Kathimerini.gr
Το κίνημα MAGA του Ντόναλντ Τραμπ έχει προκαλέσει ένα απροσδόκητο αποτέλεσμα στην Ευρώπη: έχει φέρει κοντά τις χώρες της Ε.Ε.
Στην πρώτη θητεία του Τραμπ, το ευρωπαϊκό μπλοκ ήταν σε κακή κατάσταση, καθώς η δημόσια εμπιστοσύνη ήταν σε ιστορικό χαμηλό, μόλις είχε ψηφιστεί το Brexit και η οικονομία πάσχιζε να ανακάμψει από την κρίση χρέους. Τα πράγματα όμως άρχισαν να βελτιώνονται περίπου μετά το 2016 και τους τελευταίους μήνες το κλίμα στην Ε.Ε. ανέκαμψε περαιτέρω. Η εμπιστοσύνη πλησιάζει σε υψηλά εικοσαετίας, οι ηγέτες κλείνουν συμφωνίες με ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες, στηρίζουν ένα αμυντικό σχέδιο που προωθεί συνεργασίες με τρίτες χώρες, ενώ ακόμη και η Βρετανία έκλεισε πρόσφατα συμφωνία για επαναξιολόγηση των μεταξύ τους σχέσεων.
Το μπλοκ, βέβαια, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις, με το δημογραφικό και τη βραδεία ανάπτυξη, την ανάδυση λαϊκιστικών κομμάτων και τη δυσκολία επαναφοράς της ανταγωνιστικότητας. Επίσης, μεταξύ άλλων, η επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δέχθηκε δριμεία κριτική για τις προσπάθειες αναδιάρθρωσης του προϋπολογισμού.
Ωστόσο, ακόμη και κράτη-μέλη όπως η Δανία, η οποία ήταν ανέκαθεν επιφυλακτική ως προς τις πολιτικές της Ε.Ε. όσον αφορά τον προϋπολογισμό και τα σύνορα, στέλνουν πια πολύ πιο θετικά μηνύματα προς το μπλοκ. Περίπου 74% των Δανών δήλωσαν σε πρόσφατη δημοσκόπηση της Κομισιόν ότι εμπιστεύονται την Ε.Ε. από 63% πριν από πέντε χρόνια. Η στροφή αυτή δεν αφορά μόνο τη Δανία, καθώς σε όλα τα κράτη-μέλη οι πολίτες δηλώνουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην Ε.Ε.
Για την αλλαγή αυτή συνυπολογίζονται και άλλοι παράγοντες πλην του Τραμπ. Για παράδειγμα, οι προσπάθειες του μπλοκ να αντιμετωπίσει την πανδημία, όπως η διασφάλιση των εμβολίων, βοήθησαν στην τόνωση της εικόνας της Ε.Ε. Επίσης, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία απέδειξε σε πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και πολίτες ότι μπορεί να απειληθεί η εθνική τους κυριαρχία.
Πάντως, ο τόνος που έχουν υιοθετήσει οι ΗΠΑ απέναντι στους εταίρους τους σίγουρα συνέβαλε σε «συσπείρωση γύρω από τη σημαία της Ε.Ε.», όπως είπε χαρακτηριστικά ο Γιορν Φλεκ, υψηλόβαθμο στέλεχος του think tank Atlantic Council.
Από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, ο Τραμπ έχει απειλήσει με εισβολή στη Γροιλανδία, το ημιαυτόνομο έδαφος της Δανίας. Η κυβέρνησή του αποκάλεσε τους Ευρωπαίους «αξιοθρήνητους» σε μηνύματα μέσω Signal που διέρρευσαν. Ο Τραμπ είπε ακόμη ότι το μπλοκ δημιουργήθηκε για να βλάψει τις ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος έθεσε υψηλότερους δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα και αυτόν τον μήνα απείλησε να επιβάλει νέους οριζόντιους δασμούς 30%, οι οποίοι σύμφωνα με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους θα πλήξουν το διατλαντικό εμπόριο. Απαίτησε, επίσης, η Ευρώπη να κάνει περισσότερα για την άμυνά της και άφησε να εννοηθεί ότι οι ΗΠΑ δεν θα βοηθήσουν τις χώρες που ο ίδιος πιστεύει ότι δεν έχουν συμβάλει αρκετά στη δική τους ασφάλεια.
Ετσι, όλα αυτά έσπρωξαν την Ευρώπη μακριά από τις ΗΠΑ και έφεραν τα ευρωπαϊκά κράτη πιο κοντά μεταξύ τους. Ενώπιον της αυξημένης επιθετικότητας της Ρωσίας και της επιμονής των ΗΠΑ προς τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να κάνουν περισσότερα για την άμυνά τους, τα μέλη της Ε.Ε. αύξησαν ραγδαία τις στρατιωτικές τους δαπάνες. Και όσο οι χώρες δυσκολεύονταν να βρουν περιθώριο στα κρατικά τους ταμεία για ενίσχυση των αμυντικών αγορών, παρενέβη η Ε.Ε. Αλλά και εκτός της άμυνας, η Κομισιόν διαπραγματεύεται εμπορικές συμφωνίες για όλα τα κράτη. Αντιπροσωπεύοντας και τα 27 μέλη, το μπλοκ, ως η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία διεθνώς, έχει μεγαλύτερη ισχύ από κάθε μεμονωμένη χώρα.
Αν και αρχικά υπήρχαν αμφιβολίες μήπως ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη θα προσπαθούσαν να συνάψουν μεμονωμένες συμφωνίες με τις ΗΠΑ –και αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ έχουν διαμαρτυρηθεί ότι δεν μπορούν να διαπραγματευτούν απευθείας με τη Γερμανία ή άλλες χώρες– οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν παραμείνει τελικά ενωμένοι.
