Της Ελισάβετ Γεωργίου
Χωρίς φόβο και φραγμούς λειτουργεί πλέον το οργανωμένο έγκλημα. Αυτό καταδεικνύει η δολοφονία του επιχειρηματία και αθλητικού παράγοντα Σταύρου Δημοσθένους, στη Λεμεσό, το πρωί της Παρασκευής 17 Οκτωβρίου. Το γεγονός ότι η επίθεση σημειώθηκε μπροστά στον 18χρονο γιο του, δείχνει πως όλα έχουν αλλάξει στη δράση των κυκλωμάτων. Το νέο φονικό σημειώθηκε γύρω στις 9:30 το πρωί, μόλις 500 μέτρα από την οικία του Σταύρου Δημοσθένους. Ο επιχειρηματίας βρισκόταν στη θέση του συνοδηγού, ενώ το όχημα οδηγούσε ο γιος του, όταν ένα βαν που προπορευόταν επιβράδυνε, άνοιξε τις πόρτες και οι δράστες άνοιξαν πυρ. Σύμφωνα με αστυνομικές πηγές, η επίθεση ήταν επαγγελματική, με στρατιωτική ακρίβεια και προμελέτη, αφήνοντας πίσω της μια εικόνα ωμής εγκληματικής ισχύος και της εκτέλεσης ενός ακριβοπληρωμένου συμβολαίου θανάτου. Το γεγονός ότι οι εκτελεστές κινήθηκαν με ψυχρό αίμα, πρωινές ώρες, σε κατοικημένη περιοχή και παρουσία μέλους της οικογένειας του θύματος, επιβεβαιώνει τη μετατόπιση της δράσης του οργανωμένου εγκλήματος: από το σκοτάδι της νύχτας στο φως της ημέρας.
«Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τα ξεκαθαρίσματα λογαριασμών σχεδιάζονταν με τρόπο που περιόριζε την έκθεση και απέφευγε τις παράπλευρες απώλειες», δηλώνει στην «Κ» ο πρώην υπαρχηγός της Αστυνομίας Χρίστος Μαυρής. Η αλλαγή αυτή δεν είναι θεωρητική. Επιβεβαιώνεται από μια σειρά αιματηρών υποθέσεων της τελευταίας δεκαετίας, που σκιαγραφούν την αποθράσυνση των κυκλωμάτων.
Το 2012, το πενταπλό φονικό στην Αγία Νάπα, όταν πέντε άτομα –φρουροί και συνεργάτες του Φάνου Καλοψιδιώτη– εκτελέστηκαν εν ψυχρώ σε τουριστική περιοχή, θεωρήθηκε το πρώτο μεγάλο χτύπημα που έφερε το οργανωμένο έγκλημα στο προσκήνιο. Το 2016, η εν ψυχρώ δολοφονία του ίδιου του Καλοψιδιώτη σε εστιατόριο μαζί με τρία ακόμη πρόσωπα, σε δημόσιο χώρο, ήρθε να ενισχύσει την εικόνα αυτής της μετάβασης. Το 2023, η εκτέλεση του Θανάση Καλογερόπουλου στην παραλιακή Αμαθούντας, μπροστά σε περαστικούς και υπό το φως της ημέρας, κατέρριψε οριστικά τον μύθο της «σιωπής της νύχτας». Ένα χρόνο αργότερα, το 2024, οι δράστες πυροβόλησαν τον Δημήτρη Ανδρονίκου, γνωστό ως «Δημητρούι», εν κινήσει σε πολυσύχναστο δρόμο της Ανθούπολης, σε ένα περιστατικό που καταγράφηκε καρέ-καρέ από κάμερες ασφαλείας. Των περιστατικών αυτών προηγήθηκαν ή ακολούθησαν και άλλες απόπειρες φόνου, είτε μπροστά σε παιδιά, είτε σε πολυσύχναστες λεωφόρους.
Και τώρα, το χτύπημα στον Σταύρο Δημοσθένους στη Λεμεσό –μια ενέδρα πρωί, σε κατοικημένη περιοχή και μπροστά σε μέλος της οικογένειάς του– έρχεται να επιβεβαιώσει με τον πιο ωμό τρόπο πως οι παλιοί άγραφοι κανόνες έχουν πλέον καταρρεύσει.
