κοινωνικής πρόνοιας ως αποτέλεσμα του περιστατικού, και μόνο το 13,9 % έχει αναφέρει το περιστατικό στην Αστυνομία.
Όσον αφορά στην Κύπρο, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη καταγραφή του EIGE για την περίοδο 2023-2024, το 76% των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας είναι γυναίκες, με καταγεγραμμένες στην Αστυνομία καταγγελίες από 2.614 γυναίκες θύματα κατά το 2022, ενώ κατά την ίδια περίοδο υπήρξαν 57 καταγγελίες για βιασμό.
Τα πιο πάνω καταδεικνύουν χωρίς αμφιβολία ότι η εξάλειψη της έμφυλης βίας συνεχίζει να απαιτεί σταθερή, αποφασιστική και συλλογική δράση. Αυτό, άλλωστε, δεν αποτελεί μόνο νομική υποχρέωση, αλλά ένα από τα θεμέλια μιας δίκαιης και ισότιμης κοινωνίας.
Η σημερινή ημέρα μας καλεί να σταθούμε δίπλα σε κάθε γυναίκα που βιώνει κακοποίηση, να την ενθαρρύνουμε να καταγγείλει την βία σε οποιαδήποτε μορφή και αν εκδηλώνεται, να καταγγείλει τον εκφοβισμό και την παρενόχληση αλλά και να βοηθήσουμε ώστε η φωνή της να ακουστεί ,να καταγραφεί, να διερευνηθεί χωρίς να υποτιμηθεί,και εν τελεί να τεθεί ενώπιον κάθε αρμόδιου δικαστηρίου, γιατί μόνο μέσα από την τιμωρία αναχαιτίζεται η ιστορικά άνιση σχέση εξουσίας ανδρών και γυναικών ως η κύρια πηγή αποθρασυμένων συμπεριφορών. Και αυτό απαιτεί από την πολιτεία να στέκεται αρωγός δίπλα από κάθε κακοποιημένη φωνή και όχι καχύποπτα απέναντι.
Γι αυτό και το Γραφείο μου από σήμερα ξεκίνησε εκστρατεία ενημέρωσης με την διάχυση μίας αφίσας που σκοπό έχει να αφυπνίσει τα θύματα και να στηρίξει τις καταγγελίες ,τοποθετώντας την γυναίκα στο επίκεντρο και στην κινητήρια δύναμη για την κάθε καταδίκη ως η μόνη οδός για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών.