«Το έγκλημα έχει μεταλλαχθεί»
Μιλώντας στην «Κ», ο κ. Μαυρής, με πολυετή εμπειρία στη Δύναμη σε θέσεις-κλειδιά, εξηγεί πώς και γιατί το οργανωμένο έγκλημα φαίνεται να έχει αλλάξει μορφή. «Τα συμφέροντα που κρύβονται πίσω από τις εγκληματικές οργανώσεις είναι τεράστια. Οι ομάδες αυτές δεν είναι διατεθειμένες να χάσουν τα κέρδη τους και για να τα διαφυλάξουν, διεκδικούν και επιρροή», σημειώνει. Όπως εξηγεί, οι εκτελέσεις πλέον ανατίθενται συχνά σε πληρωμένους εκτελεστές – είτε Κύπριους είτε αλλοδαπούς. «Είναι εύκολο να φέρεις έναν μη Κύπριο στην Κύπρο για να εκτελέσει μια αποστολή και να φύγει αμέσως μετά. Αυτό δυσκολεύει πολύ τον εντοπισμό του», υπογραμμίζει. Σύμφωνα με τον ίδιο, το έγκλημα έχει μεταλλαχθεί με νέους «παίκτες», περισσότερες ομάδες και ευρύτερο πεδίο δράσης. «Αν πάμε χρόνια πίσω, οι εγκληματικές οργανώσεις αποτελούνταν κυρίως από Κύπριους. Σήμερα εμπλέκονται και μη Κύπριοι, οι οποίοι φέρνουν μαζί τους διαφορετική κουλτούρα και μεθόδους δράσης». Αυτό, ενδεχομένως να εξηγεί σύμφωνα με τον ίδιο και τις εκτελέσεις σε κοινή θέα, χωρίς καμία τήρηση των παλιών «αρχών». Ο πρώην υπαρχηγός δεν κρύβει την ανησυχία του: «Δεν εκπλήσσομαι με αυτές τις εξελίξεις, αλλά ανησυχώ γιατί η κατάσταση παίρνει διαστάσεις και πάει να ξεφύγει από τον έλεγχο. Οι παλιοί κανόνες της νύχτας δεν τηρούνταν ποτέ απόλυτα – υπήρχαν πάντα παρασπονδίες μεταξύ τους αλλά τουλάχιστον προσπαθούσαν να μην υπάρξουν αθώα θύματα».
Λεμεσός όπως «Τέξας»;
Η Λεμεσός τα τελευταία χρόνια αποτελεί σύμβολο οικονομικής ανάπτυξης και επενδυτικής εξωστρέφειας, βρίσκεται όμως και στο επίκεντρο της εγκληματικής έξαρσης. Εκτελέσεις σε δημόσιους χώρους, εμπρησμοί οχημάτων και στοχευμένες επιθέσεις δημιουργούν ένα κλίμα φόβου και ανασφάλειας που επηρεάζει ευρύτερα την τοπική κοινωνία. «Η Λεμεσός μπορεί να είναι στο στόχαστρο λόγω του οικονομικού της πλούτου και της πιο ανεπτυγμένης νυχτερινής ζωής. Όλα αυτά συντείνουν και στην αύξηση του εγκλήματος. Μια πόλη με έντονη νυχτερινή δραστηριότητα είναι πάντα πιο ευάλωτη», εξηγεί ο κ. Μαυρής.
Να γίνει η «σκιά» τους
Τοπικοί φορείς με τους οποίους μίλησε η «Κ» αναφέρουν χαρακτηριστικά πως πρέπει να νιώθουν οι ίδιοι ασφαλείς στην πόλη τους, αλλά και στις εμπορικές δραστηριότητές τους για να αισθάνεται κάποιος άλλος ασφαλής να επενδύσει. Επίσης, σημειώνουν πως χρειάζεται η αύξηση των περιπολιών από την Αστυνομία για διαχείριση της παραβατικότητας και σε άλλα επίπεδα. Το οργανωμένο έγκλημα στην Κύπρο φαίνεται να έχει αλλάξει πρόσωπο και ρυθμούς. Δεν είναι πλέον κρυφό, είναι επιδεικτικό. Ο κ. Μαυρής υπογραμμίζει την ανάγκη ενεργητικής στρατηγικής από πλευράς της Αστυνομίας: «Η Αστυνομία πρέπει να στοχοποιήσει ενεργά αυτές τις ομάδες, να γίνει η “σκιά” τους. Μόνο έτσι θα δυσκολευτούν να κινηθούν».
